Bui Nhat Minh
Intern Writer
Có thể bạn sẽ không tin, nhưng ý tưởng xây một thang máy dài 100.000 km lên tới không gian một “cầu thang vũ trụ” khổng lồ vượt ra ngoài tầng khí quyển của Trái Đất thực sự đã được các nhà khoa học nghiêm túc cân nhắc từ hơn 100 năm trước.
Nghe như chuyện viễn tưởng? Đúng, nhưng biết đâu một ngày không xa, điều đó có thể thành sự thật.
Ý tưởng “leo lên trời” có từ năm 1895
Năm 1895, một nhà khoa học người Nga tên là Konstantin Tsiolkovsky người được coi là cha đẻ của ngành du hành vũ trụ đã đưa ra ý tưởng về một tháp cao đến mức có thể chạm vào không gian.
Lấy cảm hứng từ tháp Eiffel mới được hoàn thành ở Paris, ông tự hỏi: “Nếu chúng ta có thể xây một tháp cao hơn, rất nhiều, thì liệu có thể dùng nó thay cho tên lửa để lên không gian không?”
Tất nhiên, công nghệ thời đó chưa cho phép điều đó trở thành hiện thực. Nhưng ý tưởng vẫn ở đó chờ đến ngày khoa học đủ sức biến nó thành thật.
Xây thang máy vũ trụ có khó không? Rất khó!
Để một thang máy vũ trụ hoạt động, nó phải đạt tới độ cao của quỹ đạo địa tĩnh tức khoảng 35.786 km. Ở độ cao này, một vật thể quay quanh Trái Đất sẽ mất đúng 24 giờ nghĩa là nó sẽ “treo” cố định trên một điểm ở mặt đất.
Nhưng chỉ xây đến đó thì chưa đủ. Để ổn định, thang máy cần vươn dài tới 100.000 km tức gần bằng 1/3 khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng!
Vậy thì câu hỏi lớn nhất: Làm bằng gì để không đứt?
Ống nano carbon siêu vật liệu “cứu cánh”
Không một loại thép, bê tông hay hợp kim nào trên Trái Đất đủ mạnh để chịu nổi sức nặng của một sợi cáp dài 100.000 km.
Thứ duy nhất hiện nay có tiềm năng làm được điều đó là ống nano carbon một loại vật liệu siêu nhỏ, siêu bền, gấp hàng chục lần thép nhưng nhẹ hơn nhiều lần.
Vấn đề? Chúng ta chưa thể sản xuất nó đủ dài hoặc đủ nhiều. Nhưng công nghệ thì luôn tiến bộ và biết đâu vài chục năm nữa, chúng ta có thể làm được điều mà ngày nay nghe như… mơ tưởng.
Có thể dùng tiểu hành tinh làm đối trọng?
Nếu xây một thang máy từ mặt đất lên không gian, bạn phải cần một cái gì đó thật nặng ở đầu trên để “giữ thăng bằng” gọi là đối trọng.
Một số ý tưởng thậm chí đề xuất bắt một tiểu hành tinh rồi đặt nó vào quỹ đạo, dùng nó làm đối trọng cho thang máy. Nghe có vẻ điên rồ nhưng… cũng không hẳn là bất khả thi.
Tại sao phải làm điều điên rồ này?
Có thể bạn thắc mắc: “Tên lửa vẫn đang đưa người và hàng hóa vào vũ trụ, tại sao phải tốn công xây thang máy làm gì?”
Câu trả lời là: giảm chi phí.
Hiện nay, đưa 1 kg hàng hóa vào vũ trụ tiêu tốn tới hàng chục ngàn đô la. Nhưng nếu có thang máy, chi phí đó giảm hơn 100 lần chỉ còn khoảng vài trăm đô.
Điều đó sẽ mở ra kỷ nguyên mới cho khai thác tài nguyên vũ trụ, du lịch không gian và các sứ mệnh liên hành tinh.
Kết luận: Liệu có khả thi?
Xây một thang máy vũ trụ là dự án tham vọng nhất mà nhân loại từng nghĩ đến và chưa chắc trong thế kỷ này đã làm được. Nhưng đừng quên rằng cách đây 150 năm, việc bay qua bầu trời cũng chỉ là giấc mơ viển vông.
Nếu lịch sử dạy chúng ta điều gì, thì đó là: khoa học luôn tiến lên, và những gì hôm nay là không tưởng ngày mai có thể trở thành hiện thực.
www.scienceabc.com
Nghe như chuyện viễn tưởng? Đúng, nhưng biết đâu một ngày không xa, điều đó có thể thành sự thật.
Ý tưởng “leo lên trời” có từ năm 1895
Năm 1895, một nhà khoa học người Nga tên là Konstantin Tsiolkovsky người được coi là cha đẻ của ngành du hành vũ trụ đã đưa ra ý tưởng về một tháp cao đến mức có thể chạm vào không gian.
Lấy cảm hứng từ tháp Eiffel mới được hoàn thành ở Paris, ông tự hỏi: “Nếu chúng ta có thể xây một tháp cao hơn, rất nhiều, thì liệu có thể dùng nó thay cho tên lửa để lên không gian không?”
Tất nhiên, công nghệ thời đó chưa cho phép điều đó trở thành hiện thực. Nhưng ý tưởng vẫn ở đó chờ đến ngày khoa học đủ sức biến nó thành thật.
Xây thang máy vũ trụ có khó không? Rất khó!
Để một thang máy vũ trụ hoạt động, nó phải đạt tới độ cao của quỹ đạo địa tĩnh tức khoảng 35.786 km. Ở độ cao này, một vật thể quay quanh Trái Đất sẽ mất đúng 24 giờ nghĩa là nó sẽ “treo” cố định trên một điểm ở mặt đất.
Nhưng chỉ xây đến đó thì chưa đủ. Để ổn định, thang máy cần vươn dài tới 100.000 km tức gần bằng 1/3 khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng!
Vậy thì câu hỏi lớn nhất: Làm bằng gì để không đứt?
Ống nano carbon siêu vật liệu “cứu cánh”
Không một loại thép, bê tông hay hợp kim nào trên Trái Đất đủ mạnh để chịu nổi sức nặng của một sợi cáp dài 100.000 km.
Thứ duy nhất hiện nay có tiềm năng làm được điều đó là ống nano carbon một loại vật liệu siêu nhỏ, siêu bền, gấp hàng chục lần thép nhưng nhẹ hơn nhiều lần.
Vấn đề? Chúng ta chưa thể sản xuất nó đủ dài hoặc đủ nhiều. Nhưng công nghệ thì luôn tiến bộ và biết đâu vài chục năm nữa, chúng ta có thể làm được điều mà ngày nay nghe như… mơ tưởng.
Có thể dùng tiểu hành tinh làm đối trọng?
Nếu xây một thang máy từ mặt đất lên không gian, bạn phải cần một cái gì đó thật nặng ở đầu trên để “giữ thăng bằng” gọi là đối trọng.
Một số ý tưởng thậm chí đề xuất bắt một tiểu hành tinh rồi đặt nó vào quỹ đạo, dùng nó làm đối trọng cho thang máy. Nghe có vẻ điên rồ nhưng… cũng không hẳn là bất khả thi.
Tại sao phải làm điều điên rồ này?
Có thể bạn thắc mắc: “Tên lửa vẫn đang đưa người và hàng hóa vào vũ trụ, tại sao phải tốn công xây thang máy làm gì?”
Câu trả lời là: giảm chi phí.
Hiện nay, đưa 1 kg hàng hóa vào vũ trụ tiêu tốn tới hàng chục ngàn đô la. Nhưng nếu có thang máy, chi phí đó giảm hơn 100 lần chỉ còn khoảng vài trăm đô.
Điều đó sẽ mở ra kỷ nguyên mới cho khai thác tài nguyên vũ trụ, du lịch không gian và các sứ mệnh liên hành tinh.
Kết luận: Liệu có khả thi?
Xây một thang máy vũ trụ là dự án tham vọng nhất mà nhân loại từng nghĩ đến và chưa chắc trong thế kỷ này đã làm được. Nhưng đừng quên rằng cách đây 150 năm, việc bay qua bầu trời cũng chỉ là giấc mơ viển vông.
Nếu lịch sử dạy chúng ta điều gì, thì đó là: khoa học luôn tiến lên, và những gì hôm nay là không tưởng ngày mai có thể trở thành hiện thực.
Can We Build An Elevator To Space?
A space elevator would have to be several thousand kilometers tall, and built of materials straight out of science fiction. Is it possible to build one?
www.scienceabc.com
