Phương Huyền
Writer
Ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đang đứng trước một ngã rẽ đầy tranh cãi khi tình trạng xuất khẩu “xe mới giả cũ” đang ngày tăng mạnh mẽ, những chiếc xe gần như chưa lăn bánh nhưng được đăng ký là xe đã qua sử dụng để hưởng giá rẻ. Trong khi chiến lược này giúp giải quyết hàng tồn kho, các chuyên gia cảnh báo rằng nó có thể gây tổn hại lâu dài cho ngành ô tô lớn nhất thế giới. Liệu đây là lối thoát thông minh hay một quả bom hẹn giờ?
Theo Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV), Bộ Thương mại Trung Quốc ngày 2/7/2025 thông báo sẽ siết chặt quản lý hoạt động xuất khẩu xe đã qua sử dụng, đánh dấu bước chuyển từ chương trình thí điểm khởi động năm 2019 sang triển khai toàn quốc từ tháng 2/2024. Năm 2023, Trung Quốc xuất khẩu 275.000 xe cũ, đạt giá trị 6,88 tỷ USD. Đến năm 2024, con số này tăng vọt 58,5%, chạm mốc 436.000 chiếc.
Nhưng đằng sau những con số ấn tượng này là một thực trạng đáng lo ngại khi nhiều xe được xuất khẩu dưới danh nghĩa xe cũ thực chất là xe mới giả cũ những chiếc xe được đăng ký bán nhưng chưa từng sử dụng, nhằm lách quy định và giảm giá thành. Hiện tượng này đang làm dấy lên câu hỏi về tính minh bạch và bền vững của ngành ô tô Trung Quốc.
Nguyên nhân gốc rễ của vấn đề nằm ở tình trạng dư thừa công suất và hàng tồn kho cao. Tính đến tháng 4/2025, Trung Quốc có tới 3,5 triệu xe du lịch tồn kho, trong khi nhiều nhà máy chỉ hoạt động dưới 50% công suất thiết kế. Để giải phóng lượng xe ế, một số doanh nghiệp đã đăng ký xe mới thành xe đã qua sử dụng, bán lại với giá chiết khấu mà không tính vào tồn kho xe mới.
Chiến lược này có thể giúp giảm áp lực tài chính tức thời, nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng nó đang bóp méo thị trường và làm xói mòn niềm tin của người tiêu dùng. Một báo cáo hồi tháng 6/2025 đã chỉ ra rằng xe mới giả cũ không chỉ gây rối loạn thị trường nội địa mà còn làm xấu đi hình ảnh của ngành ô tô Trung Quốc trên trường quốc tế.
Nhận thấy nguy cơ, Bộ Thương mại Trung Quốc đã đưa ra hàng loạt các biện pháp mạnh tay. Trong đó, tất cả xe xuất khẩu phải tuân thủ tiêu chuẩn quốc gia (WM/T 8-2022 cho xe du lịch, WM/T 9-2022 cho xe thương mại và rơ-moóc), được đánh giá bởi các tổ chức độc lập có chứng nhận. Doanh nghiệp phải cung cấp Chứng nhận Phù hợp (Declaration of Conformity) nếu nước nhập khẩu yêu cầu. Chính phủ khuyến khích sử dụng Hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử bảo dưỡng ô tô để xác minh lịch sử xe, đảm bảo chất lượng và tăng niềm tin.
Tháng 5/2025, Bộ Thương mại đã tổ chức một cuộc họp với các nhà sản xuất ô tô và nền tảng giao dịch xe cũ để thảo luận về cải thiện giám sát và ngăn chặn bóp méo dữ liệu. Những động thái này nhằm mục tiêu chuẩn hóa thị trường và bảo vệ uy tín của ngành ô tô Trung Quốc.
Xuất khẩu xe cũ, nếu được kiểm soát tốt, có thể là giải pháp hiệu quả để xử lý hàng tồn kho và thúc đẩy tăng trưởng. Tuy nhiên, việc lạm dụng “xe mới giả cũ” có thể làm tổn hại danh tiếng của các thương hiệu ô tô Trung Quốc, vốn đang nỗ lực cạnh tranh với các đối thủ toàn cầu như Nhật Bản và Đức.
Việc thực thi nghiêm ngặt các quy định mới sẽ là yếu tố then chốt. Nếu thành công, Trung Quốc không chỉ giải quyết được vấn đề tồn kho mà còn xây dựng được một thị trường xe cũ minh bạch và đáng tin cậy. Nhưng nếu thất bại, ngành công nghiệp ô tô nước này có thể phải đối mặt với những hậu quả lâu dài.
Theo Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV), Bộ Thương mại Trung Quốc ngày 2/7/2025 thông báo sẽ siết chặt quản lý hoạt động xuất khẩu xe đã qua sử dụng, đánh dấu bước chuyển từ chương trình thí điểm khởi động năm 2019 sang triển khai toàn quốc từ tháng 2/2024. Năm 2023, Trung Quốc xuất khẩu 275.000 xe cũ, đạt giá trị 6,88 tỷ USD. Đến năm 2024, con số này tăng vọt 58,5%, chạm mốc 436.000 chiếc.
Nhưng đằng sau những con số ấn tượng này là một thực trạng đáng lo ngại khi nhiều xe được xuất khẩu dưới danh nghĩa xe cũ thực chất là xe mới giả cũ những chiếc xe được đăng ký bán nhưng chưa từng sử dụng, nhằm lách quy định và giảm giá thành. Hiện tượng này đang làm dấy lên câu hỏi về tính minh bạch và bền vững của ngành ô tô Trung Quốc.
Nguyên nhân gốc rễ của vấn đề nằm ở tình trạng dư thừa công suất và hàng tồn kho cao. Tính đến tháng 4/2025, Trung Quốc có tới 3,5 triệu xe du lịch tồn kho, trong khi nhiều nhà máy chỉ hoạt động dưới 50% công suất thiết kế. Để giải phóng lượng xe ế, một số doanh nghiệp đã đăng ký xe mới thành xe đã qua sử dụng, bán lại với giá chiết khấu mà không tính vào tồn kho xe mới.
Chiến lược này có thể giúp giảm áp lực tài chính tức thời, nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng nó đang bóp méo thị trường và làm xói mòn niềm tin của người tiêu dùng. Một báo cáo hồi tháng 6/2025 đã chỉ ra rằng xe mới giả cũ không chỉ gây rối loạn thị trường nội địa mà còn làm xấu đi hình ảnh của ngành ô tô Trung Quốc trên trường quốc tế.
Nhận thấy nguy cơ, Bộ Thương mại Trung Quốc đã đưa ra hàng loạt các biện pháp mạnh tay. Trong đó, tất cả xe xuất khẩu phải tuân thủ tiêu chuẩn quốc gia (WM/T 8-2022 cho xe du lịch, WM/T 9-2022 cho xe thương mại và rơ-moóc), được đánh giá bởi các tổ chức độc lập có chứng nhận. Doanh nghiệp phải cung cấp Chứng nhận Phù hợp (Declaration of Conformity) nếu nước nhập khẩu yêu cầu. Chính phủ khuyến khích sử dụng Hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử bảo dưỡng ô tô để xác minh lịch sử xe, đảm bảo chất lượng và tăng niềm tin.
Tháng 5/2025, Bộ Thương mại đã tổ chức một cuộc họp với các nhà sản xuất ô tô và nền tảng giao dịch xe cũ để thảo luận về cải thiện giám sát và ngăn chặn bóp méo dữ liệu. Những động thái này nhằm mục tiêu chuẩn hóa thị trường và bảo vệ uy tín của ngành ô tô Trung Quốc.
Xuất khẩu xe cũ, nếu được kiểm soát tốt, có thể là giải pháp hiệu quả để xử lý hàng tồn kho và thúc đẩy tăng trưởng. Tuy nhiên, việc lạm dụng “xe mới giả cũ” có thể làm tổn hại danh tiếng của các thương hiệu ô tô Trung Quốc, vốn đang nỗ lực cạnh tranh với các đối thủ toàn cầu như Nhật Bản và Đức.
Việc thực thi nghiêm ngặt các quy định mới sẽ là yếu tố then chốt. Nếu thành công, Trung Quốc không chỉ giải quyết được vấn đề tồn kho mà còn xây dựng được một thị trường xe cũ minh bạch và đáng tin cậy. Nhưng nếu thất bại, ngành công nghiệp ô tô nước này có thể phải đối mặt với những hậu quả lâu dài.
