Mai Nhung
Writer
Tham vọng chinh phục và định cư lâu dài trên Mặt Trăng của Trung Quốc đang ngày càng trở nên rõ ràng hơn với những kế hoạch công nghệ táo bạo. Mới đây nhất, trong một cuộc họp báo vào ngày 23/4, ông Bùi Chiếu Vũ (Pei Zhaoyu), kỹ sư trưởng của sứ mệnh Hằng Nga 8, đã tiết lộ rằng Trung Quốc đang nghiêm túc xem xét việc xây dựng một nhà máy điện hạt nhân trên Mặt Trăng. Dự án này được cho là sẽ hợp tác phát triển cùng với Nga và đóng vai trò cung cấp nguồn năng lượng ổn định, dài hạn cho Trạm Nghiên cứu Mặt Trăng Quốc tế (ILRS) mà hai nước dự định xây dựng tại cực Nam của Mặt Trăng.
Giải bài toán năng lượng cho căn cứ Mặt Trăng
Việc đảm bảo nguồn cung năng lượng ổn định và liên tục là một trong những thách thức lớn nhất cho bất kỳ kế hoạch xây dựng căn cứ lâu dài nào trên Mặt Trăng, theo ông Ngô Vĩ Nhân (Wu Weiren), nhà thiết kế chính của Chương trình Thám hiểm Mặt Trăng Trung Quốc. Môi trường Mặt Trăng khắc nghiệt với đêm dài 14 ngày Trái Đất khiến việc chỉ dựa vào năng lượng mặt trời trở nên không khả thi cho một căn cứ hoạt động thường trực.
Do đó, năng lượng hạt nhân nổi lên như một "phương án thuyết phục". Một lò phản ứng hạt nhân nhỏ gọn, an toàn có thể cung cấp nguồn điện đáng tin cậy trong hàng thập kỷ, bất chấp điều kiện tối tăm và lạnh giá của đêm Mặt Trăng. Ông Bùi Chiếu Vũ cho biết, dù các phương án năng lượng khác vẫn đang được thảo luận, năng lượng hạt nhân là lựa chọn hàng đầu để cung cấp năng lượng cho ILRS.
Kế hoạch này có sự hợp tác chặt chẽ với Nga. Vào năm 2024, cơ quan vũ trụ Nga Roscosmos cũng đã từng tiết lộ về việc hợp tác với Trung Quốc để xây dựng một lò phản ứng hạt nhân trên Mặt Trăng, với mục tiêu đưa vào hoạt động vào khoảng năm 2035. Nga có nhiều kinh nghiệm trong công nghệ hạt nhân ứng dụng cho không gian, và sự hợp tác này được kỳ vọng sẽ đẩy nhanh tiến độ của dự án đầy tham vọng này.
Bước tiến trong chương trình Hằng Nga
Kế hoạch xây dựng nhà máy điện hạt nhân gắn liền với lộ trình phát triển Trạm Nghiên cứu Mặt Trăng Quốc tế (ILRS). Sứ mệnh Hằng Nga 8, dự kiến phóng vào năm 2028, sẽ đóng vai trò chủ chốt trong việc chuẩn bị cho căn cứ này, bao gồm cả việc thử nghiệm các công nghệ sản xuất năng lượng tại chỗ. Đây là bước tiếp nối sau thành công của các sứ mệnh Hằng Nga trước đó trong việc hạ cánh, lấy mẫu đất đá và khảo sát bề mặt Mặt Trăng.
Việc xây dựng thành công ILRS và nhà máy điện hạt nhân sẽ là nền tảng vững chắc để Trung Quốc thực hiện mục tiêu đưa phi hành gia lên Mặt Trăng trước năm 2030 và xa hơn nữa là sử dụng Mặt Trăng làm "bàn đạp" cho các sứ mệnh thám hiểm Sao Hỏa (mục tiêu đưa người lên Sao Hỏa vào năm 2033).
Bên cạnh ý nghĩa khoa học và kỹ thuật, việc làm chủ năng lượng và khai thác tài nguyên trên Mặt Trăng còn mang ý nghĩa chiến lược to lớn. Mặt Trăng được cho là chứa nhiều tài nguyên quý giá như oxit kim loại, titan, đất hiếm và đặc biệt là đồng vị Helium-3, được xem là nguồn nhiên liệu tiềm năng cho các lò phản ứng nhiệt hạch trong tương lai, có thể đáp ứng nhu cầu năng lượng của Trái Đất hàng nghìn năm.
Kế hoạch xây dựng nhà máy điện hạt nhân trên Mặt Trăng của Trung Quốc và Nga, dù còn nhiều thách thức phía trước, thể hiện một tầm nhìn dài hạn và tham vọng lớn trong cuộc đua chinh phục không gian và khai thác các nguồn tài nguyên ngoài Trái Đất.
Giải bài toán năng lượng cho căn cứ Mặt Trăng
Việc đảm bảo nguồn cung năng lượng ổn định và liên tục là một trong những thách thức lớn nhất cho bất kỳ kế hoạch xây dựng căn cứ lâu dài nào trên Mặt Trăng, theo ông Ngô Vĩ Nhân (Wu Weiren), nhà thiết kế chính của Chương trình Thám hiểm Mặt Trăng Trung Quốc. Môi trường Mặt Trăng khắc nghiệt với đêm dài 14 ngày Trái Đất khiến việc chỉ dựa vào năng lượng mặt trời trở nên không khả thi cho một căn cứ hoạt động thường trực.
Do đó, năng lượng hạt nhân nổi lên như một "phương án thuyết phục". Một lò phản ứng hạt nhân nhỏ gọn, an toàn có thể cung cấp nguồn điện đáng tin cậy trong hàng thập kỷ, bất chấp điều kiện tối tăm và lạnh giá của đêm Mặt Trăng. Ông Bùi Chiếu Vũ cho biết, dù các phương án năng lượng khác vẫn đang được thảo luận, năng lượng hạt nhân là lựa chọn hàng đầu để cung cấp năng lượng cho ILRS.
Kế hoạch này có sự hợp tác chặt chẽ với Nga. Vào năm 2024, cơ quan vũ trụ Nga Roscosmos cũng đã từng tiết lộ về việc hợp tác với Trung Quốc để xây dựng một lò phản ứng hạt nhân trên Mặt Trăng, với mục tiêu đưa vào hoạt động vào khoảng năm 2035. Nga có nhiều kinh nghiệm trong công nghệ hạt nhân ứng dụng cho không gian, và sự hợp tác này được kỳ vọng sẽ đẩy nhanh tiến độ của dự án đầy tham vọng này.
Bước tiến trong chương trình Hằng Nga
Kế hoạch xây dựng nhà máy điện hạt nhân gắn liền với lộ trình phát triển Trạm Nghiên cứu Mặt Trăng Quốc tế (ILRS). Sứ mệnh Hằng Nga 8, dự kiến phóng vào năm 2028, sẽ đóng vai trò chủ chốt trong việc chuẩn bị cho căn cứ này, bao gồm cả việc thử nghiệm các công nghệ sản xuất năng lượng tại chỗ. Đây là bước tiếp nối sau thành công của các sứ mệnh Hằng Nga trước đó trong việc hạ cánh, lấy mẫu đất đá và khảo sát bề mặt Mặt Trăng.
Việc xây dựng thành công ILRS và nhà máy điện hạt nhân sẽ là nền tảng vững chắc để Trung Quốc thực hiện mục tiêu đưa phi hành gia lên Mặt Trăng trước năm 2030 và xa hơn nữa là sử dụng Mặt Trăng làm "bàn đạp" cho các sứ mệnh thám hiểm Sao Hỏa (mục tiêu đưa người lên Sao Hỏa vào năm 2033).
Bên cạnh ý nghĩa khoa học và kỹ thuật, việc làm chủ năng lượng và khai thác tài nguyên trên Mặt Trăng còn mang ý nghĩa chiến lược to lớn. Mặt Trăng được cho là chứa nhiều tài nguyên quý giá như oxit kim loại, titan, đất hiếm và đặc biệt là đồng vị Helium-3, được xem là nguồn nhiên liệu tiềm năng cho các lò phản ứng nhiệt hạch trong tương lai, có thể đáp ứng nhu cầu năng lượng của Trái Đất hàng nghìn năm.
Kế hoạch xây dựng nhà máy điện hạt nhân trên Mặt Trăng của Trung Quốc và Nga, dù còn nhiều thách thức phía trước, thể hiện một tầm nhìn dài hạn và tham vọng lớn trong cuộc đua chinh phục không gian và khai thác các nguồn tài nguyên ngoài Trái Đất.
