Thất bại thứ hai trong vòng 1 năm: Google liên tiếp bị xử thua kiện chống độc quyền tại Mỹ

[Thảo Nông]

Google vừa phải nhận một thất bại pháp lý lớn trong cuộc chiến chống độc quyền kéo dài với chính phủ Hoa Kỳ. Vào ngày 17 tháng 4, Thẩm phán Leonie Brinkema, thuộc Tòa án quận phía Đông Virginia, đã ra phán quyết quan trọng trong vụ kiện do Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) cùng 8 tiểu bang khởi xướng, kết luận rằng Google phải chịu trách nhiệm pháp lý về hành vi "cố ý sáp nhập và duy trì quyền lực độc quyền" trên hai phân khúc then chốt của thị trường công nghệ quảng cáo trực tuyến (ad tech).

Cụ thể, theo biên bản phán quyết dài 115 trang, Google bị xác định đã độc quyền bất hợp pháp đối với:

1. Thị trường máy chủ quảng cáo dành cho nhà xuất bản (publisher ad servers): Nền tảng giúp các website quản lý và bán không gian quảng cáo của họ.
2. Thị trường giao dịch quảng cáo (ad exchanges): Nền tảng hoạt động như một sàn đấu giá theo thời gian thực, kết nối người mua (nhà quảng cáo) và người bán (nhà xuất bản) quảng cáo kỹ thuật số.

Thẩm phán Brinkema nhấn mạnh trong phán quyết: "Ngoài việc tước đi khả năng cạnh tranh của đối thủ, hành vi của Google còn gây tổn hại đến khách hàng là nhà xuất bản của Google, cũng như quy trình cạnh tranh trên Internet và người tiêu dùng tiếp cận thông tin trên web".

Nguy cơ bị "xé lẻ" và phản ứng của Google

Phán quyết này mở đường cho một phiên tòa thứ hai (giai đoạn xác định biện pháp khắc phục), nơi tòa án sẽ quyết định Google phải làm gì để sửa chữa hành vi độc quyền của mình. Các biện pháp có thể rất nghiêm khắc, bao gồm khả năng buộc Google phải thoái vốn (bán đi) một phần hoặc toàn bộ mảng kinh doanh công nghệ quảng cáo trực tuyến của mình, một bộ phận được ước tính có giá trị khoảng 31 tỷ USD. Tuy nhiên, thời gian cho phiên tòa này chưa được ấn định.

Về phía Google, công ty tỏ ra không đồng tình với một phần phán quyết và tuyên bố sẽ kháng cáo. Bà Lee-Anne Mulholland, Phó chủ tịch phụ trách vấn đề pháp lý của Google, cho biết: "Chúng tôi đã thắng một nửa trong vụ kiện và sẽ kháng cáo phần còn lại".

Bà Mulholland nhấn mạnh rằng tòa án đã bác bỏ các cáo buộc của DOJ liên quan đến các công cụ dành cho nhà quảng cáo cũng như tính chất chống độc quyền của các thương vụ mua lại trước đây (như DoubleClick). "Chúng tôi không đồng ý với quyết định của tòa về các công cụ cho nhà xuất bản. Họ có nhiều lựa chọn, nhưng chọn Google vì công nghệ của chúng tôi đơn giản, giá phải chăng và độ hiệu quả cao," bà nói với CNN. Bộ Tư pháp Mỹ hiện chưa đưa ra bình luận về phán quyết.

Thất bại pháp lý thứ hai liên tiếp

Đây là phán quyết chống độc quyền lớn thứ hai mà Google phải nhận tại Mỹ trong vòng chưa đầy một năm. Vào tháng 8 năm 2024, một tòa án quận khác ở Washington D.C cũng đã ra phán quyết tương tự, kết luận Google độc quyền thị trường tìm kiếm trực tuyến. Phiên tòa xác định biện pháp khắc phục cho vụ kiện tìm kiếm đó dự kiến sẽ diễn ra vào tuần tới, nơi Google có thể đối mặt với yêu cầu bán trình duyệt Chrome hoặc các biện pháp khác.

Hai thất bại liên tiếp này cho thấy áp lực pháp lý và quy định đối với các hành vi độc quyền của Google nói riêng và các tập đoàn công nghệ lớn (Big Tech) nói chung đang ngày càng gia tăng tại Mỹ.

Phản ứng từ giới chuyên gia và nhà phê bình

Phán quyết mới nhất của Thẩm phán Brinkema đã nhận được sự hoan nghênh từ nhiều nhà phê bình Big Tech và các tổ chức truyền thông.

• Giáo sư William Kovacic (Đại học George Washington): Cho rằng phán quyết có thể buộc Google thoái vốn, nhưng lưu ý DOJ không thắng hoàn toàn và biện pháp khắc phục phải "tương xứng".
• Sacha Haworth (CEO Tech Oversight Project): Gọi đây là "chiến thắng rõ ràng cho người Mỹ", cáo buộc Google "nắm giữ quyền lực không bị kiểm soát", "bóp nghẹt ngành truyền thông" và "áp thuế trung gian".
• Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren: Đánh giá là "bước tiến lớn trong cuộc chiến chia tách Big Tech".
• Michael Ashley Schulman (Quỹ Running Point Capital): Gọi phán quyết là "bước ngoặt", cho thấy Mỹ sẵn sàng áp dụng "biện pháp khắc phục mang tính cấu trúc mạnh mẽ". Ông cũng cảnh báo điều này có thể ảnh hưởng đến các công ty có hệ sinh thái tích hợp tương tự như Amazon và Meta.

Vụ kiện và phán quyết này chắc chắn sẽ tạo ra những tác động sâu rộng đến thị trường quảng cáo kỹ thuật số trị giá hàng trăm tỷ đô la và cách các cơ quan quản lý trên toàn cầu nhìn nhận về quyền lực thị trường của các gã khổng lồ công nghệ.