Viêm màng não là gì? Vì sao lại bị viêm màng não?

[thuha19051234]

Các mầm bệnh gây bệnh được coi là những kẻ thù nổi tiếng nguy hiểm đối với cơ thể, chúng đã phát triển nhiều thủ thuật để ngăn cản hệ thống miễn dịch của cơ thể. Trong đó đáng sợ nhất là những loại có thể xâm nhập vào hệ thần kinh, thậm chí là nhiễm trùng não.

Nghiên cứu trên cá ngựa vằn cho thấy cách thức nấm gây ra viêm màng não​

Một nghiên cứu mới từ các nhà nghiên cứu ở Anh, Úc và Singapore đã ghi lại quá trình tiêu diệt ở cá ngựa vằn được nuôi trong phòng thí nghiệm, cho thấy cách một loại nấm gây ra một loại viêm màng não hiếm gặp, lây lan nhanh ra ngoài máu và vào não.
Một loại vi khuẩn gây viêm màng não có tên là Cryptococcus neoformans, có thủ thuật gây bệnh rất đặc biệt khác: ngăn chặn và làm vỡ các mạch máu nhỏ trong não cá ngựa vằn. Có vẻ như việc xâm nhập vào các tế bào đã được cấu trúc chặt chẽ của hàng rào máu não hay ẩn nấp bên trong các tế bào miễn dịch liên kết với não là không đủ đối với loại vi khuẩn này.
Simon Johnston, nhà nghiên cứu bệnh truyền nhiễm tại Đại học Sheffield, Vương quốc Anh cho biết: “Bộ não có khả năng phòng thủ rất phức tạp và hiệu quả chống lại vi khuẩn. Nhưng chúng tôi đã xác định được một phương pháp đơn giản và hiệu quả mà vi khuẩn có thể sử dụng để thoát khỏi máu và xâm nhập vào não."

Viêm màng não là một căn bệnh nguy hiểm đến tính mạng, do nhiễm khuẩn hoặc nấm ở não và tủy sống dẫn đến sưng và viêm màng não, màng bảo vệ che phủ hệ thần kinh trung ương. Viêm màng não có thể gây tử vong nếu không được nhận biết và điều trị nhanh chóng. Một hệ quả tồi tệ khác đến từ mối đe dọa ngày càng tăng của các bệnh nhiễm trùng kháng thuốc, hiện là nguyên nhân thứ ba gây tử vong trên toàn thế giới.
Những đối tượng có nguy cơ cao nhất mắc bệnh viêm màng não do nấm là những người được ghép nội tạng, người nhiễm HIV/AIDS, người có hệ thống miễn dịch suy yếu. Căn bệnh này không lây lan trực tiếp giữa người với người mà chỉ có thể bị lây nhiễm từ môi trường. Các nhà khoa học dự đoán có thể có nhiều thủ phạm vi mô của bệnh viêm màng não, nhiều trong số đó được tìm thấy trong đất có nhiều rệp. C.neoformans gây ra bệnh viêm màng não do nấm, hiếm hơn so với các dạng bệnh khác có thể phòng ngừa được bằng tiêm chủng. Tác nhân gây bệnh trực tiếp được biết là gây hại cho các mạch máu, nhưng chính xác như thế nào thì vẫn chưa rõ ràng.
Simon Johnston trước đây từng tìm hiểu và chỉ ra cách C. neoformans điều khiển các tế bào miễn dịch, cho biết rằng "Chúng tôi bắt đầu nghiên cứu này vì chúng tôi biết có tổn thương mạch máu không giải thích được ở một số bệnh nhân viêm màng não." Trong nghiên cứu mới, Johnston và các đồng nghiệp đã sử dụng những con cá ngựa vằn lớn nhanh, có thể nhìn xuyên thấu để theo dõi C. neoformans hoạt động như thế nào trong các mạch máu có màu tím (như hình ảnh bên dưới). Các bào tử nấm C. neoformans được mô tả bằng màu vàng huỳnh quang.

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng kỹ thuật hình ảnh tế bào sống, có độ phân giải cao, họ đã hình dung ra những kẻ xâm lược nấm trong máu được đánh dấu huỳnh quang trong vài ngày. Các vi khuẩn dần dần trú ngụ trong các mạch máu, hạn chế lưu lượng máu và ngăn chặn nguồn cung cấp máu nuôi cơ thể. Khi các vi khuẩn lây nhiễm được nhân lên, các mạch máu căng ra và vỡ ra, giải phóng C. neoformans vào mô não của cá ngựa vằn.
Ngau cả các tế bào C. neoformans đơn lẻ cũng có thể chen chúc trong các mạch máu nhỏ, tạo ra các khối nấm gây tắc nghẽn mạch máu. Chúng nhìn giống một cách kỳ lạ với những khối nấm hoặc vi khuẩn, được tìm thấy bên cạnh mao mạch não trong các báo cáo sau khi khám nghiệm tử thi những người đã chết vì căn bệnh này.

Mở ra một số hy vọng tiềm năng mới cho phương pháp điều trị viêm màng não​

Ở loài cá ngựa vằn, sự tắc nghẽn mạch màu không chỉ làm tăng huyết áp cục bộ mà khi dòng máu chảy ngược, sự tắc nghẽn do nấm còn làm tăng sức căng của thành mạch máu gần đó, khiến chúng dễ bị vỡ hơn.
Johnston cho biết: “Nghiên cứu trước đây đã tập trung vào cách vi khuẩn có thể phá vỡ khả năng phòng thủ của não hoặc sử dụng các tế bào miễn dịch như một con đường vào não. Chúng tôi có thể chứng minh rằng, đối với một số vi khuẩn, làm tổn thương mạch máu là một phương pháp xâm lấn rất hiệu quả."
Một điều sâu sắc và có giá trị nhất trong nghiên cứu, đó là việc phát hiện ra các khối C. neoformans tích tụ trung bình hai ngày trước khi các mạch máu vỡ ra, một yếu tố mấu chốt để các bác sĩ có thể can thiệp để ngăn chặn nhiễm trùng trước khi tổn thương nghiêm trọng hơn xảy ra. Johnston cho biết: “Nhiễm trùng gây viêm màng não có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh, nhưng bệnh nhân thường rất yếu và có thể gây ra nhiều tổn thương trước khi điều trị có hiệu quả."
Hy vọng, việc hiểu được cách gây bệnh viêm màng não do sự lây lan của nấm trong não sẽ dẫn đến những liệu pháp điều trị mới, giúp hạn chế tổn thương mạch máu của não trong khi các phương pháp điều trị kháng nấm có tác dụng làm sạch nhiễm trùng. Bất kỳ phương pháp điều trị nào tương tự như vậy cũng chỉ là một giấc mơ khá "viển vông" ở thời điểm hiện tại, bởi vì các thí nghiệm hình ảnh chỉ được thực hiện trên loài cá ngựa vằn nhỏ xíu.
Tuy nhiên Johnston và các đồng nghiệp cho rằng phát hiện của họ có thể liên quan đến các loại nhiễm trùng khác làm tổn thương hoặc vỡ mạch máu, mặc dù họ lưu ý rằng các cơ chế này có thể khác nhau giữa các loài vi sinh vật.

>>> Trì hoãn giấc ngủ? Tác hại của trì hoãn giấc ngủ.
Nguồn sciencealert