The Storm Riders
Writer
Vào thứ Bảy, ngày 8/3/2025, Trung Quốc tuyên bố áp thuế quan trả đũa lên một số sản phẩm nông nghiệp Canada, đáp lại việc Ottawa đánh thuế nhập khẩu lên xe điện (EV), thép và nhôm sản xuất tại Trung Quốc. Theo thông báo từ Ủy ban Thuế quan Hải quan Quốc vụ viện Trung Quốc, Bắc Kinh sẽ áp mức thuế 100% lên dầu hạt cải, bánh dầu và đậu Hà Lan từ Canada, đồng thời áp thuế 25% lên các sản phẩm thủy sản và thịt lợn có nguồn gốc từ quốc gia này. Các biện pháp thuế quan sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 20/3/2025.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh cuộc chiến thương mại toàn cầu đang âm ỉ, với hàng loạt tuyên bố thuế quan từ Mỹ, Trung Quốc, Canada và Mexico trong vài tháng qua. Trước đó, Canada đã áp thuế 100% lên xe điện Trung Quốc từ ngày 1/10/2024, theo bước Mỹ và Liên minh châu Âu (EU), với lý do lo ngại về cạnh tranh không công bằng từ các khoản trợ cấp của Bắc Kinh. Ottawa cũng đánh thuế 25% lên thép và nhôm nhập từ Trung Quốc, có hiệu lực từ ngày 15/10/2024.
Trung Quốc không giấu giếm sự bất bình. Trong thông báo, cơ quan hải quan nước này tuyên bố: “Việc Canada đơn phương áp thuế bất chấp thực tế khách quan và quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) là hành vi bảo hộ thương mại điển hình, mang tính phân biệt đối xử với Trung Quốc, xâm phạm nghiêm trọng quyền và lợi ích hợp pháp của chúng tôi, đồng thời làm suy yếu quan hệ kinh tế - thương mại Trung Quốc - Canada.” Lời lẽ cứng rắn này cho thấy Bắc Kinh coi đây không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là một đòn đánh vào lòng tin song phương.
Quyết định của Trung Quốc nhắm vào các mặt hàng nông nghiệp chủ lực của Canada như dầu hạt cải – còn gọi là dầu canola – cùng bánh dầu, đậu Hà Lan, thủy sản và thịt lợn. Canada là một trong những nước xuất khẩu canola lớn nhất thế giới, với Trung Quốc từng là thị trường tiêu thụ chính. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã loại canola nguyên hạt khỏi danh sách thuế lần này, có thể là dấu hiệu để ngỏ cơ hội đàm phán, nhất là khi một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với canola Canada vẫn đang diễn ra từ tháng 9/2024.
Động thái trả đũa này không bất ngờ. Hồi tháng 8/2024, Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã công khai ý định áp thuế lên hàng Trung Quốc để đối phó với chính sách “dư thừa có chủ đích” của Bắc Kinh, theo sau Mỹ và EU. Đến tháng 10, Canada chính thức hành động, đánh thuế 100% lên EV và 25% lên thép, nhôm Trung Quốc. Trung Quốc, vốn đang bận đối phó với các tranh chấp thương mại từ Mỹ và EU, dường như chọn thời điểm này để gửi thông điệp cảnh báo đến Canada – một đối tác thương mại nhỏ hơn nhưng lại có mối liên hệ chặt chẽ với Mỹ.
Cuộc chiến thuế quan hiện nay không chỉ giới hạn ở Trung Quốc và Canada. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khởi xướng hàng loạt thuế quan lên Canada, Mexico và Trung Quốc, làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến thương mại toàn cầu. Canada, vốn phụ thuộc lớn vào xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc (47 tỷ USD hàng hóa trong năm 2024, theo số liệu hải quan Trung Quốc), giờ đây chịu áp lực kép từ cả hai phía. Trong khi đó, các đối thủ như BYD của Trung Quốc đang vươn lên mạnh mẽ, thậm chí vượt Tesla về doanh số tại một số thị trường như Anh vào tháng 2/2025, khiến cạnh tranh trong ngành xe điện càng thêm khốc liệt.
Với Canada, thuế quan mới từ Trung Quốc có thể gây thiệt hại nặng cho nông dân và ngư dân, đặc biệt khi thuế 100% gần như đóng cửa hoàn toàn thị trường dầu hạt cải và đậu Hà Lan tại Trung Quốc. Ngược lại, Trung Quốc cũng phải tính toán, vì nước này nhập khẩu lớn dầu hạt cải và các sản phẩm nông nghiệp khác để đáp ứng nhu cầu nội địa.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh cuộc chiến thương mại toàn cầu đang âm ỉ, với hàng loạt tuyên bố thuế quan từ Mỹ, Trung Quốc, Canada và Mexico trong vài tháng qua. Trước đó, Canada đã áp thuế 100% lên xe điện Trung Quốc từ ngày 1/10/2024, theo bước Mỹ và Liên minh châu Âu (EU), với lý do lo ngại về cạnh tranh không công bằng từ các khoản trợ cấp của Bắc Kinh. Ottawa cũng đánh thuế 25% lên thép và nhôm nhập từ Trung Quốc, có hiệu lực từ ngày 15/10/2024.
Trung Quốc không giấu giếm sự bất bình. Trong thông báo, cơ quan hải quan nước này tuyên bố: “Việc Canada đơn phương áp thuế bất chấp thực tế khách quan và quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) là hành vi bảo hộ thương mại điển hình, mang tính phân biệt đối xử với Trung Quốc, xâm phạm nghiêm trọng quyền và lợi ích hợp pháp của chúng tôi, đồng thời làm suy yếu quan hệ kinh tế - thương mại Trung Quốc - Canada.” Lời lẽ cứng rắn này cho thấy Bắc Kinh coi đây không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là một đòn đánh vào lòng tin song phương.
Quyết định của Trung Quốc nhắm vào các mặt hàng nông nghiệp chủ lực của Canada như dầu hạt cải – còn gọi là dầu canola – cùng bánh dầu, đậu Hà Lan, thủy sản và thịt lợn. Canada là một trong những nước xuất khẩu canola lớn nhất thế giới, với Trung Quốc từng là thị trường tiêu thụ chính. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã loại canola nguyên hạt khỏi danh sách thuế lần này, có thể là dấu hiệu để ngỏ cơ hội đàm phán, nhất là khi một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với canola Canada vẫn đang diễn ra từ tháng 9/2024.
Động thái trả đũa này không bất ngờ. Hồi tháng 8/2024, Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã công khai ý định áp thuế lên hàng Trung Quốc để đối phó với chính sách “dư thừa có chủ đích” của Bắc Kinh, theo sau Mỹ và EU. Đến tháng 10, Canada chính thức hành động, đánh thuế 100% lên EV và 25% lên thép, nhôm Trung Quốc. Trung Quốc, vốn đang bận đối phó với các tranh chấp thương mại từ Mỹ và EU, dường như chọn thời điểm này để gửi thông điệp cảnh báo đến Canada – một đối tác thương mại nhỏ hơn nhưng lại có mối liên hệ chặt chẽ với Mỹ.
Cuộc chiến thuế quan hiện nay không chỉ giới hạn ở Trung Quốc và Canada. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khởi xướng hàng loạt thuế quan lên Canada, Mexico và Trung Quốc, làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến thương mại toàn cầu. Canada, vốn phụ thuộc lớn vào xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc (47 tỷ USD hàng hóa trong năm 2024, theo số liệu hải quan Trung Quốc), giờ đây chịu áp lực kép từ cả hai phía. Trong khi đó, các đối thủ như BYD của Trung Quốc đang vươn lên mạnh mẽ, thậm chí vượt Tesla về doanh số tại một số thị trường như Anh vào tháng 2/2025, khiến cạnh tranh trong ngành xe điện càng thêm khốc liệt.
Với Canada, thuế quan mới từ Trung Quốc có thể gây thiệt hại nặng cho nông dân và ngư dân, đặc biệt khi thuế 100% gần như đóng cửa hoàn toàn thị trường dầu hạt cải và đậu Hà Lan tại Trung Quốc. Ngược lại, Trung Quốc cũng phải tính toán, vì nước này nhập khẩu lớn dầu hạt cải và các sản phẩm nông nghiệp khác để đáp ứng nhu cầu nội địa.
