VNR Content
Pearl
Quỹ đầu tư Alameda Research được thành lập vào tháng 10/2017, còn sàn FTX thành lập năm 2019. Cả hai đều do Sam Bankman-Fried sáng lập. Thế mà Sam khẳng định FTX và Alameda là 2 doanh nghiệp hoàn toàn độc lập và ông cũng không còn trong ban quản trị quỹ.
Theo CNBC, Alameda rất giỏi trong việc kinh doanh chênh lệch giá bitcoin liên quan đến việc thiết lập kết nối với từng nền tảng giao dịch, cũng như xây dựng cơ sở hạ tầng phức tạp khác để loại bỏ rất nhiều khía cạnh hoạt động của việc thực hiện giao dịch.
Từ đó, đế chế SBF phất lên. Và tiền đổ về.
Thành công của Alameda đã thúc đẩy sự ra mắt của sàn giao dịch tiền điện tử FTX vào mùa xuân năm 2019. Thành công của FTX tạo ra quỹ đầu tư mạo hiểm trị giá 2 tỷ đô la tạo ra hạt giống cho các công ty tiền điện tử khác. Tài sản cá nhân của Bankman-Fried đã tăng lên hơn 16 tỷ đô la vào thời điểm cao nhất vào tháng 3/2022.
Bankman-Fried đột nhiên trở thành gương mặt trên áp phích quảng cáo tiền điện tử ở khắp mọi nơi, và logo FTX tô điểm cho mọi thứ, từ xe đua Công thức 1 đến đấu trường bóng rổ Miami. Người đàn ông 30 tuổi này đã có một chuyến tham quan báo chí bất tận, khoe khoang về việc có một bảng cân đối kế toán mà một ngày nào đó có thể mua được Goldman Sachs, và trở thành một vật nổi tiếng ở Washington, nơi anh ta là một trong những nhà tài trợ hàng đầu của Đảng Dân chủ, hứa hẹn sẽ thu về 1 tỷ đô la, tham gia vào các cuộc đua chính trị của Hoa Kỳ.
Song tất cả chỉ là ảo ảnh.
Khi giá tiền điện tử tăng trong năm nay, Bankman-Fried đã khoe rằng ông và doanh nghiệp của mình đã được miễn nhiễm. Nhưng trên thực tế, việc quét sạch toàn ngành đã ảnh hưởng khá nhiều đến hoạt động của anh ta. Alameda đã vay tiền để đầu tư vào các công ty tài sản kỹ thuật số thất bại trong mùa xuân và mùa hè này để duy trì sự phát triển, sau đó được cho là đã bòn rút tiền gửi của khách hàng FTX để ngăn chặn các cuộc gọi ký quỹ và đáp ứng các nghĩa vụ nợ ngay lập tức. Một cuộc chiến trên Twitter với Giám đốc điều hành của sàn giao dịch đối thủ Binance đã lật mặt nạ Alameda ra khỏi kế hoạch này.
Alameda, FTX và một loạt các công ty con do Bankman-Fried thành lập đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản tại Delaware. Bankman-Fried đã từ bỏ vai trò lãnh đạo và mất 94% tài sản cá nhân chỉ trong một ngày. Hiện vẫn chưa rõ chính xác anh ta đang ở đâu, vì căn hộ áp mái Bahamas trị giá 40 triệu USD của anh ta được cho là đã bị rao bán. Những tấm áp phích mang hình ảnh khuôn mặt anh ta được dán trên các quảng cáo của FTX khắp trung tâm thành phố San Francisco như một lời nhắc nhở không mong muốn về đế chế đang thối rữa của anh ta.
Đó là một cú ngã mạnh từ anh hùng thành nhân vật phản diện. Nhưng đã có rất nhiều dấu hiệu.
Bankman-Fried nói với CNBC vào tháng 9 rằng một trong những nguyên tắc cơ bản của anh ta khi nói đến việc chơi trên thị trường là làm việc với thông tin không đầy đủ.
“Khi bạn có thể bắt đầu xác định số lượng và vạch ra những gì đang diễn ra, nhưng bạn biết rằng có rất nhiều điều bạn chưa biết”, anh ta nói. “Bạn biết mình đang tính gần đúng, nhưng dù sao thì bạn cũng phải cố gắng tìm ra giao dịch nào để thực hiện”.
Những thông tin sau đây dựa trên báo cáo từ CNBC, Bloomberg, The New York Times, The Wall Street Journal... Việc kết hợp thông tin từ nhiều nguồn tin tức khác nhau vẽ nên bức tranh về một nhà đầu tư đã tự mở rộng quá mức, điên cuồng che đậy những sai lầm của mình bằng các chiến thuật đáng ngờ và có thể là bất hợp pháp, và vây quanh mình với một đội ngũ cố vấn chặt chẽ, những người không thể hoặc sẽ không kiềm chế được tình trạng tồi tệ nhất của mình xung động.
Theo báo cáo, tại một số thời điểm trong hai năm qua, Alameda đã bắt đầu vay tiền cho nhiều mục đích khác nhau, bao gồm cả để đầu tư mạo hiểm.
Sáu tháng trước, một làn sóng khổng lồ trong lĩnh vực tiền điện tử đã đổ ụp xuống khi giá mã thông báo giảm xuống đã hút thanh khoản ra khỏi thị trường. Đầu tiên là sự thất bại ngoạn mục của một dự án stablecoin được chốt bằng đô la Mỹ phổ biến - đồng ổn định được gọi là terraUSD, và token chị em của nó là Luna - đã xóa sổ 60 tỷ đô la. Sự sụp đổ đó đã hạ bệ Three Arrows Capital, hay 3AC, một trong những quỹ đầu cơ tiền điện tử được kính trọng nhất trong ngành. Các nhà môi giới và cho vay tiền điện tử như Voyager Digital và Celsius đã tiếp xúc đáng kể với 3AC, vì vậy họ đã nhanh chóng rơi vào tình trạng này.
Giữa làn sóng phá sản, một số người cho Alameda vay đã đòi lại tiền. Nhưng Alameda không có, vì nó đã gửi số tiền vay được vào các khoản đầu tư mạo hiểm. Để đáp ứng các nghĩa vụ nợ, FTX đã vay từ các khoản tiền gửi của khách hàng trong FTX để âm thầm cứu trợ cho Alameda. Khoản vay lên đến hàng tỷ ssoo. Bankman-Fried đã thừa nhận động thái này trong cuộc phỏng vấn với Times, nói rằng Alameda có “vị thế ký quỹ” lớn trên FTX, nhưng anh ta từ chối tiết lộ số tiền chính xác.
Tuy nhiên, các sàn giao dịch buộc phải đảm bảo một lượng tài sản nhất định trên nền tảng để đảm bảo tính thanh khoản. Do đó, giao dịch trị giá hàng tỷ USD giữa FTX và Alameda đã khiến sàn này đối mặt với khủng hoảng thanh khoản.
Nguồn tin nội bộ cho hay khách hàng lớn nhất của FTX là Alameda. Quỹ đầu tư này vẫn duy trì hoạt động đến ngày nay nhờ nguồn tiền của sàn đa phần là do vẫn chưa ảnh hưởng nhiều đến bảng cân đối kế toán. Trên thực tế, Alameda không nắm giữ bất cứ tài sản nào, họ chỉ mượn hàng tỷ USD từ người dùng để giao dịch.
Tất cả quy trình này đều được hai bên âm thầm thực hiện mà không ai hay biết. Nhưng việc tự ý sử dụng tiền của người dùng mà không có sự đồng ý là hành vi bất hợp pháp theo luật chứng khoán Mỹ, đồng thời vi phạm điều khoản dịch vụ của FTX.
Sam Bankman-Fried không đưa ra bất kỳ bình luận nào về việc bí mật dùng tiền người dùng mà khẳng định rằng giao dịch đòn bẩy mới là nguyên nhân khiến FTX phá sản.
Ông cho biết để thực hiện các giao dịch đòn bẩy, Alameda đã phải lấy token FTT của sàn FTX làm tài sản thế chấp, dùng nó để hoàn trả các khoản vay. Thế nhưng, mới đây đồng tiền số FTX token bốc hơi hơn 75% chỉ trong một đêm, khiến khối tài sản đảm bảo trước đó không đủ để chi trả cho giao dịch.
Nói với CNBC, nguồn tin nội bộ cho rằng phần lớn nguyên nhân của cú sụp đổ là mạng lưới giao dịch đòn bẩy phức tạp và phương pháp giao dịch ký quỹ của FTX.
Ký quỹ Giao ngay (Spot Margin) cho phép người dùng trao đổi tiền với những người dùng khác và ăn lời chênh lệch ngay trên nền tảng. Nhưng mỗi khi có tài sản được vay mượn, FTX sẽ mất một khoản tiền mà họ cần phải duy trì trong ví để đảm bảo tính thanh khoản.
Trong trường hợp với Alameda, quỹ đầu tư đã lợi dụng Spot Margin. FTX đã cho họ mượn miễn phí tiền của người dùng và không tuân theo hình thức một đổi một thông thường. Họ còn đã đánh giá thấp số tiền họ nợ khách hàng. Chính điều này đã dẫn đến tình trạng vỡ nợ, không đủ tiền để trả người dùng.
Nguồn tin nội bộ giải thích rằng Alameda đã dùng token FTT của FTX làm tài sản thế chấp và mượn tiền khách hàng. Nhưng dù FTX có tạo ra thêm nhiều token vẫn không thể hạ giá đồng tiền vì nó chưa từng được công bố ra thị trường mở. Do đó, Alameda cứ liên tục “mượn tiền” một cách miễn phí để giao dịch với người dùng.
FTX đã duy trì cách làm này trong suốt thời gian qua là nhờ FTT vẫn giữ giá không có một lượng tiền lớn được rút ra cùng một lúc trên sàn. Tuy nhiên, sự kiện FTX phá sản đã khiến mô hình này sụp đổ, không đủ tiền để hoàn trả khách hàng.
Trong khi đó, các nhân viên kế toán vẫn không hề hay biết về sự chênh lệch trong tài sản vì tiền của khách hàng được xem là một khoản mục nằm ngoài bảng cân đối kế toán và sẽ không được liệt vào báo cáo tài chính của FTX.
Chia sẻ với CNBC, cựu nhân viên nói rằng mọi thông tin họ có được về công ty đều là giả. Họ nói rằng thủ đoạn tinh vi của FTX đã che mắt họ và chỉ có nhóm nhỏ biết tiền gửi của khách hàng đang bị sử dụng sai mục đích. Theo một ảnh chụp màn hình dữ liệu tài chính của FTX, mọi số liệu đều rất hoàn hảo, cho thấy FTX vẫn còn 1 tỷ USD dù người dùng đã rút tiền hàng loạt.
“Tôi cảm thấy rất sốc và sụp đổ. Chẳng ai đoán trước điều gì đang xảy ra”, một cựu nhân viên nói. Họ tâm sự rằng họ cũng thất vọng như những người dùng vì phải đối mặt với các khó khăn tài chính, bị kỳ thị vì làm việc cho FTX và mất sạch con đường công danh sự nghiệp. “Chúng tôi không ngờ có ngày mình lại bị phản bội như thế này”, cựu nhân viên tâm sự.
Từ đó, đế chế SBF phất lên. Và tiền đổ về.
Thành công của Alameda đã thúc đẩy sự ra mắt của sàn giao dịch tiền điện tử FTX vào mùa xuân năm 2019. Thành công của FTX tạo ra quỹ đầu tư mạo hiểm trị giá 2 tỷ đô la tạo ra hạt giống cho các công ty tiền điện tử khác. Tài sản cá nhân của Bankman-Fried đã tăng lên hơn 16 tỷ đô la vào thời điểm cao nhất vào tháng 3/2022.
Bankman-Fried đột nhiên trở thành gương mặt trên áp phích quảng cáo tiền điện tử ở khắp mọi nơi, và logo FTX tô điểm cho mọi thứ, từ xe đua Công thức 1 đến đấu trường bóng rổ Miami. Người đàn ông 30 tuổi này đã có một chuyến tham quan báo chí bất tận, khoe khoang về việc có một bảng cân đối kế toán mà một ngày nào đó có thể mua được Goldman Sachs, và trở thành một vật nổi tiếng ở Washington, nơi anh ta là một trong những nhà tài trợ hàng đầu của Đảng Dân chủ, hứa hẹn sẽ thu về 1 tỷ đô la, tham gia vào các cuộc đua chính trị của Hoa Kỳ.
Song tất cả chỉ là ảo ảnh.
Khi giá tiền điện tử tăng trong năm nay, Bankman-Fried đã khoe rằng ông và doanh nghiệp của mình đã được miễn nhiễm. Nhưng trên thực tế, việc quét sạch toàn ngành đã ảnh hưởng khá nhiều đến hoạt động của anh ta. Alameda đã vay tiền để đầu tư vào các công ty tài sản kỹ thuật số thất bại trong mùa xuân và mùa hè này để duy trì sự phát triển, sau đó được cho là đã bòn rút tiền gửi của khách hàng FTX để ngăn chặn các cuộc gọi ký quỹ và đáp ứng các nghĩa vụ nợ ngay lập tức. Một cuộc chiến trên Twitter với Giám đốc điều hành của sàn giao dịch đối thủ Binance đã lật mặt nạ Alameda ra khỏi kế hoạch này.
Alameda, FTX và một loạt các công ty con do Bankman-Fried thành lập đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản tại Delaware. Bankman-Fried đã từ bỏ vai trò lãnh đạo và mất 94% tài sản cá nhân chỉ trong một ngày. Hiện vẫn chưa rõ chính xác anh ta đang ở đâu, vì căn hộ áp mái Bahamas trị giá 40 triệu USD của anh ta được cho là đã bị rao bán. Những tấm áp phích mang hình ảnh khuôn mặt anh ta được dán trên các quảng cáo của FTX khắp trung tâm thành phố San Francisco như một lời nhắc nhở không mong muốn về đế chế đang thối rữa của anh ta.
Đó là một cú ngã mạnh từ anh hùng thành nhân vật phản diện. Nhưng đã có rất nhiều dấu hiệu.
Bankman-Fried nói với CNBC vào tháng 9 rằng một trong những nguyên tắc cơ bản của anh ta khi nói đến việc chơi trên thị trường là làm việc với thông tin không đầy đủ.
“Khi bạn có thể bắt đầu xác định số lượng và vạch ra những gì đang diễn ra, nhưng bạn biết rằng có rất nhiều điều bạn chưa biết”, anh ta nói. “Bạn biết mình đang tính gần đúng, nhưng dù sao thì bạn cũng phải cố gắng tìm ra giao dịch nào để thực hiện”.
Những thông tin sau đây dựa trên báo cáo từ CNBC, Bloomberg, The New York Times, The Wall Street Journal... Việc kết hợp thông tin từ nhiều nguồn tin tức khác nhau vẽ nên bức tranh về một nhà đầu tư đã tự mở rộng quá mức, điên cuồng che đậy những sai lầm của mình bằng các chiến thuật đáng ngờ và có thể là bất hợp pháp, và vây quanh mình với một đội ngũ cố vấn chặt chẽ, những người không thể hoặc sẽ không kiềm chế được tình trạng tồi tệ nhất của mình xung động.
Theo báo cáo, tại một số thời điểm trong hai năm qua, Alameda đã bắt đầu vay tiền cho nhiều mục đích khác nhau, bao gồm cả để đầu tư mạo hiểm.
Sáu tháng trước, một làn sóng khổng lồ trong lĩnh vực tiền điện tử đã đổ ụp xuống khi giá mã thông báo giảm xuống đã hút thanh khoản ra khỏi thị trường. Đầu tiên là sự thất bại ngoạn mục của một dự án stablecoin được chốt bằng đô la Mỹ phổ biến - đồng ổn định được gọi là terraUSD, và token chị em của nó là Luna - đã xóa sổ 60 tỷ đô la. Sự sụp đổ đó đã hạ bệ Three Arrows Capital, hay 3AC, một trong những quỹ đầu cơ tiền điện tử được kính trọng nhất trong ngành. Các nhà môi giới và cho vay tiền điện tử như Voyager Digital và Celsius đã tiếp xúc đáng kể với 3AC, vì vậy họ đã nhanh chóng rơi vào tình trạng này.
Giữa làn sóng phá sản, một số người cho Alameda vay đã đòi lại tiền. Nhưng Alameda không có, vì nó đã gửi số tiền vay được vào các khoản đầu tư mạo hiểm. Để đáp ứng các nghĩa vụ nợ, FTX đã vay từ các khoản tiền gửi của khách hàng trong FTX để âm thầm cứu trợ cho Alameda. Khoản vay lên đến hàng tỷ ssoo. Bankman-Fried đã thừa nhận động thái này trong cuộc phỏng vấn với Times, nói rằng Alameda có “vị thế ký quỹ” lớn trên FTX, nhưng anh ta từ chối tiết lộ số tiền chính xác.
Tuy nhiên, các sàn giao dịch buộc phải đảm bảo một lượng tài sản nhất định trên nền tảng để đảm bảo tính thanh khoản. Do đó, giao dịch trị giá hàng tỷ USD giữa FTX và Alameda đã khiến sàn này đối mặt với khủng hoảng thanh khoản.
Nguồn tin nội bộ cho hay khách hàng lớn nhất của FTX là Alameda. Quỹ đầu tư này vẫn duy trì hoạt động đến ngày nay nhờ nguồn tiền của sàn đa phần là do vẫn chưa ảnh hưởng nhiều đến bảng cân đối kế toán. Trên thực tế, Alameda không nắm giữ bất cứ tài sản nào, họ chỉ mượn hàng tỷ USD từ người dùng để giao dịch.
Tất cả quy trình này đều được hai bên âm thầm thực hiện mà không ai hay biết. Nhưng việc tự ý sử dụng tiền của người dùng mà không có sự đồng ý là hành vi bất hợp pháp theo luật chứng khoán Mỹ, đồng thời vi phạm điều khoản dịch vụ của FTX.
Sam Bankman-Fried không đưa ra bất kỳ bình luận nào về việc bí mật dùng tiền người dùng mà khẳng định rằng giao dịch đòn bẩy mới là nguyên nhân khiến FTX phá sản.
Ông cho biết để thực hiện các giao dịch đòn bẩy, Alameda đã phải lấy token FTT của sàn FTX làm tài sản thế chấp, dùng nó để hoàn trả các khoản vay. Thế nhưng, mới đây đồng tiền số FTX token bốc hơi hơn 75% chỉ trong một đêm, khiến khối tài sản đảm bảo trước đó không đủ để chi trả cho giao dịch.
Nói với CNBC, nguồn tin nội bộ cho rằng phần lớn nguyên nhân của cú sụp đổ là mạng lưới giao dịch đòn bẩy phức tạp và phương pháp giao dịch ký quỹ của FTX.
Ký quỹ Giao ngay (Spot Margin) cho phép người dùng trao đổi tiền với những người dùng khác và ăn lời chênh lệch ngay trên nền tảng. Nhưng mỗi khi có tài sản được vay mượn, FTX sẽ mất một khoản tiền mà họ cần phải duy trì trong ví để đảm bảo tính thanh khoản.
Nguồn tin nội bộ giải thích rằng Alameda đã dùng token FTT của FTX làm tài sản thế chấp và mượn tiền khách hàng. Nhưng dù FTX có tạo ra thêm nhiều token vẫn không thể hạ giá đồng tiền vì nó chưa từng được công bố ra thị trường mở. Do đó, Alameda cứ liên tục “mượn tiền” một cách miễn phí để giao dịch với người dùng.
FTX đã duy trì cách làm này trong suốt thời gian qua là nhờ FTT vẫn giữ giá không có một lượng tiền lớn được rút ra cùng một lúc trên sàn. Tuy nhiên, sự kiện FTX phá sản đã khiến mô hình này sụp đổ, không đủ tiền để hoàn trả khách hàng.
Trong khi đó, các nhân viên kế toán vẫn không hề hay biết về sự chênh lệch trong tài sản vì tiền của khách hàng được xem là một khoản mục nằm ngoài bảng cân đối kế toán và sẽ không được liệt vào báo cáo tài chính của FTX.
Chia sẻ với CNBC, cựu nhân viên nói rằng mọi thông tin họ có được về công ty đều là giả. Họ nói rằng thủ đoạn tinh vi của FTX đã che mắt họ và chỉ có nhóm nhỏ biết tiền gửi của khách hàng đang bị sử dụng sai mục đích. Theo một ảnh chụp màn hình dữ liệu tài chính của FTX, mọi số liệu đều rất hoàn hảo, cho thấy FTX vẫn còn 1 tỷ USD dù người dùng đã rút tiền hàng loạt.
“Tôi cảm thấy rất sốc và sụp đổ. Chẳng ai đoán trước điều gì đang xảy ra”, một cựu nhân viên nói. Họ tâm sự rằng họ cũng thất vọng như những người dùng vì phải đối mặt với các khó khăn tài chính, bị kỳ thị vì làm việc cho FTX và mất sạch con đường công danh sự nghiệp. “Chúng tôi không ngờ có ngày mình lại bị phản bội như thế này”, cựu nhân viên tâm sự.
