Chủ thầu Trung Quốc xây dựng kênh đào Phù Nam Techo đã cam kết gì chưa?

[Hoàng Đức]

Chính phủ Campuchia ước tính dự án cơ sở hạ tầng chiến lược Kênh đào Phù Nam Techo (Funan Techo) sẽ tiêu tốn 1,7 tỷ đô la Mỹ, tức gần 4% tổng sản phẩm quốc nội hàng năm của Campuchia.
Tháng 10 năm 2023 với Tổng công ty Cầu đường Trung Quốc (CRBC), một tập đoàn xây dựng khổng lồ của Trung Quốc đã ký một thỏa thuận khung với Chính phủ Campuchia. Văn bản của thỏa thuận không được công khai nhưng sau đó các quan chức Campuchia đã công khai về sự tham gia của Trung Quốc về tài chính. CRBC đã tài trợ cho các cơ sở hạ tầng khác tại Campuchia.

Thủ tướng Campuchia, Hun Manet, chủ trì lễ ký kết thoả thuận khung về kênh đào Funan Techo tại Bắc Kinh, 17 tháng 10, 2023.
Trong một cuộc phỏng vấn với Reuters hồi tháng Năm, Bộ trưởng phụ trách dự án, Phó Thủ tướng Sun Chanthol, cho biết CRBC sẽ xây dựng kênh đào và trang trải chi phí ‘hoàn toàn’ để đổi lại quyền khai thác nó trong nhiều thập kỷ.
Nhưng tại buổi lễ khởi công hồi tháng Tám, Thủ tướng Hun Manet đã cho biết cổ phần của CRBC trong dự án ở mức 49%, phần còn lại do các công ty Campuchia trang trải.

Tuy nhiên, theo quan sát của báo chí nước ngoài CRBC vẫn chưa công bố nghiên cứu hoặc đưa ra bất kỳ cam kết công khai nào.
Còn Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong trả lời email của hãng tin Reuters hỏi về Kênh đào Phù Nam hồi tháng 11 vừa qua đã nói một cách chung chung: “Hỗ trợ Campuchia thăm dò xây dựng các dự án thủy lợi toàn diện theo các nguyên tắc thị trường là tập quán kinh doanh bình thường của các công ty Trung Quốc”.
Trước đó, Tân Hoa Xã đã không đả động gì đến sự tham gia của Trung Quốc trong bản tin của họ về lễ động thổ kênh đào.
Theo Reuters, một nguồn tin không nêu tên cho hay hồi đầu năm nay Trung Quốc đã chỉ trích riêng tư các quan chức Campuchia vì đã loan báo việc Trung Quốc tài trợ cho dự án chưa được chốt.
Sau lễ khởi công rầm rộ, cho đến nay kênh đào này vẫn im lìm.