Chuỗi cung ứng toàn cầu 'run rẩy' trước chính sách thuế mới của Mỹ

[Mai Nhung]

Chính sách thuế quan mới, mang tính đối ứng, do Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố vào ngày 2/4 được các chuyên gia dự báo sẽ tạo ra một hiệu ứng domino phức tạp và phần lớn là tiêu cực đối với ngành công nghệ toàn cầu, đặc biệt là các công ty phụ thuộc lớn vào chuỗi cung ứng quốc tế.

Những điểm chính:

• Chính sách thuế quan mới của Tổng thống Trump (10% cơ bản + thuế đối ứng) được dự báo gây tác động domino tiêu cực lên ngành công nghệ.
• Các công ty phụ thuộc chuỗi cung ứng toàn cầu như Apple, Amazon chịu ảnh hưởng nặng nề nhất (cổ phiếu giảm 5-7%).
• Việc chấm dứt miễn thuế "de minimis" (<800 USD) cho hàng từ Trung Quốc/HK sẽ tác động lớn đến thương mại điện tử (Shein, Temu, Amazon, eBay...).
• Chất bán dẫn được miễn trừ thuế đối ứng (Nvidia/TSMC tạm thời hưởng lợi), nhưng chưa rõ về thuế cơ bản 10%.
• Một số công ty phần mềm, dữ liệu, logistics (như Palantir, Nuvocargo) có thể hưởng lợi từ sự phức tạp do thuế quan gây ra.

'Gã khổng lồ' phần cứng và thương mại điện tử lao đao

Mức thuế tối thiểu 10% áp dụng lên tất cả hàng hóa nhập khẩu, cùng với các mức thuế đối ứng cao hơn đối với hàng chục đối tác thương mại lớn (như Trung Quốc, EU, Việt Nam, Ấn Độ, Hàn Quốc...), đã ngay lập tức khiến thị trường chứng khoán chao đảo.

Các công ty công nghệ lớn với chuỗi cung ứng phức tạp chịu ảnh hưởng nặng nề nhất:

• Apple: Kiếm một nửa doanh thu từ việc bán các thiết bị được sản xuất chủ yếu tại Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam. Cổ phiếu Apple đã giảm 6% sau thông báo.
• Amazon: Nền tảng thương mại điện tử khổng lồ này phụ thuộc lớn vào hàng hóa giá rẻ từ các nhà bán hàng bên thứ ba tại Trung Quốc. Cổ phiếu Amazon giảm khoảng 6%.
• Meta và Nvidia: Cổ phiếu cũng đồng loạt giảm 5%.

Nhiều nhà kinh tế cảnh báo rằng đây chỉ là khởi đầu. Chính sách thuế mới có thể dẫn đến giá cả cao hơn cho người tiêu dùng Mỹ, gia tăng lạm phát và tiềm ẩn nguy cơ suy thoái kinh tế. Goldman Sachs đã nâng dự báo khả năng suy thoái của Mỹ lên 35%. "Có ý kiến cho rằng người tiêu dùng sẵn sàng trả giá cao hơn cho hàng hóa của Mỹ, nhưng không có bằng chứng nào cho thấy điều đó từng xảy ra," chuyên gia thương mại Tibor Besedes (Georgia Tech) nhận định.

Chấm dứt miễn thuế 'de minimis': Đòn giáng vào Temu, Shein và cả Amazon

Ngoài thuế quan diện rộng, ông Trump còn ký sắc lệnh hành pháp chấm dứt lỗ hổng thương mại "de minimis" đối với các gói hàng từ Trung Quốc và Hồng Kông. "De minimis" là một quy định trước đây của Mỹ cho phép hàng hóa trị giá dưới 800 USD (khoảng 20,4 triệu đồng) nhập khẩu trực tiếp vào Mỹ mà không phải trả thuế.

Việc miễn trừ này đã được các nền tảng thương mại điện tử giá rẻ như Shein và Temu tận dụng triệt để, gửi hàng triệu gói hàng miễn thuế đến Mỹ mỗi năm. Các thị trường như eBay và Etsy cũng bị ảnh hưởng. Thậm chí, Amazon, với bộ phận cạnh tranh trực tiếp Temu/Shein bằng hàng giá rẻ từ Trung Quốc, cũng chịu tác động.

Trước đó, ông Trump đã từng hủy bỏ điều khoản "de minimis" này vào tháng 2 nhưng nhanh chóng rút lại do Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ không đủ nguồn lực kiểm tra. Sắc lệnh mới quy định việc miễn thuế sẽ hết hiệu lực vào ngày 2/5. Ram Ben Tzion, CEO Publican, cho rằng đây có thể là "con bài mặc cả" của ông Trump trong đàm phán với Trung Quốc, bởi nếu thực thi, nó sẽ định hình lại hoàn toàn thị trường mua sắm trực tuyến tại Mỹ.

Ngoại lệ chip bán dẫn: Nvidia, TSMC 'tạm thở phào'?

Một điểm đáng chú ý là chất bán dẫn được miễn trừ khỏi danh sách áp thuế đối ứng cụ thể theo từng quốc gia. Điều này có nghĩa là các công ty Mỹ như Nvidia, vốn đặt hàng chip AI tiên tiến từ TSMC (Đài Loan), sẽ không phải trả mức thuế đối ứng 32% mà ông Trump áp dụng cho Đài Loan.

Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ liệu các công ty bán dẫn như TSMC có phải chịu mức thuế cơ bản 10% hay không. Đây là một yếu tố quan trọng, bởi ước tính khoảng 44% chip logic nhập khẩu vào Mỹ đến từ Đài Loan.

Cơ hội cho các công ty phần mềm và logistics?

Trong khi các công ty phần cứng và thương mại điện tử đối mặt khó khăn, một số công ty công nghệ khác, đặc biệt trong lĩnh vực phần mềm, dữ liệu và logistics, lại có thể nhìn thấy cơ hội từ sự phức tạp do thuế quan gây ra.

• Palantir: Ngay sau công bố thuế, công ty dữ liệu này đã quảng bá dịch vụ AI giúp doanh nghiệp phân tích tác động của thuế quan.
• Nuvocargo: Công ty khởi nghiệp công nghệ và logistics chuyên tuyến Mexico - Mỹ cho biết dù không thích thuế quan, nhưng chúng đã tạo ra nhiều nhu cầu hơn cho dịch vụ của họ (giúp xử lý thủ tục hải quan phức tạp).

Tuy nhiên, Giám đốc Nuvocargo, Jay Gerard, cũng thừa nhận sự hỗn loạn và chi phí gia tăng cho các nhà nhập khẩu trong ngắn hạn, ví dụ như khi ông Trump áp thuế 25% lên hàng Mexico/Canada rồi lại thu hồi sau vài ngày hồi tháng 3.

Chính sách thuế quan mới của Tổng thống Trump đang tạo ra một bức tranh phức tạp với nhiều gam màu sáng tối cho ngành công nghệ. Trong khi các ông lớn phần cứng và thương mại điện tử đối mặt với nguy cơ chi phí tăng, chuỗi cung ứng gián đoạn và lợi nhuận giảm sút, thì các công ty phần mềm và logistics lại có thể tìm thấy cơ hội trong việc giúp khách hàng điều hướng sự phức tạp mới. Tuy nhiên, tác động tổng thể lên nền kinh tế và người tiêu dùng vẫn là một mối lo ngại lớn.

#mỹápthuếviệtnam