thuha19051234
Pearl
Những âm thanh của dung nham chảy ra là âm nhạc đến tai của một nhà nghiên cứu núi lửa. Những tiếng "ợ hơi" vang dội có thể giúp tiết lộ những gì đang diễn ra bên trong "bụng" của nó. Việc chú ý đến núi lửa Kīlauea ở Hawaii đã cho phép các nhà nghiên cứu theo dõi nhiệt độ của magma (đá nóng chảy) và sự di chuyển của các khí núi lửa khi chúng sủi bong bóng lên bề mặt.
Chính phát hiện này cũng đã giúp các nhà khoa học về núi lửa biết được những bí mật về vụ phun trào nổi tiếng năm 2018 của ngọn núi lửa. Nhà khoa học trái đất Leif Karlstrom từ Đại học Oregon nói rằng đó là một cái nhìn mới về động lực của một ngọn núi lửa thực sự phổ biến. Mọi người có thể đứng gần vành hộ của dung nham và thăm quan các dòng dung nham chảy ra. Nhưng dưới bề mặt, có rất nhiều điều khác đang diễn ra.
Trong khoảng 10 năm, từ năm 2008 đến 2018, núi lửa Kīlauea đã trải qua những đợt phun trào dung nham nhẹ nhàng gần như liên tục. Sau đó, đột nhiên, hai chục lỗ thông hơi phía trên vùng rạn nứt phía đông phát nổ, bắn các vòi nước đá nóng chảy lên không trung. Vụ phun trào sau đó diễn ra trong vài năm im lặng, cho đến tháng 9 năm 2021, dung nham rỉ ra một lần nữa.
Kīlauea thường được cho là ngọn núi lửa hoạt động mạnh nhất trên thế giới, và phần lớn sự "ồn ào" đó đến từ bên trong miệng núi lửa Halema'uma'u. Miệng núi lửa này nằm trên đỉnh núi lửa và chứa đầy một hồ dung nham. Hồ dung nham được cho là liên tục được phủ lên bởi một khoang chứa magma dưới lòng đất. Nhưng làm thế nào những động lực sâu hơn đó hoạt động phần lớn vẫn chưa được biết.
Hiện tại bằng cách định vị các cảm biến địa chấn xung quanh miệng núi lửa, các nhà nghiên cứu đang hy vọng có thể thâm nhập vào vực thẳm đang sôi sục. Kỹ thuật mà các nhà nghiên cứu sử dụng tương tự như việc lắng nghe "giai điệu" mà một chiếc chai đã đầy một nửa phát ra khi bạn chạm vào nó. Đối với cái "chai núi lửa" này, những rung động vang lên phụ thuộc vào chất bên trong của nó.
Nhà vật lý Josh Crozier, cũng đến từ Đại học Oregon giải thích rằng khi có một thứ gì đó làm xáo trộn khoang chứa magma hoặc hồ dung nham, nó sẽ đóng sập lại và chúng ta có thể đo lường điều đó bằng máy đo địa chấn. Trong vụ phun trào kéo dài hàng thập kỷ này, các nhà nghiên cứu đã phát hiện hàng chục nghìn sự kiện như vậy, họ cũng đang kết hợp dữ liệu này với một mô hình dựa trên vật lý về các quá trình tạo ra những tín hiệu này.
Họ vẫn chưa thực sự chắc chắn về ý nghĩa của những tiếng động, nhưng họ hy vọng sẽ học được 'giai điệu' của Kīlauea để có thể dự đoán tốt hơn khi nào núi lửa sẽ lại bùng nổ. Mặc dù không cần thực hiện bất kỳ phép đo trực tiếp nào về bản thân hồ dung nham, nhóm nghiên cứu đã có thể theo dõi khí sủi bọt và sự thay đổi nhiệt độ trong suốt 8 năm hoạt động. Kỳ lạ là ngay trước vụ phun trào năm 2018, các tác giả đã không nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của dòng magma vào hồ dung nham.
Mô hình đơn giản hóa hệ thống macma của Kīlauea ảnh hưởng đến sự nứt nẻ ở phía đông thấp hơn năm 2018.
Những điều tra về nhiệt độ và hóa học của hồ dung nham cho thấy chúng phần lớn đều phù hợp vào năm 2018, không có gì thay đổi đáng kể trước khi phun trào. Điều này có nghĩa là dòng magma có thể không phải là thứ gây ra sự bùng nổ, như các nhà khoa học từng nghĩ. Thay vì buồng magma dưới lòng đất nuôi hồ dung nham cho đến khi đạt được áp suất đủ cao, có vẻ như vụ phun trào thực sự xảy ra từ quá trình ngược lại. Dung nham dường như đã thoát khỏi hệ thống chính và lan rộng về phía đông thông qua một đường hầm ngầm dài 10 km. Đây là điều có khả năng gây ra vụ nổ rạn nứt lớn ở phía đông, cuối cùng đã phá hủy 700 ngôi nhà và hơn 2.000 người phải di dời.
Kīlauea có thể là một trong những ngọn núi lửa được nghiên cứu tốt nhất trên thế giới, tuy nhiên hệ thống ống dẫn nước của nó vẫn còn rất nhiều bí ẩn. Hiện các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu đầy đủ về bản chất thực sự của ồ dung nham, vùng rạn nứt của núi lửa hoặc các nguồn magma dưới lòng đất của nó. Có lẽ vào một ngày nào đó, những "giai điệu" vang dội sâu thẳm của dung nham có thể giúp chúng ta nghe thấy những gì chúng ta không thể nhìn thấy.
>>> Đây có phải là hóa thạch tổ tiên của loài người?
Nguồn sciencealert
Chính phát hiện này cũng đã giúp các nhà khoa học về núi lửa biết được những bí mật về vụ phun trào nổi tiếng năm 2018 của ngọn núi lửa. Nhà khoa học trái đất Leif Karlstrom từ Đại học Oregon nói rằng đó là một cái nhìn mới về động lực của một ngọn núi lửa thực sự phổ biến. Mọi người có thể đứng gần vành hộ của dung nham và thăm quan các dòng dung nham chảy ra. Nhưng dưới bề mặt, có rất nhiều điều khác đang diễn ra.
Trong khoảng 10 năm, từ năm 2008 đến 2018, núi lửa Kīlauea đã trải qua những đợt phun trào dung nham nhẹ nhàng gần như liên tục. Sau đó, đột nhiên, hai chục lỗ thông hơi phía trên vùng rạn nứt phía đông phát nổ, bắn các vòi nước đá nóng chảy lên không trung. Vụ phun trào sau đó diễn ra trong vài năm im lặng, cho đến tháng 9 năm 2021, dung nham rỉ ra một lần nữa.
Hiện tại bằng cách định vị các cảm biến địa chấn xung quanh miệng núi lửa, các nhà nghiên cứu đang hy vọng có thể thâm nhập vào vực thẳm đang sôi sục. Kỹ thuật mà các nhà nghiên cứu sử dụng tương tự như việc lắng nghe "giai điệu" mà một chiếc chai đã đầy một nửa phát ra khi bạn chạm vào nó. Đối với cái "chai núi lửa" này, những rung động vang lên phụ thuộc vào chất bên trong của nó.
Nhà vật lý Josh Crozier, cũng đến từ Đại học Oregon giải thích rằng khi có một thứ gì đó làm xáo trộn khoang chứa magma hoặc hồ dung nham, nó sẽ đóng sập lại và chúng ta có thể đo lường điều đó bằng máy đo địa chấn. Trong vụ phun trào kéo dài hàng thập kỷ này, các nhà nghiên cứu đã phát hiện hàng chục nghìn sự kiện như vậy, họ cũng đang kết hợp dữ liệu này với một mô hình dựa trên vật lý về các quá trình tạo ra những tín hiệu này.
Họ vẫn chưa thực sự chắc chắn về ý nghĩa của những tiếng động, nhưng họ hy vọng sẽ học được 'giai điệu' của Kīlauea để có thể dự đoán tốt hơn khi nào núi lửa sẽ lại bùng nổ. Mặc dù không cần thực hiện bất kỳ phép đo trực tiếp nào về bản thân hồ dung nham, nhóm nghiên cứu đã có thể theo dõi khí sủi bọt và sự thay đổi nhiệt độ trong suốt 8 năm hoạt động. Kỳ lạ là ngay trước vụ phun trào năm 2018, các tác giả đã không nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của dòng magma vào hồ dung nham.
Những điều tra về nhiệt độ và hóa học của hồ dung nham cho thấy chúng phần lớn đều phù hợp vào năm 2018, không có gì thay đổi đáng kể trước khi phun trào. Điều này có nghĩa là dòng magma có thể không phải là thứ gây ra sự bùng nổ, như các nhà khoa học từng nghĩ. Thay vì buồng magma dưới lòng đất nuôi hồ dung nham cho đến khi đạt được áp suất đủ cao, có vẻ như vụ phun trào thực sự xảy ra từ quá trình ngược lại. Dung nham dường như đã thoát khỏi hệ thống chính và lan rộng về phía đông thông qua một đường hầm ngầm dài 10 km. Đây là điều có khả năng gây ra vụ nổ rạn nứt lớn ở phía đông, cuối cùng đã phá hủy 700 ngôi nhà và hơn 2.000 người phải di dời.
Kīlauea có thể là một trong những ngọn núi lửa được nghiên cứu tốt nhất trên thế giới, tuy nhiên hệ thống ống dẫn nước của nó vẫn còn rất nhiều bí ẩn. Hiện các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu đầy đủ về bản chất thực sự của ồ dung nham, vùng rạn nứt của núi lửa hoặc các nguồn magma dưới lòng đất của nó. Có lẽ vào một ngày nào đó, những "giai điệu" vang dội sâu thẳm của dung nham có thể giúp chúng ta nghe thấy những gì chúng ta không thể nhìn thấy.
>>> Đây có phải là hóa thạch tổ tiên của loài người?
Nguồn sciencealert
