ThanhDat
Writer
Những tháng cuối năm 2024 chứng kiến các diễn biến quan trọng trong lĩnh vực y tế toàn cầu. Ở Mỹ, kết quả bầu cử liên bang có thể dẫn đến việc cắt giảm đầu tư vào phòng chống dịch bệnh, làm suy yếu vai trò lãnh đạo y tế quốc tế. Ngược lại, Rwanda đã có một phản ứng kiên cường và thành công trước đợt bùng phát virus Marburg (MVD), mang lại hy vọng và bài học quý giá về kiểm soát dịch bệnh trong bối cảnh chủ nghĩa cô lập gia tăng.
Dịch MVD bùng phát tại Kigali vào tháng 9/2024, với 25 ca được xác nhận trong vài ngày đầu. Đây nhanh chóng trở thành một trong ba đợt bùng phát MVD lớn nhất lịch sử, khiến Mỹ khuyến cáo hạn chế đi lại đến Rwanda. Tuy nhiên, chưa đầy ba tháng sau, Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố dịch đã kết thúc với tỷ lệ tử vong thấp nhất từng được ghi nhận đối với dịch MVD quy mô lớn. Thành công này đến từ các biện pháp kiểm soát dịch bệnh hiệu quả, dựa trên kinh nghiệm lịch sử từ các đợt bùng phát trước.
Trong quá khứ, virus Marburg và Ebola chủ yếu lây lan ở châu Phi cận Sahara với tỷ lệ tử vong cao, phần lớn do hệ thống y tế yếu kém. Nhiều bệnh nhân không được điều trị kịp thời, dẫn đến tỷ lệ tử vong trung bình 80,6%. Paul Farmer, nhà nhân đạo và bác sĩ nổi tiếng, từng chỉ trích cách tiếp cận hời hợt với các dịch bệnh này, cho rằng cần đảm bảo chăm sóc y tế toàn diện thay vì chỉ tập trung vào ngăn chặn.
Rwanda đã thực hiện cách tiếp cận khác biệt trong đợt bùng phát năm 2024. Chính phủ nhanh chóng xác định dịch, sử dụng phân tích bộ gen để truy vết, triển khai thử nghiệm các phương pháp điều trị mới và cung cấp chăm sóc y tế chất lượng cao. Lần đầu tiên tại châu Phi, máy thở được sử dụng cho bệnh nhân MVD, giúp đảo ngược tỷ lệ tử vong lịch sử. 77% bệnh nhân sống sót, một con số đáng kinh ngạc so với các dịch MVD trước đó.
Ngoài ra, Rwanda phối hợp với các tổ chức y tế quốc tế để thử nghiệm vắc-xin Marburg tiềm năng và các phương pháp điều trị mới như thuốc kháng virus remdesivir và kháng thể đơn dòng. Đặc biệt, nước này tích hợp nghiên cứu vào hệ thống chăm sóc y tế thay vì coi đây là các thử nghiệm riêng lẻ, tạo niềm tin trong cộng đồng.
Thành công của Rwanda không phải may mắn. Trong quá khứ, họ đã xây dựng hệ thống y tế mạnh mẽ từ những cuộc khủng hoảng như dịch tả năm 1994 hay đại dịch AIDS. Quốc gia này từng gửi bác sĩ hỗ trợ Liberia trong đợt dịch Ebola 2014, thể hiện cam kết vì công bằng y tế toàn cầu. Phản ứng của Rwanda với MVD năm 2024 chứng minh rằng, với đầu tư hợp lý và cách tiếp cận đúng đắn, ngay cả các nước thu nhập thấp cũng có thể kiểm soát các dịch bệnh nguy hiểm với tỷ lệ sống sót ngang bằng các trung tâm y tế hàng đầu thế giới.
Thành tựu này không chỉ đáng ghi nhận mà còn là bài học quan trọng cho các phản ứng dịch bệnh trong tương lai, nhất là khi Mỹ rút lui khỏi vai trò lãnh đạo y tế toàn cầu. Rwanda đã cho thấy một con đường khác, đặt ưu tiên vào chăm sóc và đoàn kết, không chỉ để chống lại virus mà còn để bảo vệ lẫn nhau.
Nguồn: Nejm
Dịch MVD bùng phát tại Kigali vào tháng 9/2024, với 25 ca được xác nhận trong vài ngày đầu. Đây nhanh chóng trở thành một trong ba đợt bùng phát MVD lớn nhất lịch sử, khiến Mỹ khuyến cáo hạn chế đi lại đến Rwanda. Tuy nhiên, chưa đầy ba tháng sau, Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố dịch đã kết thúc với tỷ lệ tử vong thấp nhất từng được ghi nhận đối với dịch MVD quy mô lớn. Thành công này đến từ các biện pháp kiểm soát dịch bệnh hiệu quả, dựa trên kinh nghiệm lịch sử từ các đợt bùng phát trước.
Trong quá khứ, virus Marburg và Ebola chủ yếu lây lan ở châu Phi cận Sahara với tỷ lệ tử vong cao, phần lớn do hệ thống y tế yếu kém. Nhiều bệnh nhân không được điều trị kịp thời, dẫn đến tỷ lệ tử vong trung bình 80,6%. Paul Farmer, nhà nhân đạo và bác sĩ nổi tiếng, từng chỉ trích cách tiếp cận hời hợt với các dịch bệnh này, cho rằng cần đảm bảo chăm sóc y tế toàn diện thay vì chỉ tập trung vào ngăn chặn.
Rwanda đã thực hiện cách tiếp cận khác biệt trong đợt bùng phát năm 2024. Chính phủ nhanh chóng xác định dịch, sử dụng phân tích bộ gen để truy vết, triển khai thử nghiệm các phương pháp điều trị mới và cung cấp chăm sóc y tế chất lượng cao. Lần đầu tiên tại châu Phi, máy thở được sử dụng cho bệnh nhân MVD, giúp đảo ngược tỷ lệ tử vong lịch sử. 77% bệnh nhân sống sót, một con số đáng kinh ngạc so với các dịch MVD trước đó.
Ngoài ra, Rwanda phối hợp với các tổ chức y tế quốc tế để thử nghiệm vắc-xin Marburg tiềm năng và các phương pháp điều trị mới như thuốc kháng virus remdesivir và kháng thể đơn dòng. Đặc biệt, nước này tích hợp nghiên cứu vào hệ thống chăm sóc y tế thay vì coi đây là các thử nghiệm riêng lẻ, tạo niềm tin trong cộng đồng.
Thành công của Rwanda không phải may mắn. Trong quá khứ, họ đã xây dựng hệ thống y tế mạnh mẽ từ những cuộc khủng hoảng như dịch tả năm 1994 hay đại dịch AIDS. Quốc gia này từng gửi bác sĩ hỗ trợ Liberia trong đợt dịch Ebola 2014, thể hiện cam kết vì công bằng y tế toàn cầu. Phản ứng của Rwanda với MVD năm 2024 chứng minh rằng, với đầu tư hợp lý và cách tiếp cận đúng đắn, ngay cả các nước thu nhập thấp cũng có thể kiểm soát các dịch bệnh nguy hiểm với tỷ lệ sống sót ngang bằng các trung tâm y tế hàng đầu thế giới.
Thành tựu này không chỉ đáng ghi nhận mà còn là bài học quan trọng cho các phản ứng dịch bệnh trong tương lai, nhất là khi Mỹ rút lui khỏi vai trò lãnh đạo y tế toàn cầu. Rwanda đã cho thấy một con đường khác, đặt ưu tiên vào chăm sóc và đoàn kết, không chỉ để chống lại virus mà còn để bảo vệ lẫn nhau.
Nguồn: Nejm
