Bui Nhat Minh
Intern Writer
Một nhóm người từng sống ở vùng cao nguyên gần Bogotá, Colombia khoảng 6.000 năm trước, đã để lại dấu vết trong khảo cổ học nhưng hoàn toàn “vô danh” trong bộ gen hiện đại. Họ không có liên hệ di truyền rõ ràng với bất kỳ nhóm người cổ đại hay người bản địa nào còn tồn tại ở Nam Mỹ ngày nay. Vậy họ là ai? Và tại sao họ lại biến mất khỏi lịch sử di truyền?
Điều này gợi ý rằng họ có thể từng là một nhánh người cổ sớm di cư từ Bắc xuống Nam Mỹ, rồi sau đó biến mất do pha trộn di truyền hoặc bị thay thế bởi các làn sóng di cư sau đó.
Họ từng sống trên cao nguyên Bogotá nơi ngày nay là thủ đô Colombia chuyển dần từ săn bắn hái lượm sang canh tác trong suốt 4.000 năm. Nhưng rồi, giống như một làn khói tan vào quá khứ, dòng gen của họ biến mất không dấu vết.
Một trong những dòng dõi đó là dòng người Clovis, được biết đến nhờ hài cốt 12.700 năm tuổi của một đứa trẻ tại Montana, Mỹ. Dòng gen này có mặt ở cả Bắc, Trung và Nam Mỹ.
Tuy nhiên, nhóm người cổ đại ở Colombia lại không thuộc bất kỳ nhánh rõ ràng nào trong số này. Họ không giống người bản địa hiện đại ở Colombia, mà lại gần với các nhóm nói tiếng Chibchan cổ đại ở Panama điều khiến các nhà khoa học đặt câu hỏi: Liệu người nói tiếng Chibchan từng phân bố rộng hơn, rồi sau đó bị thay thế?
Hiện tại, vẫn còn quá nhiều điều chưa sáng tỏ. Các nhà nghiên cứu cho biết các vùng lân cận như tây Venezuela, tây Colombia và Ecuador vẫn chưa được khai thác toàn diện bằng kỹ thuật giải mã bộ gen cổ. Những khu vực này có thể nắm giữ chìa khóa cho câu trả lời về ai là tổ tiên thực sự của những người Colombia cổ đại, và chuyện gì đã xảy ra với họ. (popularmechanics)
Một dòng người cổ đại không giống ai
Kết quả phân tích DNA từ hài cốt của 21 cá nhân sống cách đây từ 6.000 đến 500 năm đã khiến các nhà khoa học bất ngờ: không cá thể nào có mối liên hệ di truyền trực tiếp với người bản địa hiện nay ở Colombia. Thay vào đó, những người cổ đại này lại có điểm tương đồng với người nói tiếng Chibchan một nhóm ngôn ngữ hiện diện chủ yếu ở Panama và miền Nam Trung Mỹ.Điều này gợi ý rằng họ có thể từng là một nhánh người cổ sớm di cư từ Bắc xuống Nam Mỹ, rồi sau đó biến mất do pha trộn di truyền hoặc bị thay thế bởi các làn sóng di cư sau đó.
Họ từng sống trên cao nguyên Bogotá nơi ngày nay là thủ đô Colombia chuyển dần từ săn bắn hái lượm sang canh tác trong suốt 4.000 năm. Nhưng rồi, giống như một làn khói tan vào quá khứ, dòng gen của họ biến mất không dấu vết.
Ngôn ngữ, di cư và khoảng trống trong lịch sử
Nguồn gốc của người bản địa châu Mỹ từ lâu đã được truy ngược về các nhóm người Siberia và Đông Á di cư qua cầu băng Bering khoảng 16.000 năm trước. Sau đó, họ chia thành nhiều dòng dõi trong đó có ba dòng chính lan rộng khắp Nam Mỹ.Một trong những dòng dõi đó là dòng người Clovis, được biết đến nhờ hài cốt 12.700 năm tuổi của một đứa trẻ tại Montana, Mỹ. Dòng gen này có mặt ở cả Bắc, Trung và Nam Mỹ.
Tuy nhiên, nhóm người cổ đại ở Colombia lại không thuộc bất kỳ nhánh rõ ràng nào trong số này. Họ không giống người bản địa hiện đại ở Colombia, mà lại gần với các nhóm nói tiếng Chibchan cổ đại ở Panama điều khiến các nhà khoa học đặt câu hỏi: Liệu người nói tiếng Chibchan từng phân bố rộng hơn, rồi sau đó bị thay thế?
Hiện tại, vẫn còn quá nhiều điều chưa sáng tỏ. Các nhà nghiên cứu cho biết các vùng lân cận như tây Venezuela, tây Colombia và Ecuador vẫn chưa được khai thác toàn diện bằng kỹ thuật giải mã bộ gen cổ. Những khu vực này có thể nắm giữ chìa khóa cho câu trả lời về ai là tổ tiên thực sự của những người Colombia cổ đại, và chuyện gì đã xảy ra với họ. (popularmechanics)
