Hail the Judge
Ta chơi xong không trả tiền, vậy đâu có gọi là bán
Ngày 25 tháng 2 năm 2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố kế hoạch thay thế chương trình đầu tư định cư EB-5 bằng “thẻ vàng” (Gold Card) giá 5 triệu USD (khoảng 70 tỷ đồng), mở đường cho người nước ngoài giàu có trở thành công dân Mỹ. Phát biểu tại lễ ký sắc lệnh ở Nhà Trắng, Trump nói: “Chúng tôi sẽ bán thẻ vàng từ hai tuần tới. Đây là đặc quyền vượt trội hơn thẻ xanh, là con đường dẫn đến quốc tịch. Những người giàu có sẽ mua thẻ này, đến Mỹ, chi tiêu lớn, nộp nhiều thuế và tạo nhiều việc làm. Tôi tin nó sẽ rất thành công.” Ông dự đoán có thể bán hơn 1 triệu thẻ, giúp giảm nợ quốc gia - hiện khoảng 36 tỷ USD, mức cao nhất kể từ Thế chiến II.
Chương trình EB-5, ra đời năm 1990 và được Quốc hội tái phê chuẩn năm 2022, cho phép nhà đầu tư nước ngoài nhận thẻ xanh nếu đầu tư ít nhất 1 triệu USD (hoặc 800.000 USD ở khu vực kém phát triển) và tạo ra 10 việc làm toàn thời gian. Từ tháng 9/2021 đến tháng 9/2022, khoảng 8.000 người đã nhận visa EB-5, theo Bộ An ninh Nội địa Mỹ. Tuy nhiên, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick chỉ trích chương trình này “đầy rẫy gian lận và phi lý”, cho rằng mức giá “quá rẻ”. Trump đồng ý, muốn nâng mức đầu tư lên 5 triệu USD với “thẻ vàng” thay thế, không yêu cầu tạo việc làm, mua bất động sản hay mở tài khoản ngân hàng—khác biệt lớn so với “visa vàng” của khoảng 100 quốc gia như Anh, Ý, Canada. Axios nhận định đây là một trong những chương trình đắt đỏ nhất thế giới, phản ánh chủ đề “tiền vượt trên quy tắc” của chính quyền Trump.
Lutnick bổ sung: “Người mua phải qua kiểm tra để đảm bảo là công dân toàn cầu xuất sắc. Tiền thu được sẽ giúp giảm thâm hụt ngân sách.” Trump khẳng định không cần Quốc hội phê duyệt vì “chúng tôi không cấp quốc tịch trực tiếp, chỉ là thẻ”. Tuy nhiên, The Hill cho rằng việc xóa bỏ EB-5 mà không qua lập pháp là điều chưa rõ ràng. Khi hỏi liệu các “oligarch” Nga—nhóm tài phiệt thân Putin—có thể mua thẻ, Trump đáp: “Có thể lắm. Tôi biết vài người Nga giàu có rất tử tế. Họ không còn giàu như trước, nhưng 5 triệu USD thì họ dư sức.”
So với EB-5, “thẻ vàng” nhắm đến người giàu và doanh nghiệp muốn đưa nhân tài vào Mỹ. Trump gợi ý các công ty như Apple có thể mua thẻ cho nhân viên xuất sắc, thay thế một số visa lao động. Ông nói: “Đây là thẻ tinh tế hơn thẻ xanh, dành cho người giàu hoặc tài năng lớn, giúp Mỹ thu hút người nộp thuế lớn và tạo việc làm.” Dù chi tiết sẽ công bố sau hai tuần, kế hoạch này đã gây tranh cãi: một số chuyên gia nhập cư hoài nghi tính khả thi mà không có sự đồng thuận từ Quốc hội, trong khi những người ủng hộ Trump xem đây là cách độc đáo để vừa kiểm soát di cư vừa tăng nguồn thu.
Chương trình EB-5, ra đời năm 1990 và được Quốc hội tái phê chuẩn năm 2022, cho phép nhà đầu tư nước ngoài nhận thẻ xanh nếu đầu tư ít nhất 1 triệu USD (hoặc 800.000 USD ở khu vực kém phát triển) và tạo ra 10 việc làm toàn thời gian. Từ tháng 9/2021 đến tháng 9/2022, khoảng 8.000 người đã nhận visa EB-5, theo Bộ An ninh Nội địa Mỹ. Tuy nhiên, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick chỉ trích chương trình này “đầy rẫy gian lận và phi lý”, cho rằng mức giá “quá rẻ”. Trump đồng ý, muốn nâng mức đầu tư lên 5 triệu USD với “thẻ vàng” thay thế, không yêu cầu tạo việc làm, mua bất động sản hay mở tài khoản ngân hàng—khác biệt lớn so với “visa vàng” của khoảng 100 quốc gia như Anh, Ý, Canada. Axios nhận định đây là một trong những chương trình đắt đỏ nhất thế giới, phản ánh chủ đề “tiền vượt trên quy tắc” của chính quyền Trump.
Lutnick bổ sung: “Người mua phải qua kiểm tra để đảm bảo là công dân toàn cầu xuất sắc. Tiền thu được sẽ giúp giảm thâm hụt ngân sách.” Trump khẳng định không cần Quốc hội phê duyệt vì “chúng tôi không cấp quốc tịch trực tiếp, chỉ là thẻ”. Tuy nhiên, The Hill cho rằng việc xóa bỏ EB-5 mà không qua lập pháp là điều chưa rõ ràng. Khi hỏi liệu các “oligarch” Nga—nhóm tài phiệt thân Putin—có thể mua thẻ, Trump đáp: “Có thể lắm. Tôi biết vài người Nga giàu có rất tử tế. Họ không còn giàu như trước, nhưng 5 triệu USD thì họ dư sức.”
So với EB-5, “thẻ vàng” nhắm đến người giàu và doanh nghiệp muốn đưa nhân tài vào Mỹ. Trump gợi ý các công ty như Apple có thể mua thẻ cho nhân viên xuất sắc, thay thế một số visa lao động. Ông nói: “Đây là thẻ tinh tế hơn thẻ xanh, dành cho người giàu hoặc tài năng lớn, giúp Mỹ thu hút người nộp thuế lớn và tạo việc làm.” Dù chi tiết sẽ công bố sau hai tuần, kế hoạch này đã gây tranh cãi: một số chuyên gia nhập cư hoài nghi tính khả thi mà không có sự đồng thuận từ Quốc hội, trong khi những người ủng hộ Trump xem đây là cách độc đáo để vừa kiểm soát di cư vừa tăng nguồn thu.
