Nghiên cứu đã chỉ ra, mọi người thường liên kết màu sắc với cảm giác, mỗi người lại thích một số màu nhất định. Nhưng tại sao chúng ta lại quan tâm đến màu sắc yêu thích của ai đó? Tại sao chúng ta có màu sắc yêu thích?
Về mặt lịch sử, rất khó để giải thích theo kinh nghiệm tại sao chúng ta có sở thích riêng về màu sắc. Cũng không có tiêu chuẩn hóa về màu sắc hay một tập hợp con màu nhỏ hơn để các nhà khoa học điều tra, nên không ai có thể giải thích tại sao chúng ta thích một số màu nhất định.
Lý thuyết giá trị sinh thái
Karen Schloss, làm việc tại khoa tâm lý học tại Viện Khám phá Wisconsin, thuộc Đại học Wisconsin-Madison, nói rằng khi còn nhỏ, hoạt động yêu thích của cô là sắp xếp những cây bút chì màu. Hiện cô đang thực hiện các nghiên cứu quan trọng về sở thích màu sắc, có sở thích về màu sắc rất mạnh mẽ và thay đổi theo thời gian. Những sở thích này ảnh hưởng đến rất nhiều quyết định đưa ra trong cuộc sống - từ cách chọn quần áo để mặc, phối màu cho ngôi nhà hay văn phòng, cũng như các sản phẩm mà bạn mua.
Giải thích hình ảnh: Kết quả của giả thuyết WAVE: Sở thích đối tượng được biểu thị bằng kích thước của các vòng tròn (vòng tròn càng lớn, càng nhiều người tham gia nghiên cứu thích nó hơn) và đối tượng-màu sắc phù hợp được biểu thị bằng khoảng cách giữa vòng tròn và hình vuông trung tâm (các kết nối ngắn hơn hiển thị các kết quả phù hợp hơn).
Cô ấy cũng muốn tìm hiểu lý do tại sao màu sắc lại ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày của mỗi người, và theo cách nào. Thông qua một loạt các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm từ năm 2010 đến năm 2017, cô và cộng sự của mình bắt đầu tìm hiểu lý do tại sao chúng ta thích một số màu hơn những màu khác. Nhóm của cô đã đưa ra giả thuyết về Lý thuyết giá trị sinh thái (EVT), mà họ mô tả rằng "mọi người thích hoặc không thích một màu nhất định ở mức độ họ thích hay không thích tất cả các đối tượng và thực thể mà họ liên kết với màu sắc đó."
Chẳng hạn như nhiều người thích màu xanh lam vì nó gợi nhớ đến bầu trời trong xanh và nước sạch. Mặt khác, chúng ta có xu hướng tránh xa màu nâu vì chúng gợi cho chúng ta về phân hoặc thức ăn thối rữa. Đó là giả thuyết của họ, nhưng liệu điều này có đúng không?
Sở thích về màu sắc có liên quan chặt chẽ đến những đồ vật, thực thể nhất định
Để khám phá EVT, nhóm của Schloss đã tiến hành một loạt nghiên cứu trong phòng thí nghiệm với nhiều nhóm người tham gia riêng biệt để xếp hạng sở thích màu sắc, phân loại sở thích để biết màu sắc nào khiến họ liên tưởng đến các đối tượng nhất định. Ước tính giá trị bị ảnh hưởng có trọng số, hay còn gọi là "WAVE".
Họ nhận thấy 80% sự thay đổi về sở thích màu sắc trung bình từ nhóm này sang nhóm khác dựa trên mức độ mà người khác thích đồ vật liên quan đến những màu đó. Điều này thực sự đáng kinh ngạc. Đó cũng là bằng chứng đầu tiên từ nghiên cứu cho thấy, những kiểu sở thích màu sắc này... có thể được giải thích bởi những đồ vật gắn liền với màu sắc đó.
Với dữ liệu này, nhóm nghiên cứu có thể tiếp tục khám phá các chủ đề khác nhau về sở thích màu sắc như sở thích cá nhân, thay đổi theo thời gian hoặc thậm chí sở thích văn hóa. Tuy nhiên, "WAVE" từ nghiên cứu ban đầu chỉ mang tính tương quan; không giải thích rõ ràng nguyên nhân khiến ai đó thích một màu nhất định hoặc tại sao màu đó thay đổi theo thời gian.
Một nghiên cứu thú vị khác về màu sắc
Nhóm của Schloss đưa ra giả thuyết rằng sở thích về màu sắc là do cảm nhận người nào đó về các đối tượng có màu đó. Schloss giải thích: "Ý tưởng là nếu chúng tôi nghĩ đến những vật thể cụ thể, chúng tôi có thể thay đổi sở thích màu sắc của bạn, thậm chí là chỉ trong phòng thí nghiệm."
Để kiểm tra điều này, nhóm nghiên cứu đã cho những người tham gia xem các đồ vật có liên quan đến màu đỏ và xanh lá cây. Một nhóm nhìn thấy hình ảnh màu đỏ mang tính tích cực như dâu tây và hoa hồng, nhưng cũng có hình ảnh màu xanh lá cây tiêu cực như chất nôn và chất nhầy. Nhóm thứ hai lại nhìn thấy những điều ngược lại: hình ảnh tiêu cực màu đỏ như vết thương và hình ảnh màu xanh lá cây dương tính như rừng và kiwi. Những gì nhóm phát hiện ra là có thể tăng đáng kể sở thích của mọi người đối với những màu sắc gắn liền với điều tích cực được nhìn thấy. Nếu bạn nhìn thấy những thứ tích cực từ màu đỏ, sở thích của bạn với màu đỏ sẽ tăng lên, tương tự như với việc bạn nhìn thấy màu xanh.
Hình ảnh này hình dung lý do tại sao một người có thể có phản ứng tích cực hoặc tiêu cực với màu đỏ tùy thuộc vào sự liên kết của họ với các đối tượng cụ thể
Đối với hầu hết mọi người, những thứ màu đỏ tiêu cực như vết thương, bạo lực, chết chóc. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu nói một số người tham gia có thể đã được chuẩn bị trước. Vì thế, những thứ liên quan đến điều tiêu cực như tổn thương có thể sẽ hấp dẫn với nhóm người này. Bước tiếp theo là có thể dự đoán mức độ ưa thích của một người thay đổi, dựa trên mức độ mà người đó thích những hình ảnh nhìn thấy.
Nếu bạn kích hoạt sự liên kết của các đối tượng cụ thể, điều đó có thể có ảnh hưởng lớn hơn đến sở thích của bạn đối với màu sắc. Bằng cách kích hoạt, nó nhắc nhở bạn rằng một đối tượng tồn tại, về cơ bản là đưa nó lên tâm trí bạn. Những vật thể đó sẽ có sức nặng hơn so với những vật không được kích hoạt. Nếu những người tham gia nhìn thấy hình ảnh tích cực của dâu tây đỏ chứ không phải vết thương, họ có nhiều khả năng có liên quan tích cực với màu đỏ. Điều này cũng lý giải vì sao một số người thường có cảm giác tích cực hoặc tiêu cực về một số màu nhất định. Nó phụ thuộc vào trải nghiệm của bạn với các đồ vật có màu sắc đó theo thời gian. Nghiên cứu này cũng chứng minh rằng ai đó có thể thay đổi sở thích của họ đối với màu đỏ tùy thuộc vào việc hình ảnh quả dâu tây hay hình ảnh tổn thương hình thành trong tâm trí của họ.
Các bé gái thường có xu hướng bị thu hút bởi màu hồng và tím vì chúng thường xuyên tiếp xúc với quần áo, đồ chơi và các chương trình truyền hình mà chúng yêu thích có sử dụng các màu này. Mặt khác, khi chúng nhìn thấy chất nôn và các chất ghê tởm khác có màu hơi vàng xanh, chúng sẽ có xu hướng quay sang chỗ khác khi nhìn thấy những màu đó. Trên thực tế, loại màu vàng pha chút xanh là màu ít được yêu thích trên thế giới.
Màu sắc là một phần trong động lực tiến hóa để trở nên hạnh phúc
Ai đó có thể thích màu cam vì họ liên tưởng với loại trái cây yêu thích
Các nhà khoa học đã khám phá ra ý tưởng rằng sở thích màu sắc có thể là một phần trong quá trình tiến hóa của chúng ta. Sở thích màu sắc hoạt động như một chức năng chỉ đạo hướng dẫn chúng ta đến những điều tích cực cho sức khỏe và hạnh phúc chung của chúng ta và tránh xa những điều tiêu cực. Nó cũng giống như lý do tại sao con người thường không thích những vị quá đắng bởi vì về mặt lịch sử, mùi vị đó có liên quan đến thực phẩm độc. Những sở thích về màu sắc cũng có thể được hiểu theo khuôn khổ tương tự.
Tuy nhiên, các đồ vật không phải lúc nào cũng có lý do cho màu sắc của chúng. Đối với con người, việc chọn một màu sắc mà chúng ta thích sẽ giúp chúng ta phát triển, hạnh phúc hơn và tránh những màu sắc khiến chúng ta có cảm giác không tốt. Con người có cơ chế học tập này để tìm hiểu mối liên hệ giữa màu sắc và các vật thể hoặc khái niệm, sau đó sử dụng chúng để thông báo cho các phán đoán của bản thân về màu sắc. Mặc dù màu sắc yêu thích không phải là lựa chọn sinh tử đối với con người hiện đại nhưng nó lại mang đến những giá trị thú vị nhất định.
>>> Thanh niên Nhật Bản ngày càng lười kết hôn.
Nguồn howstuffworks
