ThanhDat
Intern Writer
Sự cân bằng hạt nhân dựa trên nguyên tắc răn đe “ai tấn công, kẻ đó sẽ chết” từng duy trì trạng thái hòa bình mong manh, nhưng cán cân này đang trở nên dễ vỡ hơn bao giờ hết trước tốc độ phát triển của các công nghệ quân sự tiên tiến. Hàng ngàn đầu đạn hạt nhân từng khiến thế giới kinh hãi, nhưng trật tự ấy hiện bị lung lay bởi sự xuất hiện của các dòng tên lửa mới, tạo ra một môi trường chiến lược đầy bất định. Những cảnh báo như “thế giới muốn Nga chấm dứt tồn tại” đã trở nên quen thuộc, lặp đi lặp lại tới mức mất tác dụng, tương tự câu chuyện Cậu bé chăn cừu vốn không còn khiến người nghe sợ hãi.
Tại chiến trường Nga Ukraine, Nga nhiều lần ám chỉ khả năng dùng vũ khí hạt nhân chiến thuật và thậm chí nâng lực lượng chiến lược lên trạng thái sẵn sàng chiến đấu đặc biệt. Dù vậy, phương Tây vẫn không lùi bước, tiếp tục viện trợ quân sự, bổ sung xe tăng và tên lửa cho Ukraine. Sức mạnh răn đe từng khiến cả thế giới e sợ nay suy yếu vì hai lý do. Thứ nhất, việc đe dọa hạt nhân diễn ra quá thường xuyên khiến hiệu ứng tâm lý giảm rõ rệt. Thứ hai, các đột phá trong công nghệ phòng thủ tên lửa đã làm lung lay quan điểm “tên lửa hạt nhân không thể bị đánh chặn”. Nhiều hệ thống phòng thủ của Mỹ và các đồng minh đã đánh chặn hiệu quả tên lửa đạn đạo tầm ngắn và tầm trung, thậm chí có khả năng đe dọa cả tên lửa đạn đạo xuyên lục địa. Ukraine đã nhiều lần bắn hạ thành công tên lửa siêu thanh Kinzhal bằng hệ thống Patriot, phơi bày hạn chế của khí tài mà Nga từng ca ngợi là bất khả chiến bại.
DF 27 có tầm bắn 8000 km và đầu đạn đạt tốc độ bay lượn Mach 15 trong quá trình bay, đủ khả năng đe dọa các căn cứ Mỹ tại chuỗi đảo thứ hai. Các tên lửa này sử dụng cấu trúc chùm tia lướt cùng động năng từ động cơ scramjet, khiến nhiều hệ thống phòng thủ tên lửa truyền thống khó phát hiện.
Truyền thông quốc tế đặc biệt chú ý đến HQ 29 khi nó đánh chặn thành công tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sky Arrow phóng từ Nhật Bản. Tên lửa Sky Arrow, được gắn trên bệ phóng sáu trục hạng nặng, di chuyển ở độ cao 1500 km và tạo ra thách thức lớn với các hệ thống đánh chặn trong giai đoạn bay giữa. HQ 29 được trang bị radar mảng pha có độ chính xác cao và động cơ kiểm soát tư thế tiên tiến. Trung Quốc đã tiến hành bảy thử nghiệm đánh chặn giai đoạn giữa trên bộ và đều thành công. Nhiều báo Mỹ thừa nhận Trung Quốc đạt được tiến bộ công nghệ trong mười năm mà Mỹ phải mất hai mươi năm mới hoàn tất.
Vũ khí laser cũng đang mở ra giai đoạn mới trong đối đầu quân sự. Hệ thống LY 1 được giới thiệu như một bước ngoặt khi khả năng ngắm và tiêu diệt mục tiêu diễn ra gần như tức thì. So với các hệ thống phòng không truyền thống, vũ khí laser có chi phí đánh chặn thấp cho mỗi lần bắn và có thể xử lý nhiều mục tiêu cùng lúc. Laser năng lượng cao có thể hạ sáu máy bay không người lái trong mười giây mà không làm gián đoạn hoạt động phòng thủ. Với sự phát triển sâu rộng, vũ khí laser có thể được triển khai trên bộ và trên tàu, tạo ra lưới phòng thủ có chi phí thấp và hiệu quả.
Từ sự suy yếu của răn đe hạt nhân đến đột phá trong công nghệ phòng thủ, cục diện quân sự toàn cầu đang thay đổi. Cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc không còn chỉ xoay quanh nguy cơ hủy diệt lẫn nhau, mà chuyển sang khả năng tấn công chính xác và phòng thủ thông minh. Tên lửa siêu thanh và mạng lưới phòng thủ laser của Trung Quốc đang trở thành yếu tố quan trọng trong chiến lược răn đe mới. Nhiều bình luận từ châu Âu cho rằng Trung Quốc đã biến hệ thống phòng thủ của mình thành mỏ neo ở Thái Bình Dương và các quy tắc đang thay đổi một cách âm thầm. Chỉ khi tự chủ công nghệ, mục tiêu về an ninh mới trở nên vững chắc. (Sohu)
Tại chiến trường Nga Ukraine, Nga nhiều lần ám chỉ khả năng dùng vũ khí hạt nhân chiến thuật và thậm chí nâng lực lượng chiến lược lên trạng thái sẵn sàng chiến đấu đặc biệt. Dù vậy, phương Tây vẫn không lùi bước, tiếp tục viện trợ quân sự, bổ sung xe tăng và tên lửa cho Ukraine. Sức mạnh răn đe từng khiến cả thế giới e sợ nay suy yếu vì hai lý do. Thứ nhất, việc đe dọa hạt nhân diễn ra quá thường xuyên khiến hiệu ứng tâm lý giảm rõ rệt. Thứ hai, các đột phá trong công nghệ phòng thủ tên lửa đã làm lung lay quan điểm “tên lửa hạt nhân không thể bị đánh chặn”. Nhiều hệ thống phòng thủ của Mỹ và các đồng minh đã đánh chặn hiệu quả tên lửa đạn đạo tầm ngắn và tầm trung, thậm chí có khả năng đe dọa cả tên lửa đạn đạo xuyên lục địa. Ukraine đã nhiều lần bắn hạ thành công tên lửa siêu thanh Kinzhal bằng hệ thống Patriot, phơi bày hạn chế của khí tài mà Nga từng ca ngợi là bất khả chiến bại.
Sự trỗi dậy của tên lửa siêu thanh Trung Quốc
Trong lúc phương Tây tranh cãi về độ tin cậy của các hệ thống phòng thủ, Trung Quốc đã âm thầm xây dựng mạng lưới phòng thủ và tấn công tích hợp. Cuộc duyệt binh tháng 9 công bố bốn loại vũ khí siêu thanh trong nước, khiến dư luận trong nước phấn khích và gây áp lực lên hệ thống phòng thủ Mỹ tại chuỗi đảo thứ nhất ở Thái Bình Dương. YJ 21 có tầm bắn 1500 km và tốc độ đầu cuối vượt Mach 10.
DF 27 có tầm bắn 8000 km và đầu đạn đạt tốc độ bay lượn Mach 15 trong quá trình bay, đủ khả năng đe dọa các căn cứ Mỹ tại chuỗi đảo thứ hai. Các tên lửa này sử dụng cấu trúc chùm tia lướt cùng động năng từ động cơ scramjet, khiến nhiều hệ thống phòng thủ tên lửa truyền thống khó phát hiện.
Truyền thông quốc tế đặc biệt chú ý đến HQ 29 khi nó đánh chặn thành công tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sky Arrow phóng từ Nhật Bản. Tên lửa Sky Arrow, được gắn trên bệ phóng sáu trục hạng nặng, di chuyển ở độ cao 1500 km và tạo ra thách thức lớn với các hệ thống đánh chặn trong giai đoạn bay giữa. HQ 29 được trang bị radar mảng pha có độ chính xác cao và động cơ kiểm soát tư thế tiên tiến. Trung Quốc đã tiến hành bảy thử nghiệm đánh chặn giai đoạn giữa trên bộ và đều thành công. Nhiều báo Mỹ thừa nhận Trung Quốc đạt được tiến bộ công nghệ trong mười năm mà Mỹ phải mất hai mươi năm mới hoàn tất.
Vũ khí laser cũng đang mở ra giai đoạn mới trong đối đầu quân sự. Hệ thống LY 1 được giới thiệu như một bước ngoặt khi khả năng ngắm và tiêu diệt mục tiêu diễn ra gần như tức thì. So với các hệ thống phòng không truyền thống, vũ khí laser có chi phí đánh chặn thấp cho mỗi lần bắn và có thể xử lý nhiều mục tiêu cùng lúc. Laser năng lượng cao có thể hạ sáu máy bay không người lái trong mười giây mà không làm gián đoạn hoạt động phòng thủ. Với sự phát triển sâu rộng, vũ khí laser có thể được triển khai trên bộ và trên tàu, tạo ra lưới phòng thủ có chi phí thấp và hiệu quả.
Thách thức đối với hệ thống phòng thủ tên lửa Mỹ
Trong khi Trung Quốc thể hiện sức mạnh, Mỹ lại đối mặt với hàng loạt vấn đề. Iran đã phóng hơn 500 tên lửa vào Israel trong năm nay. THAAD đánh chặn được gần một nửa nhưng tỷ lệ xuyên phá tăng từ 8 phần trăm lên 16 phần trăm. Kho tên lửa Patriot của Mỹ thiếu hụt nghiêm trọng khi sản lượng chỉ 650 quả mỗi năm, trong khi nhu cầu lên tới 13000 quả. Cựu Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Stephen Bryan nhận định Mỹ và đồng minh không thể chống đỡ khi đối diện đòn tấn công dồn dập. Mỹ đã triển khai 12 hệ thống THAAD nhưng trong vụ tấn công Israel, hệ thống này không đưa ra cảnh báo nào và chỉ nhận thông báo từ Mỹ mười phút sau vụ nổ. Tình huống này khiến nhiều người nghi ngờ hệ thống có thể đã bị khóa mục tiêu từ xa, qua đó cho thấy lỗ hổng lớn trong khả năng kiểm soát và phản ứng của mạng lưới phòng thủ Mỹ.
Từ sự suy yếu của răn đe hạt nhân đến đột phá trong công nghệ phòng thủ, cục diện quân sự toàn cầu đang thay đổi. Cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc không còn chỉ xoay quanh nguy cơ hủy diệt lẫn nhau, mà chuyển sang khả năng tấn công chính xác và phòng thủ thông minh. Tên lửa siêu thanh và mạng lưới phòng thủ laser của Trung Quốc đang trở thành yếu tố quan trọng trong chiến lược răn đe mới. Nhiều bình luận từ châu Âu cho rằng Trung Quốc đã biến hệ thống phòng thủ của mình thành mỏ neo ở Thái Bình Dương và các quy tắc đang thay đổi một cách âm thầm. Chỉ khi tự chủ công nghệ, mục tiêu về an ninh mới trở nên vững chắc. (Sohu)
