Chiến dịch tấn công âm thầm của MuddyWater phơi bày một mối đe dọa khó lường

Nguyễn Tiến Đạt · 15:26

Nhóm tin tặc Iran MuddyWater vừa bị phát hiện sử dụng một loại backdoor mới mang tên UDPGangster, khai thác giao thức UDP để duy trì kênh chỉ huy và kiểm soát (C2). Theo báo cáo từ Fortinet FortiGuard Labs, hoạt động gián điệp mạng này đang nhắm vào người dùng tại Thổ Nhĩ Kỳ, Israel và Azerbaijan.

Nhà nghiên cứu bảo mật Cara Lin cho biết phần mềm độc hại cho phép điều khiển từ xa hệ thống bị xâm nhập, bao gồm thực thi lệnh, đánh cắp tệp và triển khai thêm các tải trọng khác. Tất cả lưu lượng đều được truyền qua các kênh UDP nhằm né tránh các biện pháp phòng thủ mạng truyền thống.

Chiến dịch tấn công dựa trên tài liệu Word có chứa macro độc hại

Nhóm tấn công sử dụng email lừa đảo để phát tán tài liệu Microsoft Word có cài cắm mã độc. Một số email mạo danh Bộ Ngoại giao Cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ Bắc Síp, giả mời người nhận tham dự hội thảo trực tuyến về chủ đề “Bầu cử Tổng thống và Kết quả”.

Email đính kèm tệp ZIP “seminer.zip” chứa cùng tài liệu “seminer.doc”. Khi mở ra, tài liệu yêu cầu bật macro để kích hoạt mã độc VBA. Để che giấu hoạt động, macro hiển thị hình ảnh giả bằng tiếng Do Thái của nhà mạng Israel Bezeq, thông báo về kế hoạch ngắt kết nối ở nhiều thành phố vào tuần đầu tháng 11/2025.

Macro sử dụng sự kiện Document_Open() để tự chạy, giải mã dữ liệu Base64 từ trường biểu mẫu ẩn rồi ghi vào C:\Users\Public\ui.txt. Sau đó, tập tin này được thực thi bằng CreateProcessA, khởi chạy payload UDPGangster.

Các kỹ thuật chống phân tích và cơ chế hoạt động của UDPGangster

Sau khi được kích hoạt, UDPGangster thiết lập khả năng bền bỉ bằng cách sửa đổi Windows Registry và tích hợp nhiều lớp kiểm tra chống phân tích, bao gồm:

Kiểm tra xem tiến trình có đang bị gỡ lỗi.
Phân tích cấu hình CPU để phát hiện sandbox hoặc máy ảo.
Xác định hệ thống có dưới 2.048 MB RAM.
Kiểm tra tiền tố địa chỉ MAC, đối chiếu với danh sách vendor máy ảo.
Phát hiện hệ thống thuộc nhóm làm việc mặc định của Windows.
Tìm tiến trình như VBoxService.exe, VBoxTray.exe, vmware.exe, vmtoolsd.exe.
Quét Registry tìm dấu vết của các nhà cung cấp ảo hóa như VBox, VMBox, QEMU, VIRTUAL, VIRTUALBOX, VMWARE, Xen.
Tìm kiếm công cụ sandbox hoặc debugger đã biết.
Xác định xem phần mềm có chạy trong môi trường phân tích.

Chỉ khi vượt qua toàn bộ các kiểm tra này, UDPGangster mới thu thập thông tin hệ thống và kết nối tới máy chủ bên ngoài 157.20.182[.]75 qua cổng UDP 1269 để:

Gửi dữ liệu đã thu thập
Thực thi lệnh qua cmd.exe
Truyền tệp
Cập nhật máy chủ C2
Tải và chạy thêm các payload khác

Theo nhận định của Cara Lin, UDPGangster sử dụng dropper macro để truy cập ban đầu và áp dụng nhiều kỹ thuật chống phân tích nhằm tránh bị phát hiện. Người dùng, đặc biệt trong các tổ chức, cần cảnh giác với tài liệu không rõ nguồn gốc, nhất là tài liệu yêu cầu bật macro.

Sự việc được ghi nhận chỉ vài ngày sau khi ESET phát hiện MuddyWater tấn công hàng loạt tổ chức học thuật, kỹ thuật, chính quyền địa phương, sản xuất, công nghệ, giao thông và tiện ích tại Israel, trong đó xuất hiện thêm loại malware MuddyViper. (thehackernews)