Dũng Đỗ
Writer
"Một đề cử giải Nobel Vật lý hoặc Hòa bình cho người phát minh ra vợt muỗi sẽ không phải là quá đáng", đó là nhận xét của Giáo sư Nick Thomas, một nhà hóa học tại Đại học Auburn (Hoa Kỳ), về một trong những vật dụng quen thuộc trong nhiều gia đình, đặc biệt là vào mùa nồm ẩm ở miền Bắc Việt Nam.
Khi tiết trời ẩm ướt tạo điều kiện cho muỗi sinh sôi, tiếng "tạch tạch" của vợt muỗi, kèm theo mùi khét đặc trưng của côn trùng bị thiêu đốt, trở thành âm thanh quen thuộc và mang lại cảm giác... thỏa mãn đến lạ. Bởi lẽ, muỗi không chỉ gây ngứa ngáy khó chịu, mà còn là trung gian truyền nhiễm nhiều bệnh nguy hiểm như sốt rét, sốt xuất huyết, viêm não, và được coi là loài động vật gây tử vong nhiều nhất cho con người (hơn 725.000 ca mỗi năm).
Trong cuộc chiến chống lại loài muỗi, con người đã thử qua nhiều phương pháp, từ thủ công như dùng tay, xua đuổi bằng các loại cây cỏ, cho đến các biện pháp hiện đại hơn như đốt hương muỗi, phun thuốc hóa học. Tuy nhiên, những cách này thường không đạt hiệu quả cao hoặc gây hại cho sức khỏe, đặc biệt trong không gian kín như nhà ở.
Sự ra đời của vợt muỗi điện đã mang đến một giải pháp diệt muỗi hiệu quả, an toàn và giá cả phải chăng. Nhưng ít ai biết rằng, đằng sau thiết bị đơn giản này là một nguyên lý vật lý đáng kinh ngạc.
Nguyên Lý Hoạt Động Đầy Bất Ngờ
Vợt muỗi hoạt động dựa trên nguyên tắc tạo ra một dòng điện cao áp (lên đến 2.000V) để "giật" và đốt cháy muỗi. Điều đáng ngạc nhiên là điện áp này được tạo ra từ một cặp pin tiểu chỉ có điện áp 3V. Bí mật nằm ở cấu tạo mạch điện bên trong vợt.
Mạch điện của vợt muỗi gồm ba phần chính:
Khi nhấn nút trên vợt, dòng điện cao áp từ tụ điện sẽ được phóng ra ở lớp lưới giữa. Hai lớp lưới ngoài có vai trò bảo vệ, ngăn người dùng chạm vào lớp lưới có điện. Khi muỗi bay vào giữa các lớp lưới và chạm vào hai bề mặt, cơ thể chúng sẽ đóng mạch điện, tạo ra một tia lửa điện (hồ quang) đốt cháy muỗi.
Ai Là 'Cha Đẻ' Của Vợt Muỗi?
Câu chuyện về người phát minh ra vợt muỗi lại không hề đơn giản. Giáo sư Thomas nhắc đến Tsao-I Shih, một người Đài Loan, người đã nộp đơn xin cấp bằng sáng chế cho "vỉ đập côn trùng điện" vào năm 1995 tại Mỹ. Bằng sáng chế này mô tả chi tiết về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của vợt muỗi, nhấn mạnh tính an toàn và hiệu quả của nó.
Tuy nhiên, có những tài liệu cho thấy một phiên bản vợt muỗi đơn giản hơn đã được đăng ký bằng sáng chế tại Trung Quốc từ năm 1988, bởi một người đàn ông tên là Từ Hồng Chí. Ý tưởng của ông Từ xuất phát từ việc quan sát thấy muỗi chết khi mắc vào lông của cỏ đuôi cáo. Ông đã thử nghiệm gắn cỏ đuôi cáo lên vợt cầu lông, sau đó cải tiến bằng cách nối điện vào mặt vợt kim loại. Dù vậy, phát minh của ông Từ không được sản xuất hàng loạt.
Vì vậy, việc trao "giải Nobel trong lòng người hâm mộ" cho phát minh vợt muỗi có lẽ nên được chia đều cho cả Tsao-I Shih và Từ Hồng Chí, vì những đóng góp của họ trong việc tạo ra một công cụ diệt muỗi hiệu quả, an toàn và mang lại sự... "thỏa mãn" cho hàng triệu người trên thế giới.
Trong cuộc chiến chống lại loài muỗi, con người đã thử qua nhiều phương pháp, từ thủ công như dùng tay, xua đuổi bằng các loại cây cỏ, cho đến các biện pháp hiện đại hơn như đốt hương muỗi, phun thuốc hóa học. Tuy nhiên, những cách này thường không đạt hiệu quả cao hoặc gây hại cho sức khỏe, đặc biệt trong không gian kín như nhà ở.
Sự ra đời của vợt muỗi điện đã mang đến một giải pháp diệt muỗi hiệu quả, an toàn và giá cả phải chăng. Nhưng ít ai biết rằng, đằng sau thiết bị đơn giản này là một nguyên lý vật lý đáng kinh ngạc.
Nguyên Lý Hoạt Động Đầy Bất Ngờ
Vợt muỗi hoạt động dựa trên nguyên tắc tạo ra một dòng điện cao áp (lên đến 2.000V) để "giật" và đốt cháy muỗi. Điều đáng ngạc nhiên là điện áp này được tạo ra từ một cặp pin tiểu chỉ có điện áp 3V. Bí mật nằm ở cấu tạo mạch điện bên trong vợt.
Mạch điện của vợt muỗi gồm ba phần chính:
- Mạch sạc: Biến đổi dòng điện xoay chiều (AC) từ ổ cắm thành dòng điện một chiều (DC) điện áp thấp để sạc pin.
- Mạch biến tần: Chuyển dòng điện một chiều (DC) từ pin trở lại thành dòng điện xoay chiều (AC).
- Mạch nhân đôi điện áp: Sử dụng một loạt diode và tụ điện để khuếch đại điện áp lên mức cao (khoảng 2.000V).
Ai Là 'Cha Đẻ' Của Vợt Muỗi?
Câu chuyện về người phát minh ra vợt muỗi lại không hề đơn giản. Giáo sư Thomas nhắc đến Tsao-I Shih, một người Đài Loan, người đã nộp đơn xin cấp bằng sáng chế cho "vỉ đập côn trùng điện" vào năm 1995 tại Mỹ. Bằng sáng chế này mô tả chi tiết về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của vợt muỗi, nhấn mạnh tính an toàn và hiệu quả của nó.
Tuy nhiên, có những tài liệu cho thấy một phiên bản vợt muỗi đơn giản hơn đã được đăng ký bằng sáng chế tại Trung Quốc từ năm 1988, bởi một người đàn ông tên là Từ Hồng Chí. Ý tưởng của ông Từ xuất phát từ việc quan sát thấy muỗi chết khi mắc vào lông của cỏ đuôi cáo. Ông đã thử nghiệm gắn cỏ đuôi cáo lên vợt cầu lông, sau đó cải tiến bằng cách nối điện vào mặt vợt kim loại. Dù vậy, phát minh của ông Từ không được sản xuất hàng loạt.
Vì vậy, việc trao "giải Nobel trong lòng người hâm mộ" cho phát minh vợt muỗi có lẽ nên được chia đều cho cả Tsao-I Shih và Từ Hồng Chí, vì những đóng góp của họ trong việc tạo ra một công cụ diệt muỗi hiệu quả, an toàn và mang lại sự... "thỏa mãn" cho hàng triệu người trên thế giới.
