Vì sao bò sát và lưỡng cư sống thọ, trẻ lâu? Liệu con người có thể cải tạo để được như vậy?

Khi nhắc đến vấn đề tuổi thọ, các nhà khoa học từ lâu đã rất chú ý đến loài động vật có xương sống. Rùa Galápagos, loài rùa hộp miền Đông nước Mỹ, loài kỳ nhông sống trong hang động (được gọi là olms) và một số loài bò sát và lưỡng cư khác có thể sống hơn một thế kỷ.
Động vật sống thọ nhất được biết đến là một con rùa khổng lồ Seychelles tên là Jonathan, gần đây đã kỷ niệm sinh nhật lần thứ 190 của mình.

Những nghiên cứu nổi bật về sự lão hóa và tuổi thọ

Beth Reinke, một nhà sinh vật học tại Đại học Northeastern Illinois ở Chicago, cho biết đến nay, hầu hết các bằng chứng nêu bật tuổi thọ cao của những loài động vật này đến từ các báo cáo giai thoại từ các vườn thú. Nhóm của cô gồm hơn 100 nhà nghiên cứu từ khắp nơi trên thế giới đã so sánh tốc độ lão hóa của 77 loài bò sát và lưỡng cư trong tự nhiên. Nền tảng của nghiên cứu ban đầu xuất phát từ quan niệm lâu đời rằng rùa có thể sống lâu, nhưng các nhà nghiên cứu muốn biết rõ hơn về mức độ phổ biến của nó.
Họ phát hiện ra rằng mặc dù sự lão hóa và tuổi thọ của các loài là rất khác nhau, nhưng rùa, cá sấu và kỳ nhông nói chung già đi rất chậm, tuổi thọ cao dường như không tương xứng với kích thước của chúng. Trong khi đó, một nhóm nghiên cứu khác ở Đan Mạch cũng đưa ra kết luận tương tự, sau khi so sánh 52 loài rùa, rùa sống trong vườn thú và bể cá: khoảng 75% loài bò sát lão hóa chậm hoặc không đáng kể, 80% già đi chậm hơn nếu so sánh với con người hiện đại.
Kết quả nghiên cứu của cả hai nhóm đã được báo cáo trên một tạp chí khoa học. Rob Salguero-Gómez, một nhà sinh thái học tại Đại học Oxford, cho biết phát hiện mới không gây ngạc nhiên nhưng thách thức ý kiến cho rằng sự lão hóa - sự suy giảm dần các chức năng cơ thể làm tăng nguy cơ tử vong sau khi một sinh vật đạt đến độ tuổi trưởng thành - là phổ biến. Ông nhận định cả hai đều là những nghiên cứu xuất sắc, bổ sung thêm một những kiến thức mới dựa trên sự hiểu biết của chúng ta về sự già đi trên cây tiến hóa.

Vì sao bò sát và lưỡng cư sống thọ, trẻ lâu? Liệu con người có thể cải tạo để được như vậy?
Reinke và các cộng sự của cô đã rút ra từ các nghiên cứu dài hạn về nhiều loại động vật bao gồm rùa, ếch, kỳ nhông, cá sấu, rắn, thằn lằn và tuatara giống thằn lằn để làm cơ sở dữ liệu cho các phân tích của họ. Những nghiên cứu này đã theo dõi các quần thể bò sát và lưỡng cư trong khoảng thời gian trung bình 17 năm, bao gồm hơn 190.000 cá thể động vật. Để xác định xem một loài đang già đi với tốc độ nhanh như thế nào, Reinke và nhóm của cô đã tính toán tỷ lệ các thành viên chết theo thời gian sau khi trưởng thành về mặt sinh dục. Nhóm nghiên cứu ước tính tuổi thọ từ số năm mà 95% số động vật trưởng thành này chết.
Reinke lưu ý rằng có một điều trong các ước tính này là các nhà nghiên cứu đã không phân biệt được các nguyên nhân tử vong khác nhau. Cô nói rằng thường thì khi nghe đến thuật ngữ "lão hóa", nhiều người sẽ có xu hướng chỉ nghĩ đến sinh lý học. Tuy nhiên, phương pháp đánh giá lão hóa của nhóm Reinke không chỉ bao gồm sinh lý học, mà còn bao gồm tất cả những thứ có thể gây ra cái chết trong tự nhiên.
Nhóm cũng so sánh ước tính của họ với dữ liệu được công bố trước đây về quá trình lão hóa ở động vật có vú và chim. Những nhóm động vật có xương sống này thuộc nhóm máu nóng hoặc thu nhiệt, có nghĩa là chúng có khả năng tự điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Theo dự định, Reinke và nhóm của cô sẽ phát hiện ra rằng các loài bò sát và lưỡng cư máu lạnh, hoặc nhiệt đới, sẽ già đi chậm hơn về tổng thể so với chim và động vật có vú vì quá trình trao đổi chất diễn ra chậm hơn khiến cơ thể chúng ít hao mòn sinh lý hơn.
Tuy nhiên, kết quả lại cho thấy nhiều vấn đề khác nữa. Trong khi một số loài bò sát và lưỡng cư già đi chậm hơn hầu hết các loài chim và động vật có vú, những loài khác lại già đi nhanh hơn. Tuổi thọ ở bò sát và lưỡng cư thay đổi từ 1 đến 137 năm - một phạm vi rộng hơn nhiều so với 4 đến 84 năm được thấy ở các loài linh trưởng. Tuy nhiên, các loài có tuổi già không đáng kể xuất hiện trong cây họ bò sát và lưỡng cư, và rùa thuộc nhóm già chậm nhất.

Vì sao bò sát và lưỡng cư sống thọ, trẻ lâu? Liệu con người có thể cải tạo để được như vậy?
Ở các loài được trang bị lớp vỏ bảo vệ, thường là áo giáp có vảy hoặc nọc độc sẽ già đi chậm hơn và sống lâu hơn. Ở cả bò sát và lưỡng cư, những loài bắt đầu sinh sản muộn hơn cuối cùng lại sống lâu hơn. Nhóm nghiên cứu cũng quan sát thấy rằng các loài bò sát sống trong nhiệt độ ấm già đi nhanh hơn, còn các loài lưỡng cư trong điều kiện tương tự già đi chậm hơn.
Có nhiều điều cần làm nữa để tìm hiểu xem những biến số này và có những tác động nào khác nữa dẫn đến sự khác biệt về tuổi tác và tuổi thọ như thế nào. Reinke nói rằng có rất nhiều mẫu thực sự thú vị mà chúng tôi đã đưa ra ánh sáng cần được khám phá thêm, và loài ectotherms (động vật biến nhiệt) có thể có câu trả lời cho rất nhiều điều chúng ta muốn biết về sự lão hóa đối với sức khỏe con người.

Khám phá có ý nghĩa lớn khi tìm cơ chế lão hóa và tuổi thọ con người

Trong nhiệm vụ kéo dài tuổi thọ con người, kỳ nhông có thể là nhóm đặc biệt hứa hẹn cần tập trung vào. Rất nhiều trong số chúng có thể sống từ 10 năm trở điều này ảnh hưởng rất nhiều tới kích thước cũng như cơ thể của chúng. Những loài lưỡng cư này nổi tiếng với khả năng mọc lại các chi và đuôi đã mất, khiến một số nhà khoa học tin rằng có thể có mối liên hệ giữa những khả năng tái sinh này và tuổi thọ ấn tượng của kỳ nhông.
Vì sao bò sát và lưỡng cư sống thọ, trẻ lâu? Liệu con người có thể cải tạo để được như vậy?
Kỳ nhông cao nguyên Jollyville
Nhóm nghiên cứu ở Đan Mạch đã tập trung vào vấn đề lão hóa ở các loài bò sat bị nuôi nhốt. Rita da Silva, một nhà sinh vật học tại Đại học Nam Đan Mạch ở Odense và đồng tác giả của phát hiện này. Các ứng cử viên tốt nhất cho một loài có thể thoát khỏi những tác hại của việc già đi là những loài tiếp tục phát triển trong suốt cuộc đời của chúng, chẳng hạn như rùa và ba ba. Da Silva nói rừng điều mà nhóm của cô quan tâm hàng đầu là nguy cơ tử vong tăng lên theo độ tuổi như ở người, ở các loài động vật có vú khác và ở chim. Cô và các đồng nghiệp đã phân tích hồ sơ về rùa và rùa bị nuôi nhốt, với dữ liệu cho từng loài từ 58 đến vài nghìn cá thể.
Ở hầu hết các loài, tỷ lệ tử vong không đổi theo tuổi hoặc thực sự giảm xuống. Trung bình, rùa đực và rùa cạn sống lâu hơn rùa cái - điều này ở động vật có vú lại xảy ra ngược lại. Nhóm nghiên cứu cũng đã kiểm tra dữ liệu về các quần thể hoang dã và nhận thấy động vật nuôi nhốt có tỷ lệ lão hóa thấp hơn. Bằng một cách nào đó, những quần thể này đã tìm ra cách để giảm tỷ lệ lão hóa của họ khi điều kiện thuận lợi.
Trong điều kiện nuôi nhốt, các loài bò sát không cần phải đổ năng lượng vào việc tìm kiếm thức ăn hoặc nơi ở. Nhưng không rõ tại sao chỉ một số loài bò sát dường như đáp ứng với "phần thưởng" này bằng cách giảm thiểu hoặc tránh lão hóa. Da Silva suy đoán rằng đối với một số loài khác, điều kiện không lý tưởng hoặc chúng không thực sự có thể chuyển sang giai đoạn lão hóa.
Mặc dù phần lớn các loài rùa và ba ba được nghiên cứu già đi chậm hơn so với con người, nhưng vẫn còn quá sớm để nói những phát hiện này có tác động đến nỗ lực tìm hiểu về sự lão hóa ở người. Da Silva lưu ý cần phải rất cẩn thận khi đưa ra những so sánh này, chúng ta không thể vẽ ra mối liên hệ rõ ràng giữa điều này và con người, nhưng có thể nói rằng chúng ta đang tiến gần hơn một bước nữa để hiểu được cơ chế của sự lão hóa.
Vẫn cần nhiều khám phá về quá trình lão hóa và sự khác biệt của nó giữa con người với các loài động vật, thực vật và các sinh vật có liên quan xa hơn. Những nghiên cứu trên đây thực sự có giá trị, nó đánh giá cao hơn vị trí của chúng ta trong cây sự sống.


>>> Vi khuẩn khổng lồ nhìn thấy được bằng mắt.
Nguồn popsci
 


Đăng nhập một lần thảo luận tẹt ga
Top