NhatDuy
Intern Writer
Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, giữa cuộc chạy đua khốc liệt vào không gian, Hoa Kỳ từng lên kế hoạch kích nổ một quả bom hạt nhân trên Mặt Trăng để phô trương sức mạnh. Kế hoạch đó mang tên A119, được triển khai bí mật năm 1958 bởi Không quân Mỹ.
Thời điểm này, Liên Xô đã phóng thành công vệ tinh Sputnik 1 vào năm 1957, mở đầu kỷ nguyên vũ trụ và khiến Hoa Kỳ chịu áp lực lớn về vị thế toàn cầu. Để giành lại sự chú ý và khẳng định sức mạnh công nghệ, Washington đã âm thầm phát triển kế hoạch “ném bom Mặt Trăng”, ngụy trang dưới danh nghĩa nghiên cứu “chuyến bay thử nghiệm”.
Kế hoạch được giữ tuyệt mật với chỉ khoảng mười người tham gia, trong đó có Carl Sagan, khi ấy mới 24 tuổi. Ông chịu trách nhiệm tính toán mô hình khuếch tán bụi sau vụ nổ nhằm ước lượng mức độ hiển thị từ Trái Đất. Về sau, trải nghiệm này góp phần khiến Sagan trở thành người ủng hộ hòa bình và phản đối sử dụng vũ khí hạt nhân.
Cùng thời điểm, Liên Xô cũng từng phát triển kế hoạch tương tự mang tên E-4, song đã hủy bỏ sớm do rủi ro kỹ thuật và lo ngại an ninh.
Do giới hạn công nghệ, đầu đạn được chọn là W25, nặng khoảng 100 kg, có sức công phá 1,7 kiloton TNT (bằng 1/13 quả bom “Fat Man” thả xuống Nagasaki). Vị trí nổ được tính toán tại ranh giới ngày, đêm trên bề mặt Mặt Trăng, nơi ánh sáng Mặt Trời có thể chiếu rõ đám bụi, tạo hiệu ứng thị giác mạnh nhất.
Tuy nhiên, các nhà khoa học nhanh chóng nhận ra rủi ro khổng lồ. Mặt Trăng không có khí quyển, nên vụ nổ sẽ không tạo ra “đám mây hình nấm” như trên Trái Đất. Ánh sáng và bụi sẽ tan biến nhanh, khiến hiệu ứng thị giác gần như không thể quan sát.
Hơn nữa, sức công phá của W25 quá nhỏ để gây ảnh hưởng lên quỹ đạo Mặt Trăng. Cần tới khoảng 200 tỷ quả bom tương tự mới có thể làm thay đổi quỹ đạo thiên thể này.
Bên cạnh đó, rủi ro phóng thất bại hoặc ô nhiễm phóng xạ nếu bom rơi ngược về Trái Đất là không thể chấp nhận. Chính những phân tích này khiến dự án bị hủy bỏ tháng 1/1959, trước khi được triển khai thực tế.
Sự kiện này phản ánh cách tư duy “bá quyền công nghệ” từng khiến việc khám phá vũ trụ bị biến thành công cụ răn đe quân sự. Sau đó, những nhà khoa học như Carl Sagan đã thúc đẩy quan điểm đối lập: khoa học nên phục vụ hòa bình và tri thức, không phải sức mạnh hủy diệt.
Ngày nay, các chương trình như Hằng Nga của Trung Quốc hay Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) thể hiện tinh thần hợp tác và nghiên cứu bền vững. Hành trình khám phá vũ trụ đã chuyển từ cạnh tranh sang hợp tác, hướng đến mục tiêu chung là phục vụ nhân loại.
Tuy nhiên, bài học từ Dự án A119 vẫn là lời nhắc nhở mạnh mẽ: khoa học là con dao hai lưỡi. Khi công nghệ vượt khỏi kiểm soát của đạo đức và lý trí, hậu quả có thể khôn lường. Sức mạnh thật sự của nhân loại không nằm ở khả năng hủy diệt, mà ở khả năng sáng tạo, hợp tác và bảo vệ thế giới chung của chúng ta. (Sohu)
Thời điểm này, Liên Xô đã phóng thành công vệ tinh Sputnik 1 vào năm 1957, mở đầu kỷ nguyên vũ trụ và khiến Hoa Kỳ chịu áp lực lớn về vị thế toàn cầu. Để giành lại sự chú ý và khẳng định sức mạnh công nghệ, Washington đã âm thầm phát triển kế hoạch “ném bom Mặt Trăng”, ngụy trang dưới danh nghĩa nghiên cứu “chuyến bay thử nghiệm”.
Kế hoạch được giữ tuyệt mật với chỉ khoảng mười người tham gia, trong đó có Carl Sagan, khi ấy mới 24 tuổi. Ông chịu trách nhiệm tính toán mô hình khuếch tán bụi sau vụ nổ nhằm ước lượng mức độ hiển thị từ Trái Đất. Về sau, trải nghiệm này góp phần khiến Sagan trở thành người ủng hộ hòa bình và phản đối sử dụng vũ khí hạt nhân.
Cùng thời điểm, Liên Xô cũng từng phát triển kế hoạch tương tự mang tên E-4, song đã hủy bỏ sớm do rủi ro kỹ thuật và lo ngại an ninh.
Khi sức mạnh khoa học bị kéo vào cuộc đối đầu chính trị
Mục tiêu của Dự án A119 không đơn thuần là nghiên cứu khoa học, mà còn là một hành động biểu dương sức mạnh quân sự và tuyên truyền chính trị. Hoa Kỳ tin rằng vụ nổ hạt nhân có thể tạo ra hiệu ứng hình ảnh gây chấn động toàn cầu, giúp họ giành lại thế thượng phong trong cuộc chạy đua vũ trụ.
Do giới hạn công nghệ, đầu đạn được chọn là W25, nặng khoảng 100 kg, có sức công phá 1,7 kiloton TNT (bằng 1/13 quả bom “Fat Man” thả xuống Nagasaki). Vị trí nổ được tính toán tại ranh giới ngày, đêm trên bề mặt Mặt Trăng, nơi ánh sáng Mặt Trời có thể chiếu rõ đám bụi, tạo hiệu ứng thị giác mạnh nhất.
Tuy nhiên, các nhà khoa học nhanh chóng nhận ra rủi ro khổng lồ. Mặt Trăng không có khí quyển, nên vụ nổ sẽ không tạo ra “đám mây hình nấm” như trên Trái Đất. Ánh sáng và bụi sẽ tan biến nhanh, khiến hiệu ứng thị giác gần như không thể quan sát.
Hơn nữa, sức công phá của W25 quá nhỏ để gây ảnh hưởng lên quỹ đạo Mặt Trăng. Cần tới khoảng 200 tỷ quả bom tương tự mới có thể làm thay đổi quỹ đạo thiên thể này.
Bên cạnh đó, rủi ro phóng thất bại hoặc ô nhiễm phóng xạ nếu bom rơi ngược về Trái Đất là không thể chấp nhận. Chính những phân tích này khiến dự án bị hủy bỏ tháng 1/1959, trước khi được triển khai thực tế.
Bài học từ “bóng tối” của cuộc chạy đua không gian
Kế hoạch A119 bị hủy không vì Mỹ từ bỏ tham vọng, mà vì rủi ro vượt xa lợi ích. Giới quân sự lo ngại phản ứng dữ dội của công chúng, nguy cơ thất bại trong quá trình phóng, và ảnh hưởng tiêu cực đến các sứ mệnh thám hiểm Mặt Trăng trong tương lai.
Sự kiện này phản ánh cách tư duy “bá quyền công nghệ” từng khiến việc khám phá vũ trụ bị biến thành công cụ răn đe quân sự. Sau đó, những nhà khoa học như Carl Sagan đã thúc đẩy quan điểm đối lập: khoa học nên phục vụ hòa bình và tri thức, không phải sức mạnh hủy diệt.
Ngày nay, các chương trình như Hằng Nga của Trung Quốc hay Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) thể hiện tinh thần hợp tác và nghiên cứu bền vững. Hành trình khám phá vũ trụ đã chuyển từ cạnh tranh sang hợp tác, hướng đến mục tiêu chung là phục vụ nhân loại.
Tuy nhiên, bài học từ Dự án A119 vẫn là lời nhắc nhở mạnh mẽ: khoa học là con dao hai lưỡi. Khi công nghệ vượt khỏi kiểm soát của đạo đức và lý trí, hậu quả có thể khôn lường. Sức mạnh thật sự của nhân loại không nằm ở khả năng hủy diệt, mà ở khả năng sáng tạo, hợp tác và bảo vệ thế giới chung của chúng ta. (Sohu)
