Khánh Vân
Writer
Vừa qua, Việt Nam đã chính thức bước vào cuộc đua khai thác đất hiếm với quy mô lớn, và chẳng mấy chốc mà "kho báu" lớn thứ hai thế giới này đã trở thành tâm điểm chú ý. Trong khi Trung Quốc, với trữ lượng đất hiếm gấp đôi Việt Nam, đã hai lần ngỏ ý hợp tác khai thác, Việt Nam vẫn quyết định đứng vững trên đôi chân của mình. Nhưng cuộc hành trình này không hề dễ dàng.
Có thể bạn chưa biết, đất hiếm gồm 17 loại nguyên tố có từ tính và tính điện hóa đặc biệt, đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong phát triển các ngành kỹ thuật mũi nhọn như điện tử, quang học, và cả xe ô tô điện. Nói cách khác, nếu không có đất hiếm, có lẽ chiếc điện thoại thông minh của bạn sẽ chỉ là một “viên gạch thông minh” mà thôi!
Theo quyết định số 866/QĐ-TTg phê duyệt vào tháng 7/2023 về "quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050", Việt Nam dự kiến khai thác khoảng 2 triệu tấn quặng đất hiếm nguyên khai/năm.
Trên thực tế, nhiều nước lớn trên thế giới rất quan tâm tới đất hiếm tại Việt Nam. Vào tháng 4/2024, Công ty Nhà nước Tập đoàn Đất hiếm Trung Quốc (CREG), một trong những công ty đất hiếm lớn nhất thế giới, hiện nắm 37,6% hoạt động khai thác đất hiếm của Trung Quốc đã bày tỏ mong muốn được hợp tác khai thác, chế biến đất hiếm tại Việt Nam.
Đáng chú ý, đây là lần thứ hai Tập đoàn Trung Quốc này ngỏ lời đầu tư vào đất hiếm Việt Nam. Trước đó, tại buổi làm việc giữa Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp với Tập đoàn Đất hiếm Trung Quốc vào 23/11/2023, CREG cũng đã mở lời mong muốn hợp tác.
Về công nghệ khai thác, chế biến đất hiếm của Việt Nam, tại cuộc họp kết quả hoạt động 6 tháng đầu năm của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) vào giữa tháng 7/2024, Viện trưởng Viện Khoa học Vật liệu - PGS. TS Hoàng Anh Sơn cho biết, mặc dù đã có nghiên cứu từ rất sớm nhưng phần lớn mới triển khai trong phòng thí nghiệm, chưa có công nghệ nào áp dụng vào thực tế. Việc chuyển giao công nghệ từ các nước có công nghệ chế biến sâu đất hiếm cũng gặp khó do đòi hỏi trình độ cao, các nước giữ bí mật, hạn chế chuyển giao.
Để gỡ nút thắt về công nghệ, ông Sơn kiến nghị, Việt Nam nên hình thành các nhiệm vụ theo hướng nghiên cứu phát triển được công nghệ chế biến có khả năng áp dụng, khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên này và xây dựng chương trình khoa học công nghệ trọng điểm ưu tiên hướng chế biến và ứng dụng đất hiếm trong các lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ cao, công nghệ lõi.
Trong khi đó, Trung Quốc là nước đứng đầu thế giới về công nghệ khai thác, chế biến đất hiếm. Vào tháng 12/2023, Trung Quốc đã cấm xuất khẩu một loạt công nghệ chế biến vật liệu quan trọng này.
Trung Quốc không chỉ sở hữu lượng đất hiếm khổng lồ mà còn là bậc thầy trong việc khai thác và chế biến chúng. Đặc biệt, họ đã áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào quy trình khai thác, khiến năng suất tăng gấp đôi. Tuy nhiên, không phải tất cả đều màu hồng, Trung Quốc vẫn đối mặt với ba thách thức chính: khó đo lường giá trị thực của AI, thiếu quản lý dữ liệu hiệu quả, và đặc biệt là khan hiếm nhân tài hiểu biết sâu về cả AI và đất hiếm. Nhưng ai dám nói họ sẽ dừng lại?
Trung Quốc đã cấm xuất khẩu một loạt công nghệ chế biến vật liệu quan trọng, trong khi vẫn tiếp tục thúc đẩy sự tích hợp AI vào ngành công nghiệp đất hiếm. Đây không chỉ là thách thức lớn đối với Việt Nam mà còn là cơ hội để đất nước này tự mình phát triển và khẳng định vị thế trong cuộc chơi toàn cầu.
Với tinh thần không ngừng học hỏi và phát triển, biết đâu Việt Nam sẽ tạo nên một cú đột phá trong lĩnh vực đất hiếm, biến những khó khăn thành cơ hội, và viết tiếp câu chuyện thành công của mình trên bản đồ công nghệ thế giới.
Đất Hiếm - "Báu Vật" của Thế Kỷ 21
Có thể bạn chưa biết, đất hiếm gồm 17 loại nguyên tố có từ tính và tính điện hóa đặc biệt, đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong phát triển các ngành kỹ thuật mũi nhọn như điện tử, quang học, và cả xe ô tô điện. Nói cách khác, nếu không có đất hiếm, có lẽ chiếc điện thoại thông minh của bạn sẽ chỉ là một “viên gạch thông minh” mà thôi!
Theo quyết định số 866/QĐ-TTg phê duyệt vào tháng 7/2023 về "quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050", Việt Nam dự kiến khai thác khoảng 2 triệu tấn quặng đất hiếm nguyên khai/năm.
Trên thực tế, nhiều nước lớn trên thế giới rất quan tâm tới đất hiếm tại Việt Nam. Vào tháng 4/2024, Công ty Nhà nước Tập đoàn Đất hiếm Trung Quốc (CREG), một trong những công ty đất hiếm lớn nhất thế giới, hiện nắm 37,6% hoạt động khai thác đất hiếm của Trung Quốc đã bày tỏ mong muốn được hợp tác khai thác, chế biến đất hiếm tại Việt Nam.
Đáng chú ý, đây là lần thứ hai Tập đoàn Trung Quốc này ngỏ lời đầu tư vào đất hiếm Việt Nam. Trước đó, tại buổi làm việc giữa Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp với Tập đoàn Đất hiếm Trung Quốc vào 23/11/2023, CREG cũng đã mở lời mong muốn hợp tác.
Về công nghệ khai thác, chế biến đất hiếm của Việt Nam, tại cuộc họp kết quả hoạt động 6 tháng đầu năm của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) vào giữa tháng 7/2024, Viện trưởng Viện Khoa học Vật liệu - PGS. TS Hoàng Anh Sơn cho biết, mặc dù đã có nghiên cứu từ rất sớm nhưng phần lớn mới triển khai trong phòng thí nghiệm, chưa có công nghệ nào áp dụng vào thực tế. Việc chuyển giao công nghệ từ các nước có công nghệ chế biến sâu đất hiếm cũng gặp khó do đòi hỏi trình độ cao, các nước giữ bí mật, hạn chế chuyển giao.
Để gỡ nút thắt về công nghệ, ông Sơn kiến nghị, Việt Nam nên hình thành các nhiệm vụ theo hướng nghiên cứu phát triển được công nghệ chế biến có khả năng áp dụng, khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên này và xây dựng chương trình khoa học công nghệ trọng điểm ưu tiên hướng chế biến và ứng dụng đất hiếm trong các lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ cao, công nghệ lõi.
Trong khi đó, Trung Quốc là nước đứng đầu thế giới về công nghệ khai thác, chế biến đất hiếm. Vào tháng 12/2023, Trung Quốc đã cấm xuất khẩu một loạt công nghệ chế biến vật liệu quan trọng này.
Trung Quốc không chỉ sở hữu lượng đất hiếm khổng lồ mà còn là bậc thầy trong việc khai thác và chế biến chúng. Đặc biệt, họ đã áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào quy trình khai thác, khiến năng suất tăng gấp đôi. Tuy nhiên, không phải tất cả đều màu hồng, Trung Quốc vẫn đối mặt với ba thách thức chính: khó đo lường giá trị thực của AI, thiếu quản lý dữ liệu hiệu quả, và đặc biệt là khan hiếm nhân tài hiểu biết sâu về cả AI và đất hiếm. Nhưng ai dám nói họ sẽ dừng lại?
Cơ Hội và Thách Thức
Trung Quốc đã cấm xuất khẩu một loạt công nghệ chế biến vật liệu quan trọng, trong khi vẫn tiếp tục thúc đẩy sự tích hợp AI vào ngành công nghiệp đất hiếm. Đây không chỉ là thách thức lớn đối với Việt Nam mà còn là cơ hội để đất nước này tự mình phát triển và khẳng định vị thế trong cuộc chơi toàn cầu.
Với tinh thần không ngừng học hỏi và phát triển, biết đâu Việt Nam sẽ tạo nên một cú đột phá trong lĩnh vực đất hiếm, biến những khó khăn thành cơ hội, và viết tiếp câu chuyện thành công của mình trên bản đồ công nghệ thế giới.
