Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Trung Quốc vừa giới thiệu xe tăng hybrid-điện Type 100 (ZTZ-100) cùng xe hỗ trợ hỏa lực ZBD-100. Bộ đôi này tạo thành một hệ thống thiết giáp nhẹ, cơ động và tự động hóa cao, khác biệt hoàn toàn với triết lý “giáp dày hỏa lực lớn” của thế hệ trước.
Type 100 lần đầu xuất hiện trong quá trình thử nghiệm năm 2024. Khi ra mắt tại lễ duyệt binh tháng 9, nó gây chú ý bởi khả năng di chuyển cực êm, dùng hệ thống truyền động hybrid diesel-điện, phù hợp với chiến tranh hiện đại nơi máy bay không người lái (UAV), cảm biến và dữ liệu quan trọng hơn giáp thép.
Lực lượng Trung Quốc kỳ vọng những phương tiện mới này sẽ đóng vai trò mũi tiên phong nếu xảy ra tình huống đổ bộ vào Đài Loan, các đảo tranh chấp hoặc các xung đột biên giới như ở Himalaya, nhờ ưu thế vận chuyển dễ dàng và triển khai nhanh.
Nặng khoảng 40 tấn, Type 100 nhẹ hơn nhiều so với xe tăng chủ lực truyền thống nhưng lại tích hợp loạt công nghệ tiên tiến: tháp pháo robot, cảm biến bao phủ 360 độ, radar hồng ngoại quang học, hệ thống bảo vệ chủ động (APS) và khả năng chiến đấu tự động với UAV.
Một sĩ quan cơ giới Đức nhận xét Type 100 “đi đúng xu hướng thiết kế xe tăng tương lai”, với tháp pháo không người lái và APS làm trung tâm. Việc dùng động cơ hybrid giúp xe vận hành yên tĩnh, giảm tín hiệu âm thanh và tăng khả năng sống sót trong phục kích.
Để bù lại hạn chế quan sát, Type 100 được trang bị ít nhất 13 cảm biến quang học laser bố trí xung quanh thân xe. Dữ liệu từ cảm biến, xe đồng minh và UAV được tổng hợp và hiển thị qua kính thực tế tăng cường, tạo hiệu ứng “nhìn xuyên thân xe” giúp kíp lái nắm rõ tình huống quanh mình.
ZBD-100 xe hỗ trợ hỏa lực đi kèm mang radar AESA thu gọn, UAV trinh sát gắn ngoài và các UAV kamikaze phóng từ ống thẳng đứng. Xe này có thể chở 3–4 lính, đóng vai trò “đôi mắt kéo dài” cho Type 100, giúp tránh phục kích, tìm mục tiêu cho pháo binh và mở đường an toàn.
Về phòng thủ, Type 100 sử dụng APS GL-6 gồm bốn radar AESA xung quanh và một radar hướng lên trên. Khi phát hiện mối đe dọa, hệ thống sẽ tự động xoay bệ phóng và bắn đạn đánh chặn đúng thời điểm để phá hủy tên lửa hoặc UAV đang lao đến. Đây là tính năng then chốt trong bối cảnh chiến trường hiện đại bị “bão hòa UAV”.
Xe tăng còn có laser gây mù tên lửa dẫn đường quang học, hệ thống phóng khói tự động và súng máy hạng nặng điều khiển từ xa làm tuyến phòng thủ dự phòng.
Về hỏa lực chính, pháo 105 mm của Type 100 có thể bắn đạn xuyên giáp tốc độ 1.706 m/s tương đương một số loại đạn 120 mm trên dòng Abrams. Tuy nhiên, sử dụng thuốc phóng mạnh cho nòng nhỏ hơn có thể khiến nòng súng nhanh mòn, đòi hỏi bảo trì thường xuyên.
Hệ thống điện hybrid cho phép xe duy trì cảm biến khi tắt động cơ và di chuyển bằng pin trong nhiều tình huống cần tàng hình âm thanh. Tuy nhiên, trong chiến tranh UAV hiện nay, khả năng tàng hình âm thanh chỉ hữu ích ở cự ly rất gần, khoảng 200 m trở xuống.
Điểm đáng chú ý là việc phụ thuộc lớn vào cảm biến và mạng lưới UAV cũng tạo điểm yếu: hỏng hóc, nhiễu điện tử hoặc tấn công mạng có thể khiến cả hệ thống bị tê liệt. Một số công nghệ như tên lửa pháo dẫn đường laser cũng chưa được tối ưu cho bắn gián tiếp.
Dù vậy, nếu Trung Quốc triển khai thành công Type 100 và các biến thể của nó từ xe trinh sát đến xe tăng hạng nặng đây có thể là bước tiến vượt trội so với chương trình T-14 Armata của Nga vốn đình trệ nhiều năm. Type 100 có cơ hội trở thành hạt nhân cho một thế hệ thiết giáp mới, được kết nối dữ liệu sâu và tối ưu cho chiến trường đầy UAV.
Tương lai của dòng xe này sẽ phụ thuộc vào việc Trung Quốc hoàn thiện học thuyết tác chiến đi kèm và khả năng hệ thống APS bắt kịp tốc độ phát triển của UAV tên lửa trong những năm tới. (Popularmechanics)
Type 100 lần đầu xuất hiện trong quá trình thử nghiệm năm 2024. Khi ra mắt tại lễ duyệt binh tháng 9, nó gây chú ý bởi khả năng di chuyển cực êm, dùng hệ thống truyền động hybrid diesel-điện, phù hợp với chiến tranh hiện đại nơi máy bay không người lái (UAV), cảm biến và dữ liệu quan trọng hơn giáp thép.
Lực lượng Trung Quốc kỳ vọng những phương tiện mới này sẽ đóng vai trò mũi tiên phong nếu xảy ra tình huống đổ bộ vào Đài Loan, các đảo tranh chấp hoặc các xung đột biên giới như ở Himalaya, nhờ ưu thế vận chuyển dễ dàng và triển khai nhanh.
Nặng khoảng 40 tấn, Type 100 nhẹ hơn nhiều so với xe tăng chủ lực truyền thống nhưng lại tích hợp loạt công nghệ tiên tiến: tháp pháo robot, cảm biến bao phủ 360 độ, radar hồng ngoại quang học, hệ thống bảo vệ chủ động (APS) và khả năng chiến đấu tự động với UAV.
Một sĩ quan cơ giới Đức nhận xét Type 100 “đi đúng xu hướng thiết kế xe tăng tương lai”, với tháp pháo không người lái và APS làm trung tâm. Việc dùng động cơ hybrid giúp xe vận hành yên tĩnh, giảm tín hiệu âm thanh và tăng khả năng sống sót trong phục kích.
“Con mắt tia X”, UAV hỗ trợ và lá chắn chống UAV, tên lửa
Tháp pháo tự động của Type 100 sử dụng cơ chế nạp đạn tự động, cho phép thu nhỏ kích thước và giảm diện tích giáp tháp pháo. Toàn bộ kíp lái được bảo vệ trong thân xe, tránh nguy cơ nổ đạn trong tháp pháo một điểm yếu kinh điển của xe tăng.Để bù lại hạn chế quan sát, Type 100 được trang bị ít nhất 13 cảm biến quang học laser bố trí xung quanh thân xe. Dữ liệu từ cảm biến, xe đồng minh và UAV được tổng hợp và hiển thị qua kính thực tế tăng cường, tạo hiệu ứng “nhìn xuyên thân xe” giúp kíp lái nắm rõ tình huống quanh mình.
ZBD-100 xe hỗ trợ hỏa lực đi kèm mang radar AESA thu gọn, UAV trinh sát gắn ngoài và các UAV kamikaze phóng từ ống thẳng đứng. Xe này có thể chở 3–4 lính, đóng vai trò “đôi mắt kéo dài” cho Type 100, giúp tránh phục kích, tìm mục tiêu cho pháo binh và mở đường an toàn.
Về phòng thủ, Type 100 sử dụng APS GL-6 gồm bốn radar AESA xung quanh và một radar hướng lên trên. Khi phát hiện mối đe dọa, hệ thống sẽ tự động xoay bệ phóng và bắn đạn đánh chặn đúng thời điểm để phá hủy tên lửa hoặc UAV đang lao đến. Đây là tính năng then chốt trong bối cảnh chiến trường hiện đại bị “bão hòa UAV”.
Xe tăng còn có laser gây mù tên lửa dẫn đường quang học, hệ thống phóng khói tự động và súng máy hạng nặng điều khiển từ xa làm tuyến phòng thủ dự phòng.
Về hỏa lực chính, pháo 105 mm của Type 100 có thể bắn đạn xuyên giáp tốc độ 1.706 m/s tương đương một số loại đạn 120 mm trên dòng Abrams. Tuy nhiên, sử dụng thuốc phóng mạnh cho nòng nhỏ hơn có thể khiến nòng súng nhanh mòn, đòi hỏi bảo trì thường xuyên.
Hướng đến chiến trường tương lai và những thách thức còn tồn tại
Triết lý thiết kế của Type 100 phản ánh ưu tiên truyền thống của Trung Quốc: xe tăng nhẹ dễ cơ động trong rừng, núi, ruộng bậc thang và những địa hình phức tạp điều mà xe tăng hạng nặng khó làm được.
Hệ thống điện hybrid cho phép xe duy trì cảm biến khi tắt động cơ và di chuyển bằng pin trong nhiều tình huống cần tàng hình âm thanh. Tuy nhiên, trong chiến tranh UAV hiện nay, khả năng tàng hình âm thanh chỉ hữu ích ở cự ly rất gần, khoảng 200 m trở xuống.
Điểm đáng chú ý là việc phụ thuộc lớn vào cảm biến và mạng lưới UAV cũng tạo điểm yếu: hỏng hóc, nhiễu điện tử hoặc tấn công mạng có thể khiến cả hệ thống bị tê liệt. Một số công nghệ như tên lửa pháo dẫn đường laser cũng chưa được tối ưu cho bắn gián tiếp.
Dù vậy, nếu Trung Quốc triển khai thành công Type 100 và các biến thể của nó từ xe trinh sát đến xe tăng hạng nặng đây có thể là bước tiến vượt trội so với chương trình T-14 Armata của Nga vốn đình trệ nhiều năm. Type 100 có cơ hội trở thành hạt nhân cho một thế hệ thiết giáp mới, được kết nối dữ liệu sâu và tối ưu cho chiến trường đầy UAV.
Tương lai của dòng xe này sẽ phụ thuộc vào việc Trung Quốc hoàn thiện học thuyết tác chiến đi kèm và khả năng hệ thống APS bắt kịp tốc độ phát triển của UAV tên lửa trong những năm tới. (Popularmechanics)
