Trong một tuyên bố đưa ra vào tuần trước, Lầu Năm Góc và cả nhà sản xuất Lockheed Martin đều đã công kích tờ báo Daily Beast về các chỉ trích nhắm vào chương trình tiêm kích F-35. Tuy nhiên, chính bức thư công kích này đã vô tình thừa nhận dự án tiêm kích tương lai của Lầu Năm Góc đang gặp vấn đề.
Với một tuyên bố bị tờ Daily Beast gọi là "đòn đáp trả bị che giấu một cách vụng về" nhắm vào tờ báo này, Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ lên tiếng chỉ trích các thông tin do Daily Beast cùng nhiều trang tin khác đăng tải về chương trình Tiêm kích Phối hợp F-35 là "không có nguồn cớ, không có căn cứ".
Trước đó, tờ báo này đã đăng tải 2 bài viết cho biết pháo 25mm trên F-35 đang rơi vào tình trạng... không thể sử dụng được, còn bộ cảm biến điện-quang EOTS trên dòng máy bay này hiện nay đã lạc hậu ít nhất là... 10 năm.
Đến ngày thứ ba 13/1 vừa qua, Lockheed Martin (đơn vị sản xuất F-35) và Phòng Quản lý Dự án (JPO) của F-35 của Lầu Năm Góc đã lên tiếng chỉ trích 2 bài viết của Daily Beast, một động thái bị tờ báo này coi là... vô tình thừa nhận phần nhiều các chỉ trích đã đưa ra trước đó.
Đại diện của JPO, ông Joe DellaVedora cho biết: "Tôi muốn làm rõ về một vài thông tin đăng tải không rõ tên, không rõ nguồn, không có căn cứ mà các bạn có thể đã đọc được trong mùa nghỉ lễ vừa qua, với nội dung tập trung vào pháo 25mm và hệ thống EOTS trên F-35".
Dù đã sử dụng các từ ngữ mạnh mẽ này, cả JPO lẫn Lockheed đều không thể đưa ra chứng cứ xác thực để phủ nhận hoàn toàn các thông tin của Daily Beast. Tờ báo này tái khẳng định đã phỏng vấn ít nhất 6 vị lãnh đạo cấp cao của quân đội Hoa Kỳ trong quá trình thực hiện bài viết.
Ông DellaVedova cũng đã không trả lời các yêu cầu làm rõ của tờ Daily Beast về pháo 25mm trên F-35. Trong một bức thư gửi đi vào ngày 7/1, ông này khẳng định "trái với thông tin sai lệch của truyền thông", pháo 25mm trên F-35 sẽ được hoàn thiện và đưa vào hoạt động sớm hơn cả dự kiến vào năm 2017. Trái lại, các bài báo của Daily Best cho rằng loại vũ khí sát thương cao này sẽ phải đợi tới 2019 mới được hoàn thiện.
Tuyên bố của DellaVedora về thời điểm ra mắt 2017 của pháo 25mm trên F-35 bị chỉ trích là "mang tính lừa dối". Dựa theo nguồn tin của các quan chức Không Quân phụ trách đánh giá và thử nghiệm hoạt động của F-35, trong khi phần mềm điều khiển Block 3F được sử dụng trên pháo 25mm của F-36 sẽ đến tay các phi công thử nghiệm vào năm 2017, các phi công chiến đấu thực sự sẽ phải đợi tới cuối năm 2018 mới được thử nghiệm phần mềm này.
Theo các phi công trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ thử nghiệm, các "nhóm bay tuyến đầu" – các đơn vị trực tiếp tham gia các nhiệm vụ chiến đấu và cũng là đối tượng được Daily Beast nhắc tới trong các bài báo trước đó – sẽ phải đợi tới 2019 mới được sử dụng Block 3F trong các nhiệm vụ thực tế. Đáng lo ngại hơn, đây chỉ là kịch bản xảy ra trong trường hợp Block 3F hoạt động đủ trơn tru để được mang vào sử dụng. Kịch bản tốt đẹp này rất khó xảy ra, bởi trước đó, F-22 Raptor cũng đã phải vượt qua nhiều lần thử nghiệm thất bại trước khi đi vào hoạt động chính thức. Thực tế, F-35 khó có thể được đưa vào sản xuất hàng loạt nhằm phục vụ cho chiến đấu cho tới tận cuối giai đoạn kiểm thử hoạt động – vốn được dự kiến sẽ kéo dài tới hết năm 2019, dựa theo một bản Báo cáo Trách nhiệm được chính phủ Mỹ đưa ra.
Tuyên bố của JPO cho biết F-35 sẽ bắt đầu đi vào hoạt động với phần mềm Block 3F bắt đầu từ năm 2018 – sớm hơn 1 năm so với các nguồn tin bí mật mà Daily Beast phỏng vấn. Ông DellaVedova khẳng định: "Với Hải quân Mỹ, phần mềm 3F sẽ đạt được IOC (Khả năng Hoạt động Ban đầu, Khả năng đưa vào sử dụng thực tế lần đầu tiên) vào đầu năm 2018. Điều này sẽ giúp cho tất cả các máy bay chiến đấu có khả năng phá hủy nhiều tàu bay của đối phương, khả năng không-đối-không và không-đối-đất cũng như khả năng sử dụng toàn bộ các loại súng bên trong và bên ngoài thân máy bay – bao gồm cả pháo GAU-22 25mm".
Văn bản mới nhất của JPO thể hiện quan điểm lạc quan rằng dự án F-35 sẽ đáp ứng kịp mục tiêu đạt được IOC cho F-35 vào tháng 8/2018. Vấn đề là ở chỗ các văn bản được Lầu Năm Góc gửi lên Thượng viện Hoa Kỳ lại không lạc quan đến thế: một báo cáo gửi đi vào tháng 6/2013 cho biết: "Nếu như IMS Version 7 (Lịch trình Tích hợp số 7) ;của F-35 được thực thi theo đúng như kế hoạch, chúng tôi sẽ đạt được các tiêu chuẩn IOC của Hải quân trong khoảng thời gian từ tháng 8/2018 (Mục tiêu) và tháng 2/2019 (Mức ngưỡng)".
"Nếu như quá trình đưa IOC gặp thêm thay đổi, lịch trình dự đoán này sẽ được thay đổi phù hợp".
Vấn đề là ở chỗ, chữ "nếu" trong tuyên bố của JP đang có khả năng xảy ra lên tới... 99%. Chương trình phát triển F-35 đã liên tiếp gặp phải các vấn đề chậm tiến độ và chi tiêu vượt mức đề ra ban đầu. Thậm chí, xét riêng về khía cạnh quản lý, các vấn đề của chương trình phát triển tiêm kích này còn tồi tệ tới mức ông Winslow Wheeler, một nhà phân tích tại Trung tâm Thông tin Quốc phòng Hoa Kỳ còn đưa ra tuyên bố rằng không ai có bất cứ lý do gì để tin tưởng Lockheed Martin hay JPO cả:
"Tại sao ai đó lại có thể tin vào những điều họ nói một cách nghiêm túc được? Lockheed Martin đã từng nhiều lần cố tình bóp méo sự thật. Và JPO và Lockheed Martin đang làm việc cùng nhau rất thân thiết".
Trong khi pháo 25mm trên F-35 vẫn chưa thể hoạt động được do phần mềm hoạt động kém, hệ thống cảm biến điện-quang học EOTS trên F-35 cũng vẫn chưa hoàn thiện. Chiếc tiêm kích này vẫn chưa được trang bị khả năng phát video thời gian thực tới lính đánh bộ dưới mặt đất. F-35 cũng chưa có khả năng quay video độ phân giải cao bằng hồng ngoại. Thậm chí, JPO có vẻ còn chưa có kế hoạch chắc chắn cho việc nâng cấp các cảm biến này, mặc dù đây đều là các tính năng cần thiết để hỗ trợ lính đánh bộ trên chiến trường.
"Có rất nhiều các nâng cấp có thể thực hiện; các cải tiến cho EOTS sẽ được thực hiện bởi các lực lượng quân đội Mỹ cũng như các đối tác quốc tế để triển khai trong các lần nâng cấp sau.
Một vài tính năng đang được cân nhắc bao gồm khả năng quay video HD, khả năng phát hiện và nhận diện mục tiêu tầm xa, Video Data Link (phát trực tiếp) và tính năng Chỉ điểm bằng tia hồng ngoại".
Như vậy, cho đến thời điểm này, các tính năng tối quan trọng này mới chỉ được JPO cân nhắc đưa vào đợt nâng cấp sắp tới. Tệ hơn, dự án F-35 thậm chí còn chưa "chốt" danh sách các công nghệ có mặt trên F-35.
Các nguồn tin nội bộ của Daily Beast cho biết các bản nâng cấp phần mềm tiếp theo hiện vẫn chưa được thiết kế hoàn thiện và cũng không được cung cấp đầy đủ kinh phí. Do đó, các tính năng phát video theo thời gian thực (Video Data Link) hoặc bộ chỉ điểm hồng ngoại chắc chắn vẫn chưa có mặt trên bất kỳ lịch trình phát triển dự kiến nào cả. Thậm chí, JPO còn phải đợi đến khi có kế hoạch cụ thể mới biết được liệu thời gian và kinh phí có cho phép mang các tính năng này lên F-35 này hay không. Tất cả những điều này đều dẫn về một viễn cảnh không mấy tươi sáng: Kể cả có ra mắt kịp thời điểm, F-35 chắc chắn sẽ bị thiếu hụt nhiều tính năng quan trọng.
Lê Hoàng
Theo Daily Beast