Trúc Hà Nhân
Intern Writer
Khi chúng ta bước vào phòng của những người trung niên và cao niên, hoặc gần gũi họ để trò chuyện, đôi khi có thể ngửi thấy một mùi lạ. Mùi nến, phô mai, sách cũ, dầu... Mọi người có nhiều cách diễn đạt khác nhau về loại mùi đặc biệt này, thậm chí một số người còn gọi nó là "mùi người già". Điều này đôi khi ảnh hưởng đến cuộc sống của một số bạn cao tuổi. Có rất nhiều người lo lắng rằng khi lớn tuổi, không thể tránh khỏi mùi đặc trưng này. Vậy, liệu mùi "người già" có phải là dấu hiệu của bệnh tật không? Có cách nào để loại bỏ nó hay không? Hôm nay, hãy cùng mình tìm hiểu về vấn đề thú vị này.
Trước tiên, những mùi lạ này không phải là do tâm lý tạo ra, mà thực sự tồn tại. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng một trong những nguồn gốc của mùi này là do một chất gọi là 2-nonenal. Đây là một aldehyde không bão hòa, có mùi khó chịu giống như mùi dầu mỡ và thối rữa. Theo một nghiên cứu của Nhật Bản, chất này chỉ được phát hiện ở những người từ 40 tuổi trở lên và lượng 2-nonenal sẽ gia tăng theo tuổi tác và sự lão hóa của cơ thể, được giải phóng qua tuyến mồ hôi trong quá trình trao đổi chất hàng ngày. Khi người cao tuổi sống lâu trong môi trường kín, không thường xuyên mở cửa sổ thông gió (nhất là vào mùa đông), rất dễ làm cho mùi này tích tụ và lan tỏa trong không gian.
Ngoài 2-nonenal, một số bệnh lý như bệnh nha chu cũng có thể tạo ra mùi khó chịu. Bệnh nha chu là một trong những căn bệnh mãn tính phổ biến ở người cao tuổi, và các hợp chất lưu huỳnh dễ bay hơi là nguyên nhân chính gây ra mùi hôi miệng, chiếm từ 80% đến 90% trong tất cả các trường hợp hôi miệng. Thêm vào đó, còn nhiều nguồn gốc gây mùi khác mà mọi người thường bỏ qua, chẳng hạn như vi sinh vật trên bề mặt da như nấm và vi khuẩn, khi phân hủy các tế bào da chết cũng tạo ra mùi nhẹ. Khi lớn tuổi, khả năng đề kháng của da giảm, nếu xuất hiện các bệnh như eczema hay viêm da cũng có thể gây mùi.
Nhiều người cao tuổi thường ở trong trạng thái "đa bệnh cùng tồn tại" và hàng ngày phải dùng nhiều loại thuốc điều trị bệnh mãn tính. Các loại thuốc này, trong quá trình trao đổi chất, có thể phát ra mùi qua hơi thở. Vậy những mùi “gây khó chịu” này có thể được loại bỏ không? Câu trả lời là có. Phần lớn mùi hôi đến từ khoang miệng, sau tai, vùng cổ nơi có tuyến mồ hôi hoạt động mạnh, và lớp da chết ở tay chân. Chỉ cần làm sạch các khu vực này một cách kỹ lưỡng là có thể loại bỏ phần lớn các mùi khó chịu.
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta có thể nhắc nhở hoặc giúp đỡ người cao tuổi thực hiện các công việc vệ sinh như: đánh răng thật kỹ, nếu đeo răng giả thì cần phải chăm sóc và vệ sinh định kỳ; tắm rửa thường xuyên, đặc biệt là những vùng dễ bị bỏ quên như cổ và tai; vào mùa thu đông, thường xuyên bôi kem dưỡng ẩm để giữ cho da luôn ẩm, giúp giảm tình trạng da khô, ngứa và bong tróc. Có thể đặt một số sản phẩm khử mùi như than hoạt tính, chanh trong tủ quần áo để loại bỏ mùi cũ bám trên quần áo; và nhất là, khi chất lượng không khí cho phép, hãy thường xuyên mở cửa sổ để thông gió, không để vi khuẩn có hại tích tụ.
Ngoài ra, việc duy trì một chế độ ăn uống nhẹ nhàng, không tiêu thụ quá nhiều thịt cũng rất quan trọng vì nó có thể làm gia tăng sự oxy hóa của mỡ trong cơ thể, dẫn đến việc tăng cường mùi hôi. Nên ăn nhiều thực phẩm chứa vitamin và chất chống oxy hóa như hạt, trứng, đậu nành... cũng như ăn nhiều rau củ quả tươi để mang lại sự thanh tân từ bên trong. Một lưu ý khác là, thực phẩm chứa nhiều muối có thể gây rối loạn trao đổi chất, còn thực phẩm có đường cao sẽ làm chậm quá trình trao đổi chất của cơ thể, tích tụ quá nhiều đường cũng có thể tạo ra mùi, vì vậy nên hạn chế tiêu thụ.
Uống đủ nước cũng rất quan trọng để thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giúp cơ thể nhanh chóng loại bỏ các độc tố, không cho phép mùi hôi có cơ hội xuất hiện. Thêm vào đó, hãy duy trì hoạt động thể chất nếu cơ thể cho phép, việc tập thể dục thường xuyên như đi bộ hay tập thái cực quyền là lựa chọn rất tốt. Tập thể dục không chỉ có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính mà còn giúp tăng cường trao đổi chất của cơ thể, từ đó tránh được việc gia tăng mùi hôi. Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới, người lớn từ 65 tuổi trở lên nên thực hiện ít nhất 150-300 phút hoạt động thể chất aerobic cường độ vừa phải mỗi tuần, và nên đa dạng hóa các phương pháp tập luyện như đi bộ nhanh, chạy chậm, nhảy múa...
Trong hầu hết các trường hợp, khí thải của người khỏe mạnh chủ yếu là oxy, carbon dioxide, nitơ, hơi nước và các khí hữu cơ được sản sinh trong quá trình trao đổi chất. Những khí hữu cơ này sẽ được đưa vào hệ thống hô hấp qua chu trình tuần hoàn máu và thải ra bên ngoài. Khi nồng độ của một hoặc một số loại khí vượt quá một mức nhất định, nó có thể phát ra mùi. Vì vậy, nếu ngửi thấy mùi hôi rõ rệt, điều đó có thể là dấu hiệu cảnh báo rằng cơ thể người cao tuổi đang tiềm ẩn một số bệnh tật, và cần đi khám bác sĩ kịp thời.
Mùi giống như táo thối: có thể cảnh báo bệnh tiểu đường. Khi một người có đường huyết cao mà không được can thiệp, chất béo và protein trong cơ thể sẽ được phân giải nhanh chóng, sản sinh ra các xeton, rồi phát tán vào máu. Khi đó, hơi thở của người này sẽ có mùi giống như táo thối. Nếu thấy những người cao tuổi có thân hình hơi mập bỗng dưng gầy đi và thường xuyên phát ra mùi giống như táo thối trong miệng, cần cảnh giác và đi kiểm tra đường huyết ngay.
Mùi amoniac: có thể cảnh báo các vấn đề về thận hoặc miệng. Một số bệnh nhân bị viêm thận mãn tính hoặc các bệnh về thận, do chức năng thận suy giảm, khi đó các chất thải sẽ không thể bị thải ra đúng cách, dẫn đến độc tố hoà tan trong nước tích tụ trong cơ thể. Khi đó, mồ hôi hoặc hơi thở của người sẽ có mùi giống như nước tiểu hoặc amoniac. Không phải tất cả các bệnh thận đều phát ra mùi này, các vấn đề về miệng, hệ tiêu hóa cũng có thể tạo ra mùi tương tự. Do đó, nếu ngửi thấy những mùi này, cần đến bệnh viện để kiểm tra.
Mùi chua: có thể cảnh báo bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa. Thông thường, những người bị hẹp môn vị có thể phát ra mùi chua, hoặc bệnh nhân bị trào ngược thực quản hay dạ dày cũng có thể có mùi hôi miệng do thường xuyên bị nôn mửa mãn tính. Đừng xem thường những mùi này, chỉ cần điều trị đúng cách, các mùi này thường sẽ biến mất khi vấn đề hệ tiêu hóa được giải quyết.
Mùi thối: có thể cảnh báo bệnh về đường hô hấp. Do vị trí gần miệng, các bệnh về đường hô hấp có mùi rất dễ nhận biết. Khi bị viêm xoang, viêm họng hay viêm amidan, đường hô hấp sẽ tiết ra nhiều chất nhầy chứa protein, một phần sẽ tạo thành nước mũi được thải ra ngoài, phần còn lại có thể bám vào gốc lưỡi hoặc họng, và theo thời gian sẽ phát ra mùi thối.
Cần lưu ý rằng những mùi dễ nhận biết này, người cao tuổi có thể không nhận ra được. Bởi vì khi lớn tuổi, khả năng khứu giác của mỗi người có thể dần suy giảm, cùng với việc sống lâu trong một mùi, họ sẽ quen với nó và không còn nhạy cảm với các mùi hôi nữa. Do đó, khi ngửi thấy mùi hôi từ hơi thở của người cao tuổi hoặc khi bước vào nhà của họ, chúng ta, những người thân như gia đình, cần hỗ trợ họ trong việc vệ sinh, đi khám và quan tâm nhiều hơn, để người cao tuổi có thể sống một cuộc sống thoải mái và tươi mới hơn.
Nguồn tham khảo: https://www.sohu.com/a/922719362_13...218_84Noj1_1_fd.12.1754883402110lzG6GUm_49693
Trước tiên, những mùi lạ này không phải là do tâm lý tạo ra, mà thực sự tồn tại. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng một trong những nguồn gốc của mùi này là do một chất gọi là 2-nonenal. Đây là một aldehyde không bão hòa, có mùi khó chịu giống như mùi dầu mỡ và thối rữa. Theo một nghiên cứu của Nhật Bản, chất này chỉ được phát hiện ở những người từ 40 tuổi trở lên và lượng 2-nonenal sẽ gia tăng theo tuổi tác và sự lão hóa của cơ thể, được giải phóng qua tuyến mồ hôi trong quá trình trao đổi chất hàng ngày. Khi người cao tuổi sống lâu trong môi trường kín, không thường xuyên mở cửa sổ thông gió (nhất là vào mùa đông), rất dễ làm cho mùi này tích tụ và lan tỏa trong không gian.
Ngoài 2-nonenal, một số bệnh lý như bệnh nha chu cũng có thể tạo ra mùi khó chịu. Bệnh nha chu là một trong những căn bệnh mãn tính phổ biến ở người cao tuổi, và các hợp chất lưu huỳnh dễ bay hơi là nguyên nhân chính gây ra mùi hôi miệng, chiếm từ 80% đến 90% trong tất cả các trường hợp hôi miệng. Thêm vào đó, còn nhiều nguồn gốc gây mùi khác mà mọi người thường bỏ qua, chẳng hạn như vi sinh vật trên bề mặt da như nấm và vi khuẩn, khi phân hủy các tế bào da chết cũng tạo ra mùi nhẹ. Khi lớn tuổi, khả năng đề kháng của da giảm, nếu xuất hiện các bệnh như eczema hay viêm da cũng có thể gây mùi.
Nhiều người cao tuổi thường ở trong trạng thái "đa bệnh cùng tồn tại" và hàng ngày phải dùng nhiều loại thuốc điều trị bệnh mãn tính. Các loại thuốc này, trong quá trình trao đổi chất, có thể phát ra mùi qua hơi thở. Vậy những mùi “gây khó chịu” này có thể được loại bỏ không? Câu trả lời là có. Phần lớn mùi hôi đến từ khoang miệng, sau tai, vùng cổ nơi có tuyến mồ hôi hoạt động mạnh, và lớp da chết ở tay chân. Chỉ cần làm sạch các khu vực này một cách kỹ lưỡng là có thể loại bỏ phần lớn các mùi khó chịu.
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta có thể nhắc nhở hoặc giúp đỡ người cao tuổi thực hiện các công việc vệ sinh như: đánh răng thật kỹ, nếu đeo răng giả thì cần phải chăm sóc và vệ sinh định kỳ; tắm rửa thường xuyên, đặc biệt là những vùng dễ bị bỏ quên như cổ và tai; vào mùa thu đông, thường xuyên bôi kem dưỡng ẩm để giữ cho da luôn ẩm, giúp giảm tình trạng da khô, ngứa và bong tróc. Có thể đặt một số sản phẩm khử mùi như than hoạt tính, chanh trong tủ quần áo để loại bỏ mùi cũ bám trên quần áo; và nhất là, khi chất lượng không khí cho phép, hãy thường xuyên mở cửa sổ để thông gió, không để vi khuẩn có hại tích tụ.
Ngoài ra, việc duy trì một chế độ ăn uống nhẹ nhàng, không tiêu thụ quá nhiều thịt cũng rất quan trọng vì nó có thể làm gia tăng sự oxy hóa của mỡ trong cơ thể, dẫn đến việc tăng cường mùi hôi. Nên ăn nhiều thực phẩm chứa vitamin và chất chống oxy hóa như hạt, trứng, đậu nành... cũng như ăn nhiều rau củ quả tươi để mang lại sự thanh tân từ bên trong. Một lưu ý khác là, thực phẩm chứa nhiều muối có thể gây rối loạn trao đổi chất, còn thực phẩm có đường cao sẽ làm chậm quá trình trao đổi chất của cơ thể, tích tụ quá nhiều đường cũng có thể tạo ra mùi, vì vậy nên hạn chế tiêu thụ.
Uống đủ nước cũng rất quan trọng để thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giúp cơ thể nhanh chóng loại bỏ các độc tố, không cho phép mùi hôi có cơ hội xuất hiện. Thêm vào đó, hãy duy trì hoạt động thể chất nếu cơ thể cho phép, việc tập thể dục thường xuyên như đi bộ hay tập thái cực quyền là lựa chọn rất tốt. Tập thể dục không chỉ có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính mà còn giúp tăng cường trao đổi chất của cơ thể, từ đó tránh được việc gia tăng mùi hôi. Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới, người lớn từ 65 tuổi trở lên nên thực hiện ít nhất 150-300 phút hoạt động thể chất aerobic cường độ vừa phải mỗi tuần, và nên đa dạng hóa các phương pháp tập luyện như đi bộ nhanh, chạy chậm, nhảy múa...
Trong hầu hết các trường hợp, khí thải của người khỏe mạnh chủ yếu là oxy, carbon dioxide, nitơ, hơi nước và các khí hữu cơ được sản sinh trong quá trình trao đổi chất. Những khí hữu cơ này sẽ được đưa vào hệ thống hô hấp qua chu trình tuần hoàn máu và thải ra bên ngoài. Khi nồng độ của một hoặc một số loại khí vượt quá một mức nhất định, nó có thể phát ra mùi. Vì vậy, nếu ngửi thấy mùi hôi rõ rệt, điều đó có thể là dấu hiệu cảnh báo rằng cơ thể người cao tuổi đang tiềm ẩn một số bệnh tật, và cần đi khám bác sĩ kịp thời.
Mùi giống như táo thối: có thể cảnh báo bệnh tiểu đường. Khi một người có đường huyết cao mà không được can thiệp, chất béo và protein trong cơ thể sẽ được phân giải nhanh chóng, sản sinh ra các xeton, rồi phát tán vào máu. Khi đó, hơi thở của người này sẽ có mùi giống như táo thối. Nếu thấy những người cao tuổi có thân hình hơi mập bỗng dưng gầy đi và thường xuyên phát ra mùi giống như táo thối trong miệng, cần cảnh giác và đi kiểm tra đường huyết ngay.
Mùi amoniac: có thể cảnh báo các vấn đề về thận hoặc miệng. Một số bệnh nhân bị viêm thận mãn tính hoặc các bệnh về thận, do chức năng thận suy giảm, khi đó các chất thải sẽ không thể bị thải ra đúng cách, dẫn đến độc tố hoà tan trong nước tích tụ trong cơ thể. Khi đó, mồ hôi hoặc hơi thở của người sẽ có mùi giống như nước tiểu hoặc amoniac. Không phải tất cả các bệnh thận đều phát ra mùi này, các vấn đề về miệng, hệ tiêu hóa cũng có thể tạo ra mùi tương tự. Do đó, nếu ngửi thấy những mùi này, cần đến bệnh viện để kiểm tra.
Mùi chua: có thể cảnh báo bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa. Thông thường, những người bị hẹp môn vị có thể phát ra mùi chua, hoặc bệnh nhân bị trào ngược thực quản hay dạ dày cũng có thể có mùi hôi miệng do thường xuyên bị nôn mửa mãn tính. Đừng xem thường những mùi này, chỉ cần điều trị đúng cách, các mùi này thường sẽ biến mất khi vấn đề hệ tiêu hóa được giải quyết.
Mùi thối: có thể cảnh báo bệnh về đường hô hấp. Do vị trí gần miệng, các bệnh về đường hô hấp có mùi rất dễ nhận biết. Khi bị viêm xoang, viêm họng hay viêm amidan, đường hô hấp sẽ tiết ra nhiều chất nhầy chứa protein, một phần sẽ tạo thành nước mũi được thải ra ngoài, phần còn lại có thể bám vào gốc lưỡi hoặc họng, và theo thời gian sẽ phát ra mùi thối.
Cần lưu ý rằng những mùi dễ nhận biết này, người cao tuổi có thể không nhận ra được. Bởi vì khi lớn tuổi, khả năng khứu giác của mỗi người có thể dần suy giảm, cùng với việc sống lâu trong một mùi, họ sẽ quen với nó và không còn nhạy cảm với các mùi hôi nữa. Do đó, khi ngửi thấy mùi hôi từ hơi thở của người cao tuổi hoặc khi bước vào nhà của họ, chúng ta, những người thân như gia đình, cần hỗ trợ họ trong việc vệ sinh, đi khám và quan tâm nhiều hơn, để người cao tuổi có thể sống một cuộc sống thoải mái và tươi mới hơn.
Nguồn tham khảo: https://www.sohu.com/a/922719362_13...218_84Noj1_1_fd.12.1754883402110lzG6GUm_49693
