myle.vnreview
Writer
Caffeine kích thích hệ thần kinh trung ương, giúp người uống cà phê tỉnh táo và tràn đầy năng lượng. Tuy nhiên, một số người lại nhạy cảm hơn với caffeine và bị say khi uống cà phê.
1. Người nhạy cảm với caffeine có thể bị say cà phê
Thực tế, có nhiều người gặp hiện tượng say cà phê, thậm chí có nam thanh niên 22 tuổi đã phải nhập viện trong tình trạng mất ý thức, gồng cứng toàn thân, mắt lờ đờ, tim đập nhanh, hoang tưởng… Người này có thói quen uống 5 ly cà phê mỗi ngày, lý do nhập viện là sau khi uống 3 ly cà phê rồi đi giao hàng bằng xe máy thì gặp tình trạng tim đập nhanh, cơ tay chân cứng và mất ý thức ngã ra đường.
Có người lại gặp cảm giác hồi hộp, đánh trống ngực sau khi uống cà phê và lo lắng muốn biết nguyên nhân của hiện tượng này, băn khoăn không biết có cần phải đi khám bệnh tim mạch hay không.
ThS.BS. Trần Thị Minh Nguyệt - Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết: Trong cà phê có caffeine giúp tăng sự tỉnh táo và hoạt động tư duy hiệu quả hơn. Tuy nhiên, khi lượng caffeine nhiều có thể gây tác dụng phụ làm tim đập nhanh, huyết áp tăng, run tay chân, đau đầu… Hiện tượng này còn gọi là say cà phê, đặc biệt là với cà phê mạnh (đậm đặc), người mới uống cà phê lần đầu, uống cà phê lúc đói. Một số người có thể nhạy cảm với caffeine và khi uống cà phê sẽ tạo ra các cơn đánh trống ngực.
Những người nhạy cảm với caffeine, uống quá nhiều hoặc uống không đúng lúc có thể bị say cà phê với các triệu chứng như: đau đầu, tiêu chảy, hồi hộp, chóng mặt, khó ngủ, thậm chí nôn mửa hoặc mất ngủ. Nhạy cảm với caffeine khác với dị ứng caffeine (một vấn đề do phản ứng miễn dịch đặc hiệu với caffeine) nhưng cả hai đều có các triệu chứng tương tự.
2. Các mức độ nhạy cảm với caffeine
Mỗi người sẽ phản ứng khác nhau khi tiêu thụ caffeine do mức độ dung nạp khác nhau. Trong khi một người có thể thoải mái uống 3-4 tách cà phê mỗi ngày, thì có những người thậm chí không thể uống nổi một ngụm nhỏ.
Khi bị nhạy cảm với caffeine, uống quá nhiều hoặc uống không đúng thời điểm khiến bạn dễ bị say cà phê.
Mặc dù không có xét nghiệm cụ thể nào để đo độ nhạy cảm với caffeine nhưng có 3 mức độ cơ bản dựa trên cách cơ thể chuyển hóa lượng caffeine tiêu thụ như sau:
Mức độ nhạy cảm bình thường
Hầu hết mọi người đều có thể rơi vào phạm vi nhạy cảm với caffeine bình thường. Điều này có nghĩa là bạn có thể tiêu thụ khoảng 200 - 400 miligam (mg) caffeine mà không gặp tác dụng phụ tiêu cực, trừ khi bạn tiêu thụ nhiều hơn. 400 mg caffeine mỗi ngày cũng là lượng caffeine giới hạn theo Cục Quản lý thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đối với người trưởng thành khỏe mạnh.Độ nhạy cảm thấp
Nhiều người có độ nhạy cảm với caffeine thấp, nghĩa là họ có thể tiêu thụ lượng caffeine cao hơn (500 mg trở lên) mà không gặp tác dụng phụ không mong muốn, nhóm này thậm chí có thể uống caffeine trước khi đi ngủ mà không làm gián đoạn giấc ngủ. Tuy nhiên, nhóm này có thể bị nghiện caffeine và khó tỉnh táo hoặc tập trung nếu họ không uống đủ caffeine.
Đối với nhóm độ nhạy cảm thấp, cơ thể chuyển hóa caffeine rất nhanh. Theo Very Well Health, một nghiên cứu ước tính rằng khoảng 10% dân số mang gene liên quan đến độ nhạy cảm với caffeine thấp.
Độ nhạy cảm cao (quá mẫn cảm) với cà phê
Những người nhạy cảm với caffeine cao, còn được gọi là phản ứng quá mẫn với việc tiêu thụ caffeine, xảy ra do khả năng chuyển hóa caffeine chậm hơn và có nguy cơ gặp phải các tác dụng phụ nghiêm trọng chỉ với một lượng nhỏ. Với một lượng nhỏ caffeine (dưới 100 mg), thời gian caffeine lưu lại trong máu của họ có thể kéo dài gấp đôi so với người bình thường.Các triệu chứng thường gặp là:
- Mất ngủ
- Nhịp tim nhanh
- Bồn chồn
- Đau đầu
- Buồn nôn
- Tiêu chảy
- Khó ngủ.
3. Nguyên nhân gây nhạy cảm với caffeine
Có nhiều yếu tố có thể khiến bạn dễ bị say cà phê và nhạy cảm với caffeine hơn các nhóm khác, bao gồm giới tính, tuổi tác và cân nặng. Các nguyên nhân khác bao gồm:Chuyển hóa ở gan
Caffeine được chuyển hóa (phân hủy) tại gan bởi một enzyme (protein) có tên là CYP1A2. Gene liên quan đến enzyme này giúp xác định trước mức độ nhạy cảm với việc tiêu thụ caffeine. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người nhạy cảm với caffeine cao không sản xuất nhiều CYP1A2.
Thuốc và thảo dược
Một số loại thuốc và thực phẩm chức năng thảo dược có thể làm tăng tác dụng của caffeine lên cơ thể, bao gồm thuốc theophylline (một loại thuốc điều trị hen suyễn) và các thực phẩm chức năng thảo dược có chứa ephedrine và echinacea.
Di truyền
Theo Healthline, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng cấu trúc di truyền của một người có liên quan rất nhiều đến cách họ phản ứng với caffeine. Ngoài gene CYP1A2, gene ảnh hưởng đến tốc độ phân hủy caffeine của gan, một gene khác gọi là ADORA2A còn ảnh hưởng đến cách hệ thần kinh trung ương (giao tiếp giữa não và cơ thể) phản ứng với tác dụng kích thích của caffeine. Những người mang biến thể gene ADORA2A có xu hướng nhạy cảm với caffeine hơn, điều này cũng ảnh hưởng đến giấc ngủ của họ.
Các yếu tố nguy cơ
Mức độ nhạy cảm với caffeine cũng rất khác nhau tùy thuộc vào thể trạng của mỗi người, nhưng nhìn chung có một số yếu tố nguy cơ có thể khiến một người nhạy cảm hơn với caffeine, bao gồm: tuổi cao, giới tính nữ, mắc các bệnh mạn tính, có thói quen hút thuốc, phụ nữ mang thai, trẻ em, thanh thiếu niên và phụ nữ đang sử dụng thuốc tránh thai.
Đối với những người nhạy cảm với caffeine thông thường, hãy hạn chế lượng caffeine tiêu thụ.
4. Nên làm gì khi say cà phê?
Cảm giác say cà phê không hề dễ chịu và bạn luôn muốn tìm cách thoát khỏi tình trạng này càng sớm càng tốt. Dưới đây là một số điều có thể làm để giảm bớt cảm giác khó chịu do say cà phê gây ra.Uống nhiều nước
Uống nhiều nước giúp đào thải caffeine ra khỏi cơ thể nhanh hơn qua nước tiểu, đồng thời giúp ngăn ngừa tình trạng mất nước, một tác dụng "lợi tiểu" khác của cà phê. Uống nhiều nước cũng giúp giảm mệt mỏi và cáu kỉnh trong 1-2 giờ tiếp theo.
Lượng nước nên uống là từ 500 ml đến 1 lít nước tùy theo khả năng của bạn sau khi phát hiện mình say cà phê.
Nghỉ ngơi
Khi say cà phê, tốt nhất nên nghỉ ngơi tại chỗ để tránh những tai nạn không mong muốn do các triệu chứng say cà phê gây ra, chẳng hạn như chóng mặt, choáng váng hoặc đau đầu. Nghỉ ngơi hợp lý cũng giúp nhịp tim có thời gian ổn định.
Tiêu thụ tinh bột
Ăn nhiều carbohydrate là một cách giúp giảm tình trạng say cà phê nhẹ. Thực phẩm giàu carbohydrate bao gồm bánh mì, gạo, ngũ cốc và bánh quy giòn. Nhiều người cho biết tình trạng đau dạ dày hoặc đau nửa đầu do say cà phê sẽ thuyên giảm sau khi ăn carbohydrate.
Hít thở sâu
Bạn có thể cảm thấy lo lắng, bồn chồn, nếu bị say cà phê. Hít thở sâu có thể giúp giảm bớt các triệu chứng này. Bắt đầu bằng cách hít vào bằng mũi trong khoảng 4 giây và giữ trong ngực khoảng 7 giây. Sau đó, thở ra chậm rãi bằng miệng và giữ trong 8 giây. Lặp lại bài tập hít thở sâu này để giảm cảm giác lo lắng hoặc tim đập nhanh khi bị say cà phê.
Tập thể dục nhẹ nhàng
Nếu thể trạng cho phép, hãy thử tập thể dục nhẹ nhàng để giúp cơ thể "tiêu thụ" một phần năng lượng mà cà phê mang lại, điều này cũng góp phần tăng tốc độ trao đổi chất cũng như hỗ trợ đào thải caffeine nhanh hơn.
Ngoài các biện pháp trên để giúp giảm say cà phê, bạn cũng nên ăn các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như vitamin C, kẽm, magie (chuối, nước cam,...) để hỗ trợ sức khỏe. Tuy nhiên, tuyệt đối không uống trà để giảm say cà phê vì trà có thể chứa caffeine và ******** trạng say cà phê trở nên trầm trọng hơn.
Nguồn: Thiên Châu/báo Sức Khỏe Đời Sống
