Khánh Phạm
Writer
Ngày 2/1/2025, các quy định mới ở Mỹ chính thức có hiệu lực, hạn chế cá nhân và công ty đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ tiên tiến của Trung Quốc, đặc biệt là điện toán lượng tử. Công nghệ lượng tử đang trở thành một trong những "lĩnh vực cạnh tranh" lớn giữa hai cường quốc này, và qua bài viết của The Economist, ta có thể thấy sự phân tích chi tiết về sự phát triển của hai quốc gia trong ngành công nghiệp này.
Lĩnh vực lượng tử bao gồm ba hướng phát triển chính: điện toán lượng tử, truyền thông lượng tử và cảm biến lượng tử. Điện toán lượng tử có thể xử lý những phép tính phức tạp trong vài phút, trong khi những siêu máy tính hiện tại phải mất hàng tỷ năm để thực hiện các phép tính tương tự. Truyền thông lượng tử cung cấp khả năng bảo mật cực kỳ cao, gần như không thể bị tấn công, còn cảm biến lượng tử có khả năng đo chính xác các đại lượng vật lý như từ trường và trọng lực. Từ viễn thám cho đến các ứng dụng y sinh, quân sự, cảm biến lượng tử mở ra nhiều khả năng ứng dụng rộng lớn.
Do tính chất quan trọng và tiềm năng đột phá của công nghệ này, cả Trung Quốc và Mỹ đều bảo vệ ngành công nghiệp lượng tử của mình rất chặt chẽ. Mỹ đã đưa các công ty công nghệ lượng tử Trung Quốc vào danh sách hạn chế xuất khẩu từ tháng 5 năm ngoái, đồng thời áp dụng các quy định khắt khe trong việc đầu tư vào lĩnh vực này. Trung Quốc, tất nhiên, phản đối mạnh mẽ và khẳng định sẽ bảo vệ quyền lợi của các công ty nội địa.
Về mặt cạnh tranh công nghệ, Trung Quốc và Mỹ có những lĩnh vực mạnh riêng biệt. The Economist chỉ ra rằng trong truyền thông lượng tử, Trung Quốc là "người dẫn đầu không thể tranh cãi". Còn trong cảm biến lượng tử, cả hai quốc gia đang ngang ngửa nhau. Tuy nhiên, trong lĩnh vực điện toán lượng tử, Mỹ vẫn đang dẫn trước về số lượng qubit, một chỉ số quan trọng đánh giá khả năng tính toán của các máy tính lượng tử. Dù vậy, Trung Quốc đã có những bước tiến mạnh mẽ trong việc thu hẹp khoảng cách, đặc biệt là trong việc phát triển các thiết bị cốt lõi cần thiết cho máy tính lượng tử, như tủ lạnh pha loãng, một thiết bị giúp tạo ra nhiệt độ cực thấp cho máy tính lượng tử hoạt động.
Trước đây, các thiết bị này chủ yếu được sản xuất bởi các nhà cung cấp phương Tây và bị hạn chế xuất khẩu sang Trung Quốc. Tuy nhiên, vào năm 2024, nhiều công ty Trung Quốc đã công bố những bước đột phá quan trọng trong việc sản xuất tủ lạnh pha loãng, như Hefei Zhileng và Origin Quantum. Những tiến bộ này sẽ giúp Trung Quốc giảm bớt sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp phương Tây, mở ra cơ hội để phát triển mạnh mẽ trong ngành công nghệ lượng tử.
Một điểm đáng chú ý là sự khác biệt trong mô hình đổi mới của hai quốc gia. Tại Mỹ, đổi mới công nghệ chủ yếu diễn ra trong các công ty tư nhân, với sự tham gia của các tên tuổi lớn như Google, Intel, IBM, và các công ty khởi nghiệp nhận vốn đầu tư mạo hiểm. Chính phủ Mỹ chỉ đóng vai trò hỗ trợ, không tham gia trực tiếp vào nghiên cứu. Trong khi đó, Trung Quốc lại đi theo mô hình nhà nước dẫn dắt, với sự tham gia mạnh mẽ của các viện nghiên cứu và các công ty khởi nghiệp được hỗ trợ hoặc kiểm soát bởi chính phủ. Nhiều nghiên cứu trong lĩnh vực này đều nhận sự tài trợ từ Quỹ Khoa học Tự nhiên Quốc gia Trung Quốc, và Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc là một trong những đơn vị kết nối các công ty khởi nghiệp với các chính sách và viện nghiên cứu của nhà nước.
Mặc dù The Economist cho rằng mô hình của Trung Quốc có thể làm giảm động lực cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, tờ báo này vẫn phải thừa nhận rằng cách tiếp cận này có thể mang lại những lợi thế nhất định. Một khảo sát gần đây của Quỹ Đổi mới và Công nghệ Thông tin (ITIF) cho thấy rằng, đối với lĩnh vực điện toán lượng tử, đầu tư quốc gia đáng tin cậy có thể quan trọng hơn việc tài trợ từ khu vực tư nhân. Các chuyên gia cho rằng sự thiếu phối hợp giữa các nguồn tài trợ ở Mỹ có thể làm chậm quá trình đổi mới và phát triển công nghệ.
Cuối cùng, mặc dù mô hình của Trung Quốc có thể gặp khó khăn trong việc xây dựng một chuỗi cung ứng dài hạn và không chắc chắn về lợi nhuận, nhưng rõ ràng cách tiếp cận này đang giúp Trung Quốc thu hẹp khoảng cách với Mỹ trong một ngành công nghệ cực kỳ quan trọng. The Economist kết luận rằng mô hình do chính phủ dẫn dắt của Trung Quốc "có lẽ" đang cho thấy những lợi thế trong việc thúc đẩy sự phát triển công nghệ lượng tử, một lĩnh vực đầy tiềm năng và chiến lược trong tương lai.
Bài viết gốc tại đây: https://www.economist.com/business/...atching-up-with-america-in-quantum-technology
Lĩnh vực lượng tử bao gồm ba hướng phát triển chính: điện toán lượng tử, truyền thông lượng tử và cảm biến lượng tử. Điện toán lượng tử có thể xử lý những phép tính phức tạp trong vài phút, trong khi những siêu máy tính hiện tại phải mất hàng tỷ năm để thực hiện các phép tính tương tự. Truyền thông lượng tử cung cấp khả năng bảo mật cực kỳ cao, gần như không thể bị tấn công, còn cảm biến lượng tử có khả năng đo chính xác các đại lượng vật lý như từ trường và trọng lực. Từ viễn thám cho đến các ứng dụng y sinh, quân sự, cảm biến lượng tử mở ra nhiều khả năng ứng dụng rộng lớn.
Do tính chất quan trọng và tiềm năng đột phá của công nghệ này, cả Trung Quốc và Mỹ đều bảo vệ ngành công nghiệp lượng tử của mình rất chặt chẽ. Mỹ đã đưa các công ty công nghệ lượng tử Trung Quốc vào danh sách hạn chế xuất khẩu từ tháng 5 năm ngoái, đồng thời áp dụng các quy định khắt khe trong việc đầu tư vào lĩnh vực này. Trung Quốc, tất nhiên, phản đối mạnh mẽ và khẳng định sẽ bảo vệ quyền lợi của các công ty nội địa.
Về mặt cạnh tranh công nghệ, Trung Quốc và Mỹ có những lĩnh vực mạnh riêng biệt. The Economist chỉ ra rằng trong truyền thông lượng tử, Trung Quốc là "người dẫn đầu không thể tranh cãi". Còn trong cảm biến lượng tử, cả hai quốc gia đang ngang ngửa nhau. Tuy nhiên, trong lĩnh vực điện toán lượng tử, Mỹ vẫn đang dẫn trước về số lượng qubit, một chỉ số quan trọng đánh giá khả năng tính toán của các máy tính lượng tử. Dù vậy, Trung Quốc đã có những bước tiến mạnh mẽ trong việc thu hẹp khoảng cách, đặc biệt là trong việc phát triển các thiết bị cốt lõi cần thiết cho máy tính lượng tử, như tủ lạnh pha loãng, một thiết bị giúp tạo ra nhiệt độ cực thấp cho máy tính lượng tử hoạt động.
Trước đây, các thiết bị này chủ yếu được sản xuất bởi các nhà cung cấp phương Tây và bị hạn chế xuất khẩu sang Trung Quốc. Tuy nhiên, vào năm 2024, nhiều công ty Trung Quốc đã công bố những bước đột phá quan trọng trong việc sản xuất tủ lạnh pha loãng, như Hefei Zhileng và Origin Quantum. Những tiến bộ này sẽ giúp Trung Quốc giảm bớt sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp phương Tây, mở ra cơ hội để phát triển mạnh mẽ trong ngành công nghệ lượng tử.
Một điểm đáng chú ý là sự khác biệt trong mô hình đổi mới của hai quốc gia. Tại Mỹ, đổi mới công nghệ chủ yếu diễn ra trong các công ty tư nhân, với sự tham gia của các tên tuổi lớn như Google, Intel, IBM, và các công ty khởi nghiệp nhận vốn đầu tư mạo hiểm. Chính phủ Mỹ chỉ đóng vai trò hỗ trợ, không tham gia trực tiếp vào nghiên cứu. Trong khi đó, Trung Quốc lại đi theo mô hình nhà nước dẫn dắt, với sự tham gia mạnh mẽ của các viện nghiên cứu và các công ty khởi nghiệp được hỗ trợ hoặc kiểm soát bởi chính phủ. Nhiều nghiên cứu trong lĩnh vực này đều nhận sự tài trợ từ Quỹ Khoa học Tự nhiên Quốc gia Trung Quốc, và Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc là một trong những đơn vị kết nối các công ty khởi nghiệp với các chính sách và viện nghiên cứu của nhà nước.
Mặc dù The Economist cho rằng mô hình của Trung Quốc có thể làm giảm động lực cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, tờ báo này vẫn phải thừa nhận rằng cách tiếp cận này có thể mang lại những lợi thế nhất định. Một khảo sát gần đây của Quỹ Đổi mới và Công nghệ Thông tin (ITIF) cho thấy rằng, đối với lĩnh vực điện toán lượng tử, đầu tư quốc gia đáng tin cậy có thể quan trọng hơn việc tài trợ từ khu vực tư nhân. Các chuyên gia cho rằng sự thiếu phối hợp giữa các nguồn tài trợ ở Mỹ có thể làm chậm quá trình đổi mới và phát triển công nghệ.
Cuối cùng, mặc dù mô hình của Trung Quốc có thể gặp khó khăn trong việc xây dựng một chuỗi cung ứng dài hạn và không chắc chắn về lợi nhuận, nhưng rõ ràng cách tiếp cận này đang giúp Trung Quốc thu hẹp khoảng cách với Mỹ trong một ngành công nghệ cực kỳ quan trọng. The Economist kết luận rằng mô hình do chính phủ dẫn dắt của Trung Quốc "có lẽ" đang cho thấy những lợi thế trong việc thúc đẩy sự phát triển công nghệ lượng tử, một lĩnh vực đầy tiềm năng và chiến lược trong tương lai.
Bài viết gốc tại đây: https://www.economist.com/business/...atching-up-with-america-in-quantum-technology
