From Beijing with Love
Cháu đã lớn thế này rồi à. Lại đây chú ôm cái coi.
Trong khi thế giới hôm nay kinh ngạc trước sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI), ít ai biết rằng hơn 60 năm trước, nhà đồng sáng lập Sony Masaru Ibuka đã hình dung một tương lai nơi “bộ não nhân tạo” thay đổi cuộc sống. Phát biểu năm 1960, Ibuka đã dự đoán chính xác về xe tự lái, AI y tế, và vai trò của chất bán dẫn, cho thấy tầm nhìn vượt thời đại của một trong những bộ óc sáng tạo nhất thế kỷ 20.
Năm 1960, khi máy tính chỉ được xem là công cụ tính toán, Ibuka đã nhìn xa hơn. Ông nói: “Mọi người nghĩ máy tính chỉ để cộng, trừ, nhân, chia. Nhưng tôi thấy nó như một ‘bộ não nhân tạo.’ Máy tính sẽ được tạo từ các ‘tế bào’ không có bộ phận chuyển động, được thay bằng chất bán dẫn – đó là kỳ vọng lớn cho tương lai điện tử”. Lời tiên đoán này đã thành hiện thực: chip silicon, từ CPU đến GPU, giờ là nền tảng của mọi thiết bị, từ smartphone đến siêu máy tính.
Ibuka không dừng lại ở phần cứng. Ông hình dung cách AI vận hành: “Khi giao thông trở nên phức tạp, con người không thể phản ứng kịp. Xe hơi sẽ tự lái, dùng radar đo khoảng cách và điều chỉnh tốc độ. Trong y tế, kinh doanh, giáo dục, ‘bộ não nhân tạo’ sẽ phân tích dữ liệu để đưa ra khuyến nghị”. Ông thừa nhận khoa học chưa hiểu rõ bộ não con người, nhưng lạc quan: “Điện tử sẽ đảm nhận nhiều nhiệm vụ hơn trong tương lai.”
Những dự đoán của Ibuka giờ đây đã trở thành sự thật. Xe tự lái của Waymo, Tesla, và Baidu hoạt động nhờ radar, lidar, và AI, hoàn thành hàng triệu chuyến đi tại Mỹ và Trung Quốc. Trong y tế, AI như Med-PaLM của Google chẩn đoán ung thư và bệnh tim với độ chính xác ngang bác sĩ. Trong kinh doanh, các công cụ như Salesforce Einstein dự đoán xu hướng thị trường. Tất cả đều dựa trên “bộ não nhân tạo” mà Ibuka hình dung.
Sony dưới ảnh hưởng của Ibuka tiếp tục hiện thực hóa giấc mơ này. Năm 2020, Sony AI được thành lập để nghiên cứu trí tuệ nhân tạo và robot. Năm 2025, liên doanh Sony Honda Mobility ra mắt xe điện tự lái Afeela, tích hợp AI để điều khiển và giải trí. “Tầm nhìn của Ibuka vẫn là kim chỉ nam cho chúng tôi,” CEO Sony Kenichiro Yoshida nói.
Tầm nhìn của Ibuka không chỉ đúng về mặt kỹ thuật mà còn cho thấy tư duy của một nhà lãnh đạo thực thụ: nhận ra tiềm năng từ những dấu hiệu nhỏ và dám nghĩ lớn. Khi ông nói về AI, máy tính còn cồng kềnh, chiếm cả căn phòng. Nhưng bằng cách liên kết chất bán dẫn với “tế bào” và máy tính với “bộ não,” Ibuka đã dự đoán cả cuộc cách mạng công nghệ.
Bài học từ Ibuka đặc biệt phù hợp hôm nay, khi AI định hình tương lai. Các nhà lãnh đạo cần nhìn xa hơn xu hướng hiện tại, đầu tư vào công nghệ như AI lượng tử hay giao diện não-máy, ngay cả khi chúng còn mơ hồ. Quan trọng hơn, Ibuka nhắc chúng ta rằng đổi mới bắt đầu từ trí tưởng tượng – thứ đã đưa Sony từ một xưởng nhỏ ở Tokyo thành gã khổng lồ toàn cầu.
Năm 1960, khi máy tính chỉ được xem là công cụ tính toán, Ibuka đã nhìn xa hơn. Ông nói: “Mọi người nghĩ máy tính chỉ để cộng, trừ, nhân, chia. Nhưng tôi thấy nó như một ‘bộ não nhân tạo.’ Máy tính sẽ được tạo từ các ‘tế bào’ không có bộ phận chuyển động, được thay bằng chất bán dẫn – đó là kỳ vọng lớn cho tương lai điện tử”. Lời tiên đoán này đã thành hiện thực: chip silicon, từ CPU đến GPU, giờ là nền tảng của mọi thiết bị, từ smartphone đến siêu máy tính.
Ibuka không dừng lại ở phần cứng. Ông hình dung cách AI vận hành: “Khi giao thông trở nên phức tạp, con người không thể phản ứng kịp. Xe hơi sẽ tự lái, dùng radar đo khoảng cách và điều chỉnh tốc độ. Trong y tế, kinh doanh, giáo dục, ‘bộ não nhân tạo’ sẽ phân tích dữ liệu để đưa ra khuyến nghị”. Ông thừa nhận khoa học chưa hiểu rõ bộ não con người, nhưng lạc quan: “Điện tử sẽ đảm nhận nhiều nhiệm vụ hơn trong tương lai.”
Những dự đoán của Ibuka giờ đây đã trở thành sự thật. Xe tự lái của Waymo, Tesla, và Baidu hoạt động nhờ radar, lidar, và AI, hoàn thành hàng triệu chuyến đi tại Mỹ và Trung Quốc. Trong y tế, AI như Med-PaLM của Google chẩn đoán ung thư và bệnh tim với độ chính xác ngang bác sĩ. Trong kinh doanh, các công cụ như Salesforce Einstein dự đoán xu hướng thị trường. Tất cả đều dựa trên “bộ não nhân tạo” mà Ibuka hình dung.
Sony dưới ảnh hưởng của Ibuka tiếp tục hiện thực hóa giấc mơ này. Năm 2020, Sony AI được thành lập để nghiên cứu trí tuệ nhân tạo và robot. Năm 2025, liên doanh Sony Honda Mobility ra mắt xe điện tự lái Afeela, tích hợp AI để điều khiển và giải trí. “Tầm nhìn của Ibuka vẫn là kim chỉ nam cho chúng tôi,” CEO Sony Kenichiro Yoshida nói.
Tầm nhìn của Ibuka không chỉ đúng về mặt kỹ thuật mà còn cho thấy tư duy của một nhà lãnh đạo thực thụ: nhận ra tiềm năng từ những dấu hiệu nhỏ và dám nghĩ lớn. Khi ông nói về AI, máy tính còn cồng kềnh, chiếm cả căn phòng. Nhưng bằng cách liên kết chất bán dẫn với “tế bào” và máy tính với “bộ não,” Ibuka đã dự đoán cả cuộc cách mạng công nghệ.
Bài học từ Ibuka đặc biệt phù hợp hôm nay, khi AI định hình tương lai. Các nhà lãnh đạo cần nhìn xa hơn xu hướng hiện tại, đầu tư vào công nghệ như AI lượng tử hay giao diện não-máy, ngay cả khi chúng còn mơ hồ. Quan trọng hơn, Ibuka nhắc chúng ta rằng đổi mới bắt đầu từ trí tưởng tượng – thứ đã đưa Sony từ một xưởng nhỏ ở Tokyo thành gã khổng lồ toàn cầu.
