Chất Sorbitol có trong kẹo rau củ Kera có tác dụng gì, ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe?

[Khánh Vân]

Trong vụ việc liên quan đến sản phẩm kẹo rau củ Kera khiến Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục và nhiều người khác bị khởi tố, bắt tạm giam về tội "Lừa dối khách hàng" và "Sản xuất hàng giả là thực phẩm", một tình tiết quan trọng được cơ quan chức năng chỉ ra là sự hiện diện của chất Sorbitol với hàm lượng cao nhưng không được công bố trên bao bì sản phẩm. Vậy Sorbitol là gì và tại sao nó lại liên quan đến vụ án này?

Những điểm chính:

• Sorbitol là một loại rượu đường (polyol), chất tạo ngọt tự nhiên và nhân tạo, có vị ngọt bằng ~60% đường mía, ít calo hơn.
• Được FDA công nhận an toàn (GRAS) và cho phép dùng trong thực phẩm (tối đa 7%), mỹ phẩm (giữ ẩm), y dược (thành phần thuốc nhuận tràng, tá dược).
• Tác dụng phụ: Gây tiêu chảy, đau bụng nếu tiêu thụ quá mức (trên 10-50g/ngày).
• Kết quả kiểm nghiệm kẹo Kera: Chứa 33,4% Sorbitol (33,4g/100g) nhưng không ghi trên nhãn.
• Hàm lượng Sorbitol cao và không công bố này được cho là nguyên nhân gây tác dụng nhuận tràng (bị nhầm là do chất xơ), củng cố cáo buộc "Lừa dối khách hàng" và "Hàng giả" trong vụ án liên quan Quang Linh Vlogs, Hằng "du mục".

Sorbitol là gì? Nguồn gốc và đặc tính

Sorbitol (công thức hóa học C6H14O6) là một loại rượu đường (polyol), một hợp chất hữu cơ phổ biến. Nó tồn tại ở dạng lỏng hoặc bột tinh thể màu trắng, không mùi, có vị ngọt nhẹ (bằng khoảng 60% so với đường mía - sucrose) và tan hoàn toàn trong nước hoặc rượu.

Sorbitol có trong tự nhiên ở nhiều loại trái cây như táo, lê, mận khô, đào, mơ... và cũng được sản xuất nhân tạo từ glucose (đường ngô) thông qua quá trình hydro hóa.

Ứng dụng phổ biến trong thực phẩm, mỹ phẩm và y dược

Ra đời từ năm 1929, Sorbitol ngày nay được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) công nhận là GRAS (Generally Recognized As Safe - Được công nhận là an toàn) và được phép sử dụng rộng rãi:

• Trong thực phẩm:
  • Chất tạo ngọt: Đặc biệt trong các sản phẩm "không đường" hoặc "ít calo" dành cho người ăn kiêng, tiểu đường (do chứa ít calo hơn đường - 2,6 kcal/gram so với 4 kcal/gram của đường).
  • Chất giữ ẩm (humectant): Giúp bánh quy, kẹo, trái cây sấy khô, bơ đậu phộng giữ được độ ẩm, không bị khô cứng.
  • Chất ổn định, tạo kết cấu, tạo độ bóng.
  • Lưu ý: FDA khuyến nghị thực phẩm chứa không quá 7% Sorbitol.
• Trong mỹ phẩm và chăm sóc cá nhân:
  • Chất giữ ẩm: Giúp da mềm mại trong kem dưỡng, gel.
  • Chất ổn định, tạo vị ngọt mát: Trong kem đánh răng, nước súc miệng.
• Trong y dược:
  • Thuốc nhuận tràng: Đây là một ứng dụng rất phổ biến. Sorbitol có tác dụng thẩm thấu, hút nước vào ruột già, làm mềm phân và kích thích nhu động ruột, giúp giảm táo bón hiệu quả. Thường được dùng dưới dạng dung dịch uống.
  • Tá dược: Sử dụng làm chất độn, chất ổn định trong sản xuất thuốc viên, siro, vitamin C...

Tác dụng phụ và nguy cơ khi lạm dụng

Mặc dù được công nhận là an toàn, việc tiêu thụ Sorbitol quá mức có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn, chủ yếu liên quan đến hệ tiêu hóa:

• Khó tiêu, đầy hơi, đau bụng: Khi dùng một lượng tương đối (>10 gram/ngày), đặc biệt với người nhạy cảm.
• Tác dụng nhuận tràng mạnh, gây tiêu chảy: Khi tiêu thụ liều lượng cao (thường trên 20-50 gram/ngày). Đây chính là cơ chế được ứng dụng trong thuốc trị táo bón.

FDA khuyến cáo người tiêu dùng cần đọc kỹ thành phần trên nhãn sản phẩm để kiểm soát lượng Sorbitol nạp vào và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu gặp tác dụng phụ bất thường.

Liên hệ với vụ kẹo Kera

Kết quả kiểm nghiệm của Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia cho thấy, sản phẩm kẹo rau củ Kera chứa hàm lượng Sorbitol lên tới 33,4 g/100g (tức 33,4%), nhưng thành phần này lại không hề được ghi trên nhãn sản phẩm.

Hàm lượng 33,4% là rất cao so với mức khuyến nghị sử dụng trong thực phẩm thông thường (dưới 7%). Nếu một người ăn nhiều viên kẹo Kera trong ngày, lượng Sorbitol nạp vào cơ thể hoàn toàn có thể vượt ngưỡng gây tác dụng nhuận tràng mạnh (trên 20-50g).

Cơ quan điều tra cáo buộc, chính tác dụng nhuận tràng do Sorbitol gây ra đã khiến người tiêu dùng nhầm tưởng rằng kẹo Kera có hiệu quả tiêu hóa tốt nhờ hàm lượng chất xơ cao như lời quảng cáo ("1 viên bằng 1 đĩa rau"). Trong khi đó, hàm lượng chất xơ thực tế rất thấp và thành phần Sorbitol lại bị "giấu đi".

Đây chính là cơ sở quan trọng để củng cố cáo buộc "Lừa dối khách hàng" đối với CER Group (công ty của Quang Linh Vlogs, Hằng "du mục") và "Sản xuất hàng giả là thực phẩm" đối với Công ty Asia Life.

Sorbitol là một chất phụ gia phổ biến và an toàn nếu được sử dụng đúng liều lượng và công bố minh bạch. Tuy nhiên, việc Công ty Asia Life và CER Group sử dụng Sorbitol với hàm lượng rất cao trong kẹo Kera mà không khai báo trên nhãn mác, đồng thời quảng cáo sai lệch về công dụng sản phẩm, là hành vi vi phạm nghiêm trọng các quy định về an toàn thực phẩm và bảo vệ người tiêu dùng, dẫn đến những hậu quả pháp lý nặng nề.

#QuangLinhVlogHằngDuMụcbịbắt
#kẹorautiktok