Hoàng Nam
Writer
Nếu bạn đã từng mua sắm đồ điện tử Nhật Bản, dù mới hay đã qua sử dụng, chắc chắn bạn sẽ phải sắm thêm một thiết bị đổi dòng. Bởi vì, trong khi hầu hết các quốc gia trên thế giới sử dụng điện áp 220V thì Nhật Bản vẫn “bảo thủ” với điện áp 100V/110V. Vì sao như vậy?
Lý do Nhật Bản vẫn sử dụng điện 100V có cả yếu tố lịch sử và tính kinh tế, thậm chí được cho là an toàn nữa.
Nhưng trước hết, mình cung cấp một số thông tin nền cơ bản về điện đã. Khi năng lượng điện lần đầu tiên được tiên phong khai phá, có hai nhân vật chính - Thomas Edison và Nikola Tesla. Hai người đàn ông này có những cách tiếp cận khác nhau đối với việc phát điện - Edison ủng hộ dòng điện DC 110V, trong khi Tesla làm việc với dòng điện AC 240V.
Mặc dù sở thích của Edison đối với DC cuối cùng đã được chứng minh là không hiệu quả cho việc truyền tải điện năng trên khoảng cách xa, nhưng những lo ngại về an toàn đối với điện áp cao hơn của Tesla (được thừa nhận là do một chiến dịch PR do Edison dẫn đầu, bao gồm cả việc cho điện giật một con voi sống), đã khiến Hoa Kỳ áp dụng điện áp thấp hơn của Edison, dẫn đến mạng lưới điện AC 110V.
Tuy nhiên, ở châu Âu, hầu hết các quốc gia đã chọn áp dụng dòng điện AC điện áp cao hơn mà Tesla đã đề xuất. Khi thời kỳ thực dân tiếp tục, các thuộc địa có xu hướng áp dụng các tiêu chuẩn truyền tải điện của nước chiếm đóng, điều này giải thích tại sao nhiều nhóm quốc gia sử dụng điện áp rất giống nhau - trong khi những nước khác sử dụng điện áp khác nhau, nhưng tương tự nhau. Do đó, các cáp mà các quốc gia khác nhau phải sử dụng để truyền tải điện năng trên khoảng cách xa và từ mạng lưới điện đến nhà ở và nơi làm việc của mọi người đều cần phải hơi khác nhau để cân bằng hiệu suất với an toàn.
Trước khi Nhật Bản thực hiện tiêu chuẩn 100V, hệ thống điện ở đây đã trải qua nhiều thay đổi và phát triển. Ban đầu, Nhật Bản sử dụng hệ thống 100V để phân biệt với các hệ thống điện khác, như 110V tại Bắc Mỹ hoặc 220V tại châu Âu. Lựa chọn 100V đã giúp họ tạo ra một tiêu chuẩn riêng biệt cho nền công nghiệp điện.
Nhưng cũng có nguồn tin cho rằng Nhật Bản bắt đầu sử dụng điện vào đầu thế kỷ 20, khi điện áp 110V là tiêu chuẩn ở Hoa Kỳ và châu Âu. Nhật Bản đã quyết định sử dụng điện áp tương tự để dễ dàng nhập khẩu thiết bị điện từ các nước này.
Thực ra thì sau chiến tranh thế giới 2, Mỹ phụ trách tái tạo hệ thống điện vùng phía Tây Nhật Bản, còn Anh sẽ là vùng phía Đông. Đương nhiên Mỹ cũng sẽ tái thiết cho Tây Nhật Bản giống mình. Còn phía Đông do Anh phụ trách cũng dùng điện áp 110v dù cho chính Anh và các nước châu Âu đều đã lên hệ thống 220v.
Bởi vậy, các thiết bị gia đình và các đồ dùng điện tử phổ biến ở Nhật Bản đã được thiết kế để hoạt động tốt nhất ở điện áp 100V. Điều này bao gồm tủ lạnh, máy giặt, lò vi sóng, và nhiều thiết bị khác. Sử dụng điện áp 100V giúp tăng hiệu suất và an toàn cho các thiết bị này. Vì sao lại đề cập đến vấn đề an toàn ở đây? Bởi vì trên lý thuyết, điện áp càng cao thì cường độ dòng điện cần thiết để tạo ra cùng một công suất càng thấp. Điều này có nghĩa là điện áp cao hơn có thể gây ra điện giật nghiêm trọng hơn, ngay cả khi chỉ tiếp xúc trong thời gian ngắn.
Ví dụ, điện áp 110V có thể tạo ra dòng điện 10mA, đủ để gây ra co giật cơ bắp và khó thở. Điện áp 220V có thể tạo ra dòng điện 20mA, đủ để gây ra ngừng tim. Ngoài ra, điện áp cao hơn có thể dẫn đến tổn thương mô nghiêm trọng hơn nếu dây điện bị hở. Vì vậy, điện áp thấp được coi là an toàn hơn vì nó giảm nguy cơ bị điện giật và tổn thương mô.
(Điện 100V an toàn hơn so với điện 220V vẫn còn là một chủ đề gây tranh cãi cho đến nay, mình sẽ trao đổi trong một bài viết khác).
Cuối cùng, một lý do nữa được cho là thiết bị sử dụng điện áp thấp thường có kích thước nhẹ hơn (ví dụ như động cơ của chiếc quạt sẽ ít vòng cuốn hơn) và dễ dàng di chuyển và tiết kiệm hơn trong sản xuất. Điều này phù hợp với không gian hạn chế và nhu cầu di động của nhiều người Nhật.
Bạn thấy những lý do trên có thuyết phục không? Hay chỉ vì đơn giản tiêu chuẩn điện ở Nhật Bản từ đầu đã là 100V, việc thay đổi sẽ gây tốn kém, lãng phí? Thực tế, mặc dù điện áp 100V là tiêu chuẩn ở Nhật Bản, nhưng một số thiết bị điện công nghiệp và thương mại sử dụng điện áp 200V. Điều này là do các thiết bị này cần dòng điện lớn hơn để hoạt động hiệu quả.
Một số thông tin thêm:
Mỹ sử dụng điện áp 110-120V AC với tần số 60Hz.
Trung Quốc sử dụng điện áp 220V AC với tần số 50Hz.
Hàn Quốc sử dụng điện áp 220V AC với tần số 60Hz.
Việt Nam sử dụng điện áp 220V AC với tần số 50Hz.
Châu Âu sử dụng điện áp 220V AC với tần số 50Hz.
Lý do Nhật Bản vẫn sử dụng điện 100V có cả yếu tố lịch sử và tính kinh tế, thậm chí được cho là an toàn nữa.
Mặc dù sở thích của Edison đối với DC cuối cùng đã được chứng minh là không hiệu quả cho việc truyền tải điện năng trên khoảng cách xa, nhưng những lo ngại về an toàn đối với điện áp cao hơn của Tesla (được thừa nhận là do một chiến dịch PR do Edison dẫn đầu, bao gồm cả việc cho điện giật một con voi sống), đã khiến Hoa Kỳ áp dụng điện áp thấp hơn của Edison, dẫn đến mạng lưới điện AC 110V.
Tuy nhiên, ở châu Âu, hầu hết các quốc gia đã chọn áp dụng dòng điện AC điện áp cao hơn mà Tesla đã đề xuất. Khi thời kỳ thực dân tiếp tục, các thuộc địa có xu hướng áp dụng các tiêu chuẩn truyền tải điện của nước chiếm đóng, điều này giải thích tại sao nhiều nhóm quốc gia sử dụng điện áp rất giống nhau - trong khi những nước khác sử dụng điện áp khác nhau, nhưng tương tự nhau. Do đó, các cáp mà các quốc gia khác nhau phải sử dụng để truyền tải điện năng trên khoảng cách xa và từ mạng lưới điện đến nhà ở và nơi làm việc của mọi người đều cần phải hơi khác nhau để cân bằng hiệu suất với an toàn.
Trước khi Nhật Bản thực hiện tiêu chuẩn 100V, hệ thống điện ở đây đã trải qua nhiều thay đổi và phát triển. Ban đầu, Nhật Bản sử dụng hệ thống 100V để phân biệt với các hệ thống điện khác, như 110V tại Bắc Mỹ hoặc 220V tại châu Âu. Lựa chọn 100V đã giúp họ tạo ra một tiêu chuẩn riêng biệt cho nền công nghiệp điện.
Thực ra thì sau chiến tranh thế giới 2, Mỹ phụ trách tái tạo hệ thống điện vùng phía Tây Nhật Bản, còn Anh sẽ là vùng phía Đông. Đương nhiên Mỹ cũng sẽ tái thiết cho Tây Nhật Bản giống mình. Còn phía Đông do Anh phụ trách cũng dùng điện áp 110v dù cho chính Anh và các nước châu Âu đều đã lên hệ thống 220v.
Bởi vậy, các thiết bị gia đình và các đồ dùng điện tử phổ biến ở Nhật Bản đã được thiết kế để hoạt động tốt nhất ở điện áp 100V. Điều này bao gồm tủ lạnh, máy giặt, lò vi sóng, và nhiều thiết bị khác. Sử dụng điện áp 100V giúp tăng hiệu suất và an toàn cho các thiết bị này. Vì sao lại đề cập đến vấn đề an toàn ở đây? Bởi vì trên lý thuyết, điện áp càng cao thì cường độ dòng điện cần thiết để tạo ra cùng một công suất càng thấp. Điều này có nghĩa là điện áp cao hơn có thể gây ra điện giật nghiêm trọng hơn, ngay cả khi chỉ tiếp xúc trong thời gian ngắn.
Ví dụ, điện áp 110V có thể tạo ra dòng điện 10mA, đủ để gây ra co giật cơ bắp và khó thở. Điện áp 220V có thể tạo ra dòng điện 20mA, đủ để gây ra ngừng tim. Ngoài ra, điện áp cao hơn có thể dẫn đến tổn thương mô nghiêm trọng hơn nếu dây điện bị hở. Vì vậy, điện áp thấp được coi là an toàn hơn vì nó giảm nguy cơ bị điện giật và tổn thương mô.
(Điện 100V an toàn hơn so với điện 220V vẫn còn là một chủ đề gây tranh cãi cho đến nay, mình sẽ trao đổi trong một bài viết khác).
Cuối cùng, một lý do nữa được cho là thiết bị sử dụng điện áp thấp thường có kích thước nhẹ hơn (ví dụ như động cơ của chiếc quạt sẽ ít vòng cuốn hơn) và dễ dàng di chuyển và tiết kiệm hơn trong sản xuất. Điều này phù hợp với không gian hạn chế và nhu cầu di động của nhiều người Nhật.
Bạn thấy những lý do trên có thuyết phục không? Hay chỉ vì đơn giản tiêu chuẩn điện ở Nhật Bản từ đầu đã là 100V, việc thay đổi sẽ gây tốn kém, lãng phí? Thực tế, mặc dù điện áp 100V là tiêu chuẩn ở Nhật Bản, nhưng một số thiết bị điện công nghiệp và thương mại sử dụng điện áp 200V. Điều này là do các thiết bị này cần dòng điện lớn hơn để hoạt động hiệu quả.
Một số thông tin thêm:
Mỹ sử dụng điện áp 110-120V AC với tần số 60Hz.
Trung Quốc sử dụng điện áp 220V AC với tần số 50Hz.
Hàn Quốc sử dụng điện áp 220V AC với tần số 60Hz.
Việt Nam sử dụng điện áp 220V AC với tần số 50Hz.
Châu Âu sử dụng điện áp 220V AC với tần số 50Hz.
