Bỉ Ngạn Hoa
Writer
Hãng tin Nikkei dẫn một số nguồn tin cho rằng Trung Quốc đang tăng cường giám sát hàng xuất khẩu của Apple và các công ty công nghệ Mỹ khác, cản trở nỗ lực mở rộng sản xuất của các hãng này tại Đông Nam Á và Ấn Độ.
Các công ty công nghệ đang tìm cách tránh thuế quan của Mỹ đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc, nhưng Bắc Kinh không muốn ngành sản xuất tuột dốc.
Việc kiểm tra hải quan chặt chẽ hơn có liên quan đến các biện pháp kiểm soát xuất khẩu công nghệ sử dụng kép (dual-use technology) mà Bắc Kinh đưa ra vào đầu tháng 12 đã dẫn đến sự chậm trễ trong nhiều ngày hoặc thậm chí nhiều tuần đối với các lô hàng thiết bị sản xuất và vật liệu chuyển đến Việt Nam và Ấn Độ.
Công nghệ sử dụng kép đề cập đến các mặt hàng hoặc công nghệ có thể được sử dụng cho cả ứng dụng quân sự và thương mại.
Việc giám sát ngày càng tăng của Trung Quốc diễn ra khi Tổng thống đắc cử Donald Trump đe dọa sẽ áp thuế 10% đối với tất cả hàng hóa của Trung Quốc, điều này đã thúc đẩy các công ty như HP, Dell, Microsoft và Apple nhanh chóng rời khỏi Trung Quốc.
Chuỗi cung ứng công nghệ đã cảm nhận được sức nóng từ căng thẳng gia tăng giữa Washington và Bắc Kinh trong những tuần gần đây. Chính quyền Biden hôm 13/1 đã đưa ra một vòng kiểm soát mới nhằm hạn chế quyền tiếp cận của Trung Quốc đối với các chip trí tuệ nhân tạo tiên tiến, động thái diễn ra hơn một tháng sau khi họ đưa hơn 140 thực thể Trung Quốc vào danh sách đen thương mại vào tháng 12. Trung Quốc đã có động thái trả đũa bằng cách cấm xuất khẩu gali, germani, antimon và các vật liệu siêu cứng khác sang Mỹ.
"Không chỉ Apple mà cả vật liệu và thiết bị xuất khẩu của các khách hàng Mỹ khác cũng bị ảnh hưởng", một giám đốc điều hành của một nhà cung cấp Apple cho biết. "Các cuộc kiểm tra hải quan hiện nay nghiêm ngặt hơn nhiều, điều này thực sự ảnh hưởng đến lịch trình mở rộng ra bên ngoài Trung Quốc".
"Điều khiến chúng tôi bận tâm hơn là một số mặt hàng và công cụ thậm chí không nằm trong danh sách sử dụng kép nhưng cũng phải đối mặt với các đợt kiểm tra chặt chẽ hơn tại hải quan chỉ vì chúng có mã HS tương tự", một người tại một công ty Mỹ khác có hiểu biết về tình hình này cho biết. "Ngay cả một số thiết bị kiểm tra tốc độ cho điện thoại thông minh, họ [hải quan Trung Quốc] có thể lập luận rằng chúng có thể liên quan đến mục đích sử dụng quân sự".
Các nguồn tin cho biết chuỗi cung ứng bắt đầu gặp phải các trường hợp lẻ tẻ vào tháng 8 năm ngoái khi hải quan Trung Quốc giữ lại hàng xuất khẩu thiết bị sản xuất của họ sang Đông Nam Á hoặc Ấn Độ trong nhiều ngày mà không đưa ra lý do cụ thể. Tình hình đã leo thang kể từ đầu tháng 12, khi các viên chức hải quan Trung Quốc viện dẫn các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới là lý do để xem xét chặt chẽ hơn, một số người chia sẻ với Nikkei.
Các công ty Mỹ như Apple, Microsoft, Google, Amazon, HP và Dell đã tích cực xây dựng năng lực sản xuất tại Đông Nam Á và Ấn Độ trong năm hoặc sáu năm qua. Mặc dù đã chuyển một lượng công suất nhất định, các công ty vẫn dựa vào vật liệu và thiết bị xuất khẩu từ Trung Quốc để xây dựng các dây chuyền sản xuất mới không phải của Trung Quốc.
"Nhiều vật liệu có nguồn gốc từ Trung Quốc và chúng tôi đã quen với thiết bị rẻ hơn được sản xuất tại quốc gia này. Phải mất thời gian và chi phí bổ sung để tìm và xác minh các nhà cung cấp mới", một người chia sẻ với Nikkei. "Chúng tôi không thể xây dựng các dây chuyền sản xuất ngay cả khi chúng tôi chỉ thiếu một [thiết bị]".
Trung Quốc đã liệt kê hơn 160 trang các mặt hàng và công nghệ sử dụng kép, bao gồm nguyên liệu thô và kim loại như vonfram, than chì, magiê và hợp kim nhôm thường được sử dụng trong chuỗi cung ứng công nghệ. Một số thiết bị để thử nghiệm và sản xuất, chẳng hạn như bộ chuyển đổi analog sang kỹ thuật số có thể hoạt động ở nhiệt độ từ 125 độ C xuống đến âm 54 độ C và các công cụ thử nghiệm con quay hồi chuyển, thường được sử dụng để sản xuất thiết bị điện tử, cũng nằm trong danh sách.
Gali và than chì là những nguyên liệu thiết yếu để sản xuất chip và các ứng dụng điện áp cao như xe điện và hệ thống điện. Trong đánh giá chuỗi cung ứng năm 2021, chính quyền Biden đã mô tả chúng là những vật liệu chiến lược với sự phụ thuộc đáng lo ngại vào nguồn cung cấp của Trung Quốc.
Tan Albayrak, một luật sư thương mại quốc tế tại Reed Smith, cho biết không hiếm khi các nhà chức trách thực hiện hành động cưỡng chế đối với các mặt hàng có cùng mã HS, ngay cả khi chúng có mô tả khác nhau.
Những vấn đề như vậy cần được đánh giá theo từng trường hợp cụ thể, nhưng chắc chắn có những cách để bác bỏ các hành động thực thi như vậy, luật sư cho biết, đồng thời nói thêm rằng các nhà xuất khẩu sẽ phải chứng minh với cơ quan hải quan rằng đó là một "cú đánh sai".
"Đây chỉ là một trong những điểm mà chúng ta bắt đầu thấy trong xung đột Mỹ-Trung Quốc, xét về mặt chuỗi cung ứng, cuối cùng khách hàng sẽ buộc phải 'chọn một bên' về nơi họ muốn neo giữ sản xuất của mình", luật sư Tan Albayrak nói với Nikkei Asia. "Mặc dù không thể tách rời hoàn toàn -- hoặc không mong muốn -- tại thời điểm này, Chính quyền Trump sắp tới chắc chắn sẽ thúc đẩy các công ty tách rời 'chiến lược' đối với việc sản xuất các mặt hàng có ứng dụng nhạy cảm và sử dụng trong các vấn đề an ninh quốc gia".
Chiu Shih-fang, một nhà phân tích chuỗi cung ứng công nghệ tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Đài Loan, cho biết ngay cả các công ty Trung Quốc cũng đang phải đối mặt với sự giám sát xuất khẩu chặt chẽ hơn tương tự, theo các cuộc kiểm tra chuỗi cung ứng của bà.
"Theo quan sát của tôi, các mối đe dọa về cuộc chiến thuế quan của Trump và sự suy thoái của nền kinh tế Trung Quốc là động lực chính thúc đẩy việc kiểm tra hải quan ngày càng tăng của Trung Quốc", Chiu nói với Nikkei Asia. "Đây là một biện pháp toàn diện để tận dụng chính sách của mình nhằm làm chậm tốc độ dịch chuyển khỏi Trung Quốc của mọi người. ... Nó sẽ tác động đến các kế hoạch đa dạng hóa của các công ty nếu những sự cố như vậy tiếp tục xảy ra".
Các công ty công nghệ đang tìm cách tránh thuế quan của Mỹ đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc, nhưng Bắc Kinh không muốn ngành sản xuất tuột dốc.
Việc kiểm tra hải quan chặt chẽ hơn có liên quan đến các biện pháp kiểm soát xuất khẩu công nghệ sử dụng kép (dual-use technology) mà Bắc Kinh đưa ra vào đầu tháng 12 đã dẫn đến sự chậm trễ trong nhiều ngày hoặc thậm chí nhiều tuần đối với các lô hàng thiết bị sản xuất và vật liệu chuyển đến Việt Nam và Ấn Độ.
Công nghệ sử dụng kép đề cập đến các mặt hàng hoặc công nghệ có thể được sử dụng cho cả ứng dụng quân sự và thương mại.
Việc giám sát ngày càng tăng của Trung Quốc diễn ra khi Tổng thống đắc cử Donald Trump đe dọa sẽ áp thuế 10% đối với tất cả hàng hóa của Trung Quốc, điều này đã thúc đẩy các công ty như HP, Dell, Microsoft và Apple nhanh chóng rời khỏi Trung Quốc.
Chuỗi cung ứng công nghệ đã cảm nhận được sức nóng từ căng thẳng gia tăng giữa Washington và Bắc Kinh trong những tuần gần đây. Chính quyền Biden hôm 13/1 đã đưa ra một vòng kiểm soát mới nhằm hạn chế quyền tiếp cận của Trung Quốc đối với các chip trí tuệ nhân tạo tiên tiến, động thái diễn ra hơn một tháng sau khi họ đưa hơn 140 thực thể Trung Quốc vào danh sách đen thương mại vào tháng 12. Trung Quốc đã có động thái trả đũa bằng cách cấm xuất khẩu gali, germani, antimon và các vật liệu siêu cứng khác sang Mỹ.
"Không chỉ Apple mà cả vật liệu và thiết bị xuất khẩu của các khách hàng Mỹ khác cũng bị ảnh hưởng", một giám đốc điều hành của một nhà cung cấp Apple cho biết. "Các cuộc kiểm tra hải quan hiện nay nghiêm ngặt hơn nhiều, điều này thực sự ảnh hưởng đến lịch trình mở rộng ra bên ngoài Trung Quốc".
"Điều khiến chúng tôi bận tâm hơn là một số mặt hàng và công cụ thậm chí không nằm trong danh sách sử dụng kép nhưng cũng phải đối mặt với các đợt kiểm tra chặt chẽ hơn tại hải quan chỉ vì chúng có mã HS tương tự", một người tại một công ty Mỹ khác có hiểu biết về tình hình này cho biết. "Ngay cả một số thiết bị kiểm tra tốc độ cho điện thoại thông minh, họ [hải quan Trung Quốc] có thể lập luận rằng chúng có thể liên quan đến mục đích sử dụng quân sự".
Các nguồn tin cho biết chuỗi cung ứng bắt đầu gặp phải các trường hợp lẻ tẻ vào tháng 8 năm ngoái khi hải quan Trung Quốc giữ lại hàng xuất khẩu thiết bị sản xuất của họ sang Đông Nam Á hoặc Ấn Độ trong nhiều ngày mà không đưa ra lý do cụ thể. Tình hình đã leo thang kể từ đầu tháng 12, khi các viên chức hải quan Trung Quốc viện dẫn các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới là lý do để xem xét chặt chẽ hơn, một số người chia sẻ với Nikkei.
Các công ty Mỹ như Apple, Microsoft, Google, Amazon, HP và Dell đã tích cực xây dựng năng lực sản xuất tại Đông Nam Á và Ấn Độ trong năm hoặc sáu năm qua. Mặc dù đã chuyển một lượng công suất nhất định, các công ty vẫn dựa vào vật liệu và thiết bị xuất khẩu từ Trung Quốc để xây dựng các dây chuyền sản xuất mới không phải của Trung Quốc.
"Nhiều vật liệu có nguồn gốc từ Trung Quốc và chúng tôi đã quen với thiết bị rẻ hơn được sản xuất tại quốc gia này. Phải mất thời gian và chi phí bổ sung để tìm và xác minh các nhà cung cấp mới", một người chia sẻ với Nikkei. "Chúng tôi không thể xây dựng các dây chuyền sản xuất ngay cả khi chúng tôi chỉ thiếu một [thiết bị]".
Trung Quốc đã liệt kê hơn 160 trang các mặt hàng và công nghệ sử dụng kép, bao gồm nguyên liệu thô và kim loại như vonfram, than chì, magiê và hợp kim nhôm thường được sử dụng trong chuỗi cung ứng công nghệ. Một số thiết bị để thử nghiệm và sản xuất, chẳng hạn như bộ chuyển đổi analog sang kỹ thuật số có thể hoạt động ở nhiệt độ từ 125 độ C xuống đến âm 54 độ C và các công cụ thử nghiệm con quay hồi chuyển, thường được sử dụng để sản xuất thiết bị điện tử, cũng nằm trong danh sách.
Gali và than chì là những nguyên liệu thiết yếu để sản xuất chip và các ứng dụng điện áp cao như xe điện và hệ thống điện. Trong đánh giá chuỗi cung ứng năm 2021, chính quyền Biden đã mô tả chúng là những vật liệu chiến lược với sự phụ thuộc đáng lo ngại vào nguồn cung cấp của Trung Quốc.
Tan Albayrak, một luật sư thương mại quốc tế tại Reed Smith, cho biết không hiếm khi các nhà chức trách thực hiện hành động cưỡng chế đối với các mặt hàng có cùng mã HS, ngay cả khi chúng có mô tả khác nhau.
Những vấn đề như vậy cần được đánh giá theo từng trường hợp cụ thể, nhưng chắc chắn có những cách để bác bỏ các hành động thực thi như vậy, luật sư cho biết, đồng thời nói thêm rằng các nhà xuất khẩu sẽ phải chứng minh với cơ quan hải quan rằng đó là một "cú đánh sai".
"Đây chỉ là một trong những điểm mà chúng ta bắt đầu thấy trong xung đột Mỹ-Trung Quốc, xét về mặt chuỗi cung ứng, cuối cùng khách hàng sẽ buộc phải 'chọn một bên' về nơi họ muốn neo giữ sản xuất của mình", luật sư Tan Albayrak nói với Nikkei Asia. "Mặc dù không thể tách rời hoàn toàn -- hoặc không mong muốn -- tại thời điểm này, Chính quyền Trump sắp tới chắc chắn sẽ thúc đẩy các công ty tách rời 'chiến lược' đối với việc sản xuất các mặt hàng có ứng dụng nhạy cảm và sử dụng trong các vấn đề an ninh quốc gia".
Chiu Shih-fang, một nhà phân tích chuỗi cung ứng công nghệ tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Đài Loan, cho biết ngay cả các công ty Trung Quốc cũng đang phải đối mặt với sự giám sát xuất khẩu chặt chẽ hơn tương tự, theo các cuộc kiểm tra chuỗi cung ứng của bà.
"Theo quan sát của tôi, các mối đe dọa về cuộc chiến thuế quan của Trump và sự suy thoái của nền kinh tế Trung Quốc là động lực chính thúc đẩy việc kiểm tra hải quan ngày càng tăng của Trung Quốc", Chiu nói với Nikkei Asia. "Đây là một biện pháp toàn diện để tận dụng chính sách của mình nhằm làm chậm tốc độ dịch chuyển khỏi Trung Quốc của mọi người. ... Nó sẽ tác động đến các kế hoạch đa dạng hóa của các công ty nếu những sự cố như vậy tiếp tục xảy ra".
