Tại sao Trung Quốc lại đang tích trữ dầu ? Các nước phương Tây đưa ra thuyết âm mưu

[Linh Pham]

Gầy đây, tờ Wall Street Journal đã tiết lộ một thông tin thú vị: Trung Quốc đã tăng tốc dự trữ dầu mỏ trong vài tháng qua, nhập khẩu trung bình hơn 11 triệu thùng mỗi ngày, cao hơn sản lượng hàng ngày của Ả Rập Xê Út. Bề ngoài, đây có vẻ là một hoạt động bổ sung thường xuyên cho "dự trữ chiến lược quốc gia", nhưng nếu xem xét kỹ hơn, Trung Quốc không chỉ "tích trữ" cho riêng mình mà còn vô tình bình ổn giá dầu thế giới.

Trên thực tế, đây là biểu hiện của "quyền lực mềm" của Trung Quốc trong cuộc chơi năng lượng quốc tế - vừa vì an ninh của chính nước này vừa gián tiếp tác động đến giá năng lượng toàn cầu.

Việc Trung Quốc tích trữ dầu không phải là "đầu cơ" mà là một nhu cầu chiến lược​

Để hiểu hành động của Trung Quốc, trước tiên chúng ta phải xem xét bối cảnh. Trong hai năm qua, các cuộc xung đột thường xuyên ở Ukraine đã nhiều lần làm gián đoạn các kênh xuất khẩu dầu của Nga; căng thẳng ở Trung Đông cũng thường xuyên làm dấy lên lo ngại về nguồn cung. Đối với một quốc gia nhập khẩu hơn mười triệu thùng dầu mỗi ngày, việc gián đoạn chuỗi cung ứng sẽ gây ra những hậu quả không thể tưởng tượng nổi.

Do đó, việc Trung Quốc tăng cường dự trữ dầu không phải để đầu cơ giá dầu mà là vì mục đích "an ninh năng lượng" lâu dài.

Về mặt chiến lược, điều này tương đương với việc thiết lập một "vùng đệm năng lượng" cho đất nước, đảm bảo rằng dù thế giới có hỗn loạn đến đâu thì sản xuất trong nước và sinh kế của người dân sẽ không bị ảnh hưởng quá nhiều do tình trạng thiếu năng lượng.

Điều này tương tự như logic của một gia đình bình thường tích trữ than và đổ đầy bình xăng trước mùa đông—rất thực tế và thực tế.

Thời điểm giá dầu thấp là cơ hội vàng để Trung Quốc mua dầu​

Từ tháng 3 đến tháng 10 năm nay, giá dầu quốc tế giảm mạnh, với giá dầu thô Brent xuống mức thấp nhất là 65 đô la một thùng. Đối với các nước nhập khẩu, đây thực tế là một "mùa giảm giá".

Trung Quốc đương nhiên nắm bắt cơ hội để mua và dự trữ số lượng lớn những hàng hóa này, điều này không chỉ giúp giảm tổng chi phí nhập khẩu mà còn cho phép mở rộng cơ sở dự trữ của mình.

Điều đáng chú ý là năng lực dự trữ dầu hiện tại của Trung Quốc đã tăng từ 1,4 tỷ thùng vào năm 2015 lên hơn 2 tỷ thùng, nhưng hiện chỉ khoảng 60% được sử dụng. Điều này có nghĩa là Trung Quốc vẫn còn nhiều dư địa để mở rộng dự trữ trong vài năm tới.

Quan trọng hơn, việc tích trữ dầu mỏ của Trung Quốc không phải là "tích trữ mù quáng". Nguồn nhập khẩu của Trung Quốc rất đa dạng: Nga, Ả Rập Xê Út, Brazil, Indonesia và các nước khác đều nằm trong danh sách cung cấp. Đặc biệt, tỷ lệ dầu thô của Nga đang tăng đều đặn. "Bố trí đa điểm" này mang lại cho Trung Quốc sự linh hoạt để "chuyển đổi" nguồn cung năng lượng gần như bất cứ lúc nào.

Việc "mua thêm" thực sự đã ổn định giá dầu toàn cầu.​

Đây là một hiện tượng rất thú vị: khi có tình trạng dư thừa dầu mỏ toàn cầu và giá cả đang giảm, việc Trung Quốc tiếp tục mua vào thực sự hỗ trợ thị trường.

Các nhà phân tích tại Societe Generale nhận định rằng nếu Trung Quốc thực sự ngừng mua dầu, giá dầu có thể giảm xuống dưới 50 đô la. Điều này nhấn mạnh thực tế rằng Trung Quốc đã trở thành một thế lực chủ chốt tác động đến giá dầu trong bối cảnh năng lượng toàn cầu hiện nay.

Trước đây, các nhà sản xuất dầu đá phiến của Mỹ kiểm soát tốc độ sản xuất; giờ đây, tốc độ mua của Trung Quốc đang ảnh hưởng đến xu hướng thị trường toàn cầu. Nói cách khác, "nhịp độ mua dầu" của Trung Quốc vô tình đóng vai trò như một "van ổn định" trên thị trường năng lượng toàn cầu.

Đây cũng là một hình thức quyền lực diễn ngôn. Nếu không công bố chính sách hay hô vang khẩu hiệu, toàn bộ thị trường sẽ phải phụ thuộc vào "dự trữ dầu mỏ" của Trung Quốc.

Thế tiến thoái lưỡng nan của nước Mỹ​

Dự trữ dầu mỏ chiến lược của Hoa Kỳ đang ở mức thấp nhất trong 40 năm, chưa bằng một nửa dự trữ của Trung Quốc. Mặc dù Trump đã hứa sẽ "lấp đầy các bể chứa dầu", nhưng cho đến nay ông mới chỉ mua một lượng nhỏ dầu thô.

Nói một cách đơn giản, Hoa Kỳ đang "bán dầu", trong khi Trung Quốc đang "tích trữ dầu" - một bên đang rút tiền, bên kia đang củng cố sức mạnh. Khoảng cách này không chỉ phản ánh thái độ khác nhau của hai nước đối với chính sách năng lượng mà còn cho thấy bên nào có tư duy tiến bộ hơn.

Hợp tác Trung-Nga và đa dạng hóa năng lượng là lợi thế chiến lược lâu dài​

Dữ liệu cho thấy lượng dầu thô nhập khẩu từ Nga của Trung Quốc trong tháng 9 đã tăng 4,3% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi lượng dầu thô nhập khẩu từ Indonesia và Brazil cũng tăng vọt hàng chục lần.

Đây không phải là "đặt cược vào một điều gì đó" mà là "đa dạng hóa rủi ro". Trung Quốc đang xây dựng một mạng lưới cung cấp năng lượng mạnh mẽ và độc lập hơn, nắm chắc "nguồn năng lượng sống" trong tay mình.

Việc tăng cường hợp tác năng lượng Trung-Nga mang lại lợi ích từ cả lợi thế về giá cả lẫn sự ổn định chính trị. Tài nguyên dầu khí của Nga được vận chuyển trực tiếp đến Đông Bắc Trung Quốc thông qua đường ống dẫn dầu Trung-Nga, giúp giảm đáng kể rủi ro vận tải biển.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lâm Kiến cũng tuyên bố rõ ràng rằng hợp tác năng lượng Trung Quốc-Nga là "chính đáng và hợp pháp", vừa là nhu cầu thực tế vừa phù hợp với logic thị trường.

Giá dầu là thước đo của nền kinh tế toàn cầu. Giá quá cao sẽ làm gia tăng lạm phát; giá quá thấp sẽ gây tổn hại đến nền kinh tế của các nước sản xuất dầu mỏ và dẫn đến bất ổn tài chính. Việc Trung Quốc liên tục mua dầu và hỗ trợ vừa phải đã thực sự giúp duy trì "phạm vi giá cả phải chăng" cho giá năng lượng trên toàn thế giới.

Điều này buộc nhiều nhà phân tích phải thừa nhận rằng trên thị trường quốc tế hiện nay, thế lực thực sự có thể "ổn định giá dầu" không phải là OPEC mà là Trung Quốc.