404 Not Found
Writer
Mọi ứng dụng mạng xã hội đều thu thập dữ liệu người dùng, từ cách bạn tương tác đến vị trí và thiết bị sử dụng. Một số nền tảng phổ biến ghi nhận lượng thông tin khổng lồ, biến mỗi hành động thành dữ liệu có giá trị. Dưới đây là 5 ứng dụng mạng xã hội phổ biến nhất đang âm thầm thu thập thông tin của bạn.
Facebook đứng đầu về mức độ thu thập dữ liệu cá nhân. Mọi tương tác từ comment, share, story đến tin nhắn riêng tư đều bị ghi nhận. Thuật toán có thể dự đoán sở thích, hành vi và khuynh hướng tâm lý của bạn chỉ từ vài lượt like, chính xác hơn cả nhận định của người thân. Rủi ro hiện hữu là thông tin cá nhân có thể bị khai thác để gửi quảng cáo quá mức, lừa đảo, thao túng hành vi hoặc thậm chí chiếm quyền kiểm soát tài khoản, khiến người dùng mất quyền quyết định về chính dữ liệu của mình.
TikTok theo dõi gần như mọi cú chạm trên màn hình. Thời gian xem video, hành vi lướt, thiết bị sử dụng, vị trí hay cookie đều được ghi lại. Thuật toán gợi ý nội dung cá nhân hóa nhưng dữ liệu hành vi của bạn cũng có thể bị bên thứ ba khai thác, tạo ra các chiến dịch thao túng cảm xúc, thúc đẩy tiêu dùng hay thậm chí lan truyền thông tin sai lệch mà bạn không hề hay biết.
YouTube thu thập lịch sử xem, tìm kiếm, đăng ký kênh, tương tác video, dữ liệu thiết bị và địa chỉ IP. Các thuật toán dự đoán nội dung bạn quan tâm tiếp theo để hiển thị quảng cáo nhắm mục tiêu. Rủi ro nổi bật là bạn gần như mất quyền kiểm soát hành vi xem, dữ liệu có thể bị sử dụng để xây dựng hồ sơ chi tiết về sở thích, thói quen và thậm chí là định hình hành vi tương lai của bạn, phục vụ mục đích thương mại hoặc chính trị.
Instagram theo dõi từ story, reels đến lượt tương tác và hashtags. Liên kết với Facebook, nền tảng này khai thác dữ liệu hành vi để phục vụ quảng cáo và đề xuất nội dung. Những bức ảnh tưởng như riêng tư có thể bị phân tích để tạo hồ sơ hành vi chi tiết. Rủi ro là thông tin cá nhân dễ bị lạm dụng trong lừa đảo, giả mạo danh tính, quấy rối hoặc thao túng dư luận, ngay cả khi bạn nghĩ mình đang chia sẻ với nhóm nhỏ bạn bè.
X, trước đây là Twitter, dường như cho phép ẩn danh, nhưng mọi tweet, retweet, like, comment hay tin nhắn trực tiếp đều bị theo dõi. Thuật toán có thể dự đoán sở thích, thói quen và khuynh hướng tâm lý của bạn. Rủi ro lớn là dữ liệu hành vi có thể bị khai thác để thao túng thông tin, lan truyền tin giả mạo, hoặc kiểm soát xu hướng dư luận, khiến bạn trở thành “con tốt” trong các chiến dịch thao túng.
Những dữ liệu này không chỉ để cá nhân hóa trải nghiệm mà còn phục vụ quảng cáo nhắm mục tiêu, phân tích hành vi và chia sẻ với các đối tác bên thứ ba. Nếu bạn không kiểm soát quyền riêng tư, mọi hành vi trên mạng đều bị theo dõi 24/7, từ vị trí thực tế, lịch sử tìm kiếm, sở thích, tin nhắn riêng tư, đến mối quan hệ bạn bè. Dữ liệu có thể bị bán, rò rỉ hoặc lợi dụng để gửi tin giả mạo, tấn công lừa đảo, chiếm quyền tài khoản, thao túng cảm xúc hoặc thậm chí giám sát ngoài đời thực. Một hồ sơ hành vi đầy đủ có thể biến bạn thành “con tin số” cho các chiến dịch thương mại, chính trị hoặc tội phạm mạng mà bạn không hề hay biết.
Trong bối cảnh đó, người dùng cần nâng cao nhận thức để bảo vệ dữ liệu cá nhân. Hạn chế cấp quyền không cần thiết, bật xác thực hai lớp, kiểm tra thiết bị đăng nhập và cẩn trọng với các đường link lạ là những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả. Mạng xã hội có thể kết nối, giải trí và truyền thông, nhưng đồng thời cũng là một hệ sinh thái dữ liệu khổng lồ, nơi mọi hành động đều để lại dấu vết. Chỉ khi nhận thức đầy đủ và chủ động kiểm soát quyền riêng tư, người dùng mới có thể thực sự an toàn trong thế giới số, tránh rơi vào những cạm bẫy dữ liệu đầy nguy hiểm.
Facebook đứng đầu về mức độ thu thập dữ liệu cá nhân. Mọi tương tác từ comment, share, story đến tin nhắn riêng tư đều bị ghi nhận. Thuật toán có thể dự đoán sở thích, hành vi và khuynh hướng tâm lý của bạn chỉ từ vài lượt like, chính xác hơn cả nhận định của người thân. Rủi ro hiện hữu là thông tin cá nhân có thể bị khai thác để gửi quảng cáo quá mức, lừa đảo, thao túng hành vi hoặc thậm chí chiếm quyền kiểm soát tài khoản, khiến người dùng mất quyền quyết định về chính dữ liệu của mình.
TikTok theo dõi gần như mọi cú chạm trên màn hình. Thời gian xem video, hành vi lướt, thiết bị sử dụng, vị trí hay cookie đều được ghi lại. Thuật toán gợi ý nội dung cá nhân hóa nhưng dữ liệu hành vi của bạn cũng có thể bị bên thứ ba khai thác, tạo ra các chiến dịch thao túng cảm xúc, thúc đẩy tiêu dùng hay thậm chí lan truyền thông tin sai lệch mà bạn không hề hay biết.
YouTube thu thập lịch sử xem, tìm kiếm, đăng ký kênh, tương tác video, dữ liệu thiết bị và địa chỉ IP. Các thuật toán dự đoán nội dung bạn quan tâm tiếp theo để hiển thị quảng cáo nhắm mục tiêu. Rủi ro nổi bật là bạn gần như mất quyền kiểm soát hành vi xem, dữ liệu có thể bị sử dụng để xây dựng hồ sơ chi tiết về sở thích, thói quen và thậm chí là định hình hành vi tương lai của bạn, phục vụ mục đích thương mại hoặc chính trị.
Instagram theo dõi từ story, reels đến lượt tương tác và hashtags. Liên kết với Facebook, nền tảng này khai thác dữ liệu hành vi để phục vụ quảng cáo và đề xuất nội dung. Những bức ảnh tưởng như riêng tư có thể bị phân tích để tạo hồ sơ hành vi chi tiết. Rủi ro là thông tin cá nhân dễ bị lạm dụng trong lừa đảo, giả mạo danh tính, quấy rối hoặc thao túng dư luận, ngay cả khi bạn nghĩ mình đang chia sẻ với nhóm nhỏ bạn bè.
X, trước đây là Twitter, dường như cho phép ẩn danh, nhưng mọi tweet, retweet, like, comment hay tin nhắn trực tiếp đều bị theo dõi. Thuật toán có thể dự đoán sở thích, thói quen và khuynh hướng tâm lý của bạn. Rủi ro lớn là dữ liệu hành vi có thể bị khai thác để thao túng thông tin, lan truyền tin giả mạo, hoặc kiểm soát xu hướng dư luận, khiến bạn trở thành “con tốt” trong các chiến dịch thao túng.
Những dữ liệu này không chỉ để cá nhân hóa trải nghiệm mà còn phục vụ quảng cáo nhắm mục tiêu, phân tích hành vi và chia sẻ với các đối tác bên thứ ba. Nếu bạn không kiểm soát quyền riêng tư, mọi hành vi trên mạng đều bị theo dõi 24/7, từ vị trí thực tế, lịch sử tìm kiếm, sở thích, tin nhắn riêng tư, đến mối quan hệ bạn bè. Dữ liệu có thể bị bán, rò rỉ hoặc lợi dụng để gửi tin giả mạo, tấn công lừa đảo, chiếm quyền tài khoản, thao túng cảm xúc hoặc thậm chí giám sát ngoài đời thực. Một hồ sơ hành vi đầy đủ có thể biến bạn thành “con tin số” cho các chiến dịch thương mại, chính trị hoặc tội phạm mạng mà bạn không hề hay biết.
Trong bối cảnh đó, người dùng cần nâng cao nhận thức để bảo vệ dữ liệu cá nhân. Hạn chế cấp quyền không cần thiết, bật xác thực hai lớp, kiểm tra thiết bị đăng nhập và cẩn trọng với các đường link lạ là những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả. Mạng xã hội có thể kết nối, giải trí và truyền thông, nhưng đồng thời cũng là một hệ sinh thái dữ liệu khổng lồ, nơi mọi hành động đều để lại dấu vết. Chỉ khi nhận thức đầy đủ và chủ động kiểm soát quyền riêng tư, người dùng mới có thể thực sự an toàn trong thế giới số, tránh rơi vào những cạm bẫy dữ liệu đầy nguy hiểm.
Được phối hợp thực hiện bởi các chuyên gia của Bkav,
cộng đồng An ninh mạng Việt Nam WhiteHat
và cộng đồng Khoa học công nghệ VnReview
