Nguyễn Văn Sơn
Writer
Hôm qua theo giờ Việt Nam, Tổng thống Mỹ Donald Trump và các lãnh đạo khu vực Trung Đông đã ký thỏa thuận củng cố lệnh ngừng bắn ở Gaza tại hội nghị thượng đỉnh ở Sharm el-Sheikh (Ai Cập) với sự chứng kiến của lãnh đạo các nước phương Tây, chỉ vài giờ sau khi Israel và Hamas hoàn tất trao đổi con tin và tù nhân. Ông Trump gọi đây là “một ngày tuyệt vời cho Trung Đông” và khẳng định các bên đã đạt được điều “từng được cho là bất khả thi”.
Trung Quốc, Nga - hai cường quốc của thế giới đã không có mặt tại sự kiện này.
Trong vài năm qua, Trung Quốc đã mở rộng ảnh hưởng tại Trung Đông thông qua các con đường kinh tế, năng lượng, và xuất khẩu công nghệ quốc phòng. Bắc Kinh thậm chí từng tự hào rằng họ là “người hòa giải” trong mối quan hệ giữa Ả Rập Xê Út và Iran vào năm 2023 - một bước đi từng được truyền thông Trung Quốc quảng bá rầm rộ như dấu hiệu của một “cường quốc mới.”
Tuy nhiên, thỏa thuận hòa bình vừa ký lần này lại không có bóng dáng Trung Quốc, dù trực tiếp hay gián tiếp. Sự vắng mặt này không chỉ đơn thuần là một vấn đề hình thức, mà phản ánh giới hạn thực sự trong ảnh hưởng chính trị và ngoại giao của Trung Quốc tại khu vực.
Trung Quốc có sức mạnh, nhưng chưa có ảnh hưởng chiến lược
Việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng, mua dầu, bán UAV hay tham gia các sáng kiến kinh tế như “Vành đai và Con đường” không đồng nghĩa với việc nắm được quyền định hình các tiến trình hòa bình hoặc cấu trúc an ninh trong khu vực.
Mỹ, với vai trò lịch sử và quan hệ đồng minh lâu đời tại Trung Đông, tiếp tục giữ vai trò trung tâm trong các nỗ lực ngoại giao. Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập, những trụ cột khu vực, dù có lúc căng thẳng với phương Tây, vẫn chọn đặt bàn cờ hòa bình trong khuôn khổ phương Tây hơn là nghiêng về Bắc Kinh.
Hơn nữa, quan hệ Trung Quốc - Trung Đông chủ yếu mang tính giao dịch, thiếu sự ràng buộc giá trị hoặc cam kết an ninh sâu sắc. Trung Quốc cũng thường giữ vị thế trung lập trong xung đột, không dính líu quân sự, không can thiệp sâu - điều này có thể giúp tránh rủi ro, nhưng cũng khiến họ không được tin tưởng như một nhà bảo trợ hòa bình thực sự.
Không kém phần quan trọng, Trung Quốc chưa xây dựng được mạng lưới ngoại giao đủ sức ảnh hưởng tới các tiến trình mang tính đa phương như thỏa thuận hòa bình.
Sự vắng mặt của Trung Quốc trong thỏa thuận hòa bình Trung Đông lần này là một tín hiệu rõ ràng: dù có tiềm lực kinh tế, công nghệ và quân sự, Trung Quốc vẫn chưa thể sánh vai với các cường quốc truyền thống trong lĩnh vực ngoại giao chiến lược.
Một cường quốc thực sự không chỉ mạnh về công nghệ, giàu về tài nguyên, mà còn phải có khả năng kiến tạo trật tự và dẫn dắt các tiến trình hòa bình. Trung Quốc hiện chưa đạt đến điều đó và bị gạt ra ngoài lề là một minh chứng không thể chối cãi.
Trung Quốc, Nga - hai cường quốc của thế giới đã không có mặt tại sự kiện này.
Trong vài năm qua, Trung Quốc đã mở rộng ảnh hưởng tại Trung Đông thông qua các con đường kinh tế, năng lượng, và xuất khẩu công nghệ quốc phòng. Bắc Kinh thậm chí từng tự hào rằng họ là “người hòa giải” trong mối quan hệ giữa Ả Rập Xê Út và Iran vào năm 2023 - một bước đi từng được truyền thông Trung Quốc quảng bá rầm rộ như dấu hiệu của một “cường quốc mới.”
Tuy nhiên, thỏa thuận hòa bình vừa ký lần này lại không có bóng dáng Trung Quốc, dù trực tiếp hay gián tiếp. Sự vắng mặt này không chỉ đơn thuần là một vấn đề hình thức, mà phản ánh giới hạn thực sự trong ảnh hưởng chính trị và ngoại giao của Trung Quốc tại khu vực.
Trung Quốc có sức mạnh, nhưng chưa có ảnh hưởng chiến lược
Việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng, mua dầu, bán UAV hay tham gia các sáng kiến kinh tế như “Vành đai và Con đường” không đồng nghĩa với việc nắm được quyền định hình các tiến trình hòa bình hoặc cấu trúc an ninh trong khu vực.
Mỹ, với vai trò lịch sử và quan hệ đồng minh lâu đời tại Trung Đông, tiếp tục giữ vai trò trung tâm trong các nỗ lực ngoại giao. Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập, những trụ cột khu vực, dù có lúc căng thẳng với phương Tây, vẫn chọn đặt bàn cờ hòa bình trong khuôn khổ phương Tây hơn là nghiêng về Bắc Kinh.
Hơn nữa, quan hệ Trung Quốc - Trung Đông chủ yếu mang tính giao dịch, thiếu sự ràng buộc giá trị hoặc cam kết an ninh sâu sắc. Trung Quốc cũng thường giữ vị thế trung lập trong xung đột, không dính líu quân sự, không can thiệp sâu - điều này có thể giúp tránh rủi ro, nhưng cũng khiến họ không được tin tưởng như một nhà bảo trợ hòa bình thực sự.
Không kém phần quan trọng, Trung Quốc chưa xây dựng được mạng lưới ngoại giao đủ sức ảnh hưởng tới các tiến trình mang tính đa phương như thỏa thuận hòa bình.
Sự vắng mặt của Trung Quốc trong thỏa thuận hòa bình Trung Đông lần này là một tín hiệu rõ ràng: dù có tiềm lực kinh tế, công nghệ và quân sự, Trung Quốc vẫn chưa thể sánh vai với các cường quốc truyền thống trong lĩnh vực ngoại giao chiến lược.
Một cường quốc thực sự không chỉ mạnh về công nghệ, giàu về tài nguyên, mà còn phải có khả năng kiến tạo trật tự và dẫn dắt các tiến trình hòa bình. Trung Quốc hiện chưa đạt đến điều đó và bị gạt ra ngoài lề là một minh chứng không thể chối cãi.
