CEO khiến Intel mất 150 tỷ đô la hóa ra lại là vật tế thần tệ hại nhất

[The Kings]

Tại Triển lãm Điện tử Tiêu dùng CES vừa qua, mọi sự chú ý đều dồn vào dòng card đồ họa RTX 50 series của NVIDIA. Tuy nhiên, ở một góc ít người để ý, Intel đã âm thầm công bố bước tiến lớn của mình: bộ xử lý 18A.

Quy trình 18A, tương đương công nghệ sản xuất chip 1,8nm, được kỳ vọng giúp Intel cạnh tranh với quy trình 3nm và 2nm của TSMC vào năm 2025. Đây cũng chính là thành tựu mà cựu CEO Pat Gelsinger đặt cược để khôi phục vị thế của Intel. Nhưng trớ trêu thay, ngay trước khi Intel chính thức công bố 18A, Gelsinger bị hội đồng quản trị sa thải vào ngày 2/12/2024, chỉ một tháng trước thời khắc quan trọng.

Tại sao Gelsinger bị loại bỏ ngay khi ông gần chạm tay vào thành công?

Từ hy vọng đến sụp đổ​

Khi tiếp quản Intel vào năm 2021, Gelsinger đề ra kế hoạch "5 nút trong 4 năm" nhằm đẩy nhanh tiến trình phát triển chip tiên tiến. Dù vậy, tốc độ cải tiến vẫn không đủ nhanh trong mắt hội đồng quản trị. Trong hơn ba năm tại vị, ông thực hiện hàng loạt biện pháp cắt giảm mạnh tay như sa thải nhân viên, bán nhà máy và thắt chặt ngân sách. Tuy nhiên, những quyết định này không thể cứu vãn tình trạng lao dốc của Intel, khiến vốn hóa thị trường công ty bay hơi khoảng 150 tỷ USD.

Một số chuyên gia thậm chí gọi Gelsinger là "CEO gây thiệt hại nhiều nhất trong lịch sử". Nhưng liệu có công bằng khi đổ mọi lỗi lầm lên ông?

Gốc rễ khủng hoảng: Sai lầm tích tụ qua nhiều thế hệ​

Nhìn sâu hơn, sự suy yếu của Intel không bắt đầu từ thời Gelsinger mà đã âm ỉ từ trước đó.

Giai đoạn trì trệ (2014-2019)​

Từ năm 2014 đến 2019, Intel mắc kẹt với quy trình 14nm+++, trong khi TSMC và Samsung liên tục cải tiến và vượt mặt. Điều này phá vỡ chiến lược "Tick-Tock" vốn giúp Intel thống trị thị trường trước đây. Định luật Moore - nền tảng phát triển chip - cũng bị phá vỡ khi Intel không thể duy trì tốc độ thu nhỏ bóng bán dẫn như trước.

Sai lầm chiến ược của CEO Brian Krzanich​

Giai đoạn này, dưới thời CEO Brian Krzanich, Intel mắc một quyết định sai lầm nghiêm trọng: không chọn công nghệ quang khắc EUV để sản xuất chip. Thay vào đó, công ty tiếp tục theo đuổi công nghệ phơi sáng nhiều lần, một hướng đi tốn kém và không còn hiệu quả khi tiến đến quy trình dưới 10nm. Việc đánh giá thấp EUV khiến Intel tụt lại phía sau, trong khi TSMC nhanh chóng chiếm lĩnh vị trí dẫn đầu.

Không chỉ vậy, Krzanich còn theo đuổi chiến lược mở rộng sai lầm. Thay vì tập trung vào thế mạnh CPU, Intel lại tự nhận mình là "công ty dữ liệu" và chi hàng tỷ USD mua lại các công ty AI, xe tự hành, chip xử lý hình ảnh... Nhiều thương vụ thất bại do quản lý kém, chẳng hạn như Nervana (AI) và Xeon Phi (siêu máy tính). Trong khi đó, đối thủ NVIDIA lại thành công nhờ hệ sinh thái CUDA, còn AMD phục hồi mạnh mẽ dưới thời Lisa Su.

Bản thân Krzanich cũng bị vướng vào bê bối giao dịch nội gián, bán cổ phiếu trước khi lỗ hổng bảo mật chip bị công khai. Điều này khiến uy tín của Intel càng bị tổn hại nghiêm trọng.

Bob Swan: CEO đặt lợi nhuận lên trên tất cả​

Người kế nhiệm Krzanich, Bob Swan, là một chuyên gia tài chính. Dưới thời ông, doanh thu Intel đạt mức cao kỷ lục 75,3 tỷ USD vào năm 2020. Nhưng đồng thời, Swan cũng đưa ra những quyết định gây tranh cãi, như bán mảng modem 5G và từ chối đầu tư vào OpenAI – một trong những công ty AI quan trọng nhất hiện nay. Ông cũng không có chiến lược dài hạn để giải quyết vấn đề quy trình chip.

Sau chưa đầy 2,5 năm, Bob Swan bị sa thải vào năm 2021, nhường chỗ cho Gelsinger.

Gelsinger: Kỹ thuật giỏi, nhưng đơn thuốc sai​

Không thể phủ nhận rằng Gelsinger rất tâm huyết với Intel. Ông gia nhập công ty từ năm 18 tuổi, từng làm việc dưới trướng những nhà sáng lập huyền thoại như Gordon Moore và Robert Noyce. Khi trở lại Intel với tư cách CEO, ông đặt cược lớn vào chiến lược phục hưng công ty:

1. IDM 2.0 – Đẩy mạnh sản xuất nội bộ và mở rộng mảng đúc chip, giảm chi phí R&D.
2. Ra mắt chip AI Gaudi 3 – Đối đầu với NVIDIA trong lĩnh vực AI, nhưng bị hạn chế bởi hệ sinh thái phần mềm yếu.
3. Tham gia lĩnh vực xe hơi – Phát triển SoC và GPU cho ô tô, cạnh tranh với Qualcomm và NVIDIA.

Dù chiến lược của Gelsinger có lý về mặt kỹ thuật, nhưng nó đòi hỏi đầu tư lớn và thời gian dài để có kết quả. Thị trường tài chính không đủ kiên nhẫn, và hội đồng quản trị cũng không muốn chờ đợi. Kết quả là ông bị loại bỏ.

Tương lai của Intel: Còn có cửa sống?​

Hiện tại, hai CEO tạm quyền của Intel đều đến từ bộ phận tài chính và bán hàng, cho thấy công ty đang ưu tiên ổn định ngắn hạn thay vì đột phá công nghệ. Một số chuyên gia cho rằng Intel cần một lãnh đạo mạnh mẽ như Lisa Su để lật ngược tình thế, nhưng điều này khó xảy ra.

Khác với AMD, Intel không thể dễ dàng bán mảng sản xuất chip của mình để tái cơ cấu, vì đây là tài sản chiến lược của Mỹ. Chính phủ Mỹ sẽ không cho phép Intel sụp đổ, nhưng cũng không thể giúp công ty giành lại vị thế dẫn đầu nếu họ không tự thay đổi.

Kết luận​

Gelsinger không phải là nguyên nhân duy nhất khiến Intel sa sút. Những sai lầm chiến lược từ thời Krzanich và Bob Swan đã khiến Intel mất đi vị thế dẫn đầu, và Gelsinger chỉ là người tiếp quản "quả bom hẹn giờ" này. Ông đã cố gắng sửa chữa, nhưng đơn thuốc của ông quá chậm và tốn kém trong mắt nhà đầu tư.

Tương lai của Intel không phải là không có hy vọng, nhưng con đường phía trước sẽ đầy chông gai. Liệu họ có thể tìm ra một chiến lược đúng đắn để trở lại vị thế huy hoàng hay không, vẫn còn là một dấu hỏi lớn.
Nguồn: Debug the world
#intelsasút