Không biết có bao nhiêu người đồng tình với quan điểm này. Nhưng người viết bài này đã có nhiều lần trải nghiệm các tình huống có thể phải mua một chiếc xe máy của Honda tại Việt Nam với giá cao hơn 20-30% hoặc thậm chí 40% so với mức giá đề xuất từ hãng.
Chuyện thường xảy ra
Đơn cử, dạo người viết tìm mua một chiếc Honda SH mẫu mới nhất. Đến các Head (đại lý) của Honda, mỗi nơi một kiểu giá, muốn lấy hàng sớm thì giá cao hơn, chênh hơn mức giá đề xuất 5-7 triệu là chuyện bình thường. Tại những thời điểm sốt hàng (mà không biết sốt thật hay sốt ảo), khách hàng buộc phải mua chênh giá so với mức giá đề xuất của hãng từ 10-15 triệu đồng cũng là chuyện không có gì lạ. Còn ở thời điểm hiện tại, một số khách hàng muốn mua mẫu xe máy Vision mới nhất bán tại các đại lý của Honda, để xe lăn bánh có thể phải chi tổng cộng với mức cao hơn so với mức giá bán đề xuất của hãng từ 50%, thậm chí 70%. Cụ thể, mức giá bán đề xuất từ hãng hiện tại đối với mẫu Vision từ 30-35 triệu đồng tùy phiên bản. Nhưng khách hàng muốn có hàng sớm, thêm các lựa chọn theo sở thích cá nhân (cá tính), có thể phải chi trả từ 50-60 triệu đồng. Đồng ý rằng giá cả thị trường biến động theo cung - cầu. Tuy nhiên, từ mức giá 30 triệu đồng có thể nhảy vọt lên 50 triệu đồng tổng chi phí người mua phải trả hoặc hơn thế nữa, thực sự không hề ổn. Cho dù chấp nhận sự thật cung - cầu không cân đối trên thị trường hiện tại khiến xe máy Vision đội giá bán, thì cũng không khó để nhận ra tình trạng đội giá đến mức như vậy là không hợp lý. Hàng chục năm trở lại đây, xe máy hiệu Honda tại thị trường Việt Nam thường xảy ra tình trạng biến động giá bán tăng vô tội vạ gây bức xúc cho dư luận và người tiêu dùng. Hãng Honda thì đẩy tất cả trách nhiệm về cho phía các Head, song lại không kiểm soát giá bán của các đại lý của mình, bất kể người tiêu dùng bị chặt chém ra sao. Nghe đâu cũng đã vài lần thanh kiểm tra thị trường nhưng cơ quan quản lý cũng chưa thể giải mã được kiểu quy luật cung – cầu của sản phẩm xe máy Honda trên thị trường Việt Nam do các Head thao túng như thế nào. Có một tham chiếu về vấn đề này từ các hãng điện thoại Apple hay Samsung. “Táo” và “Sung” cũng đều không kiểm soát giá bán của hệ thống đại lý nhưng chẳng bao giờ xảy ra tình trạng điện thoại chính hãng Samsung hay iPhone (trừ iPhone vừa ra mắt được xách tay về Việt Nam ngay tại các thời điểm Apple ra mắt thế hệ điện thoại mới) bị nâng giá vô tội vạ như xe máy Honda. Làm sao hóa giải?
Dường như là một quy luật, đó là tất cả các biến động giá cả trên thị trường thì đối tượng phải gánh chịu điều là người tiêu dùng. Cũng tương ứng với quy luật đó, cũng chỉ có người tiêu dùng mới có thể hóa giải được tệ trạng giá xe máy Honda nói chung và xe Vision nói riêng thỉnh thoảng lại bị đội tổng chi phí phải mua lên 30% hay 50%... Có một thực tế là, một khi người tiêu dùng chuộng thương hiệu nào, sản phẩm nào một cách quá mức giúp cho sản phẩm, thương hiệu đó mạnh lên thì trước sau cũng bị “đâm sau lưng” sẽ bị thiệt nhiều hơn. Tình trạng xe máy Honda bán tại các Head thỉnh thoảng đội giá bán cao đến mức khó chấp nhận là một minh chứng điển hình. Tương tự, người tiêu dùng yêu quá, chuộng quá sản phẩm của hãng nào thì cũng rất dễ bị hãng đó ép uổng gây thiệt đơn thiệt kép. Tiêu dùng thông minh trước hết cần tỉnh táo, không để sự ưa chuộng một sản phẩm hay thương hiệu nào đó tấn công bóp nghẹt hầu bao của chính mình. Tiêu dùng thông minh chẳng việc gì cứ phải lao vào mua như thiêu thân tại thời điểm sản phẩm vừa mới ra mắt số lượng còn hạn chế để phải hứng chịu cái giá đắt hơn vài chục phần trăm. Thay vào đó chờ thêm vài tuần hay một, hai tháng nguồn hàng nhiều hơn, người tiêu dùng hoàn toàn có thể tiết kiệm được không ít chi phí. Quay trở lại vấn đề làm sao để hóa giải tình trạng đội giá xe máy Vision hay xe máy Honda nói chung đang diễn ra. Câu trả lời không khó, và thậm chí rất đơn giản: Bớt đi sự ưa chuộng “bỏ trứng vào một giỏ” cho một sản phẩm nào đó hay một thương hiệu nào đó. Muốn vậy, người tiêu dùng cần có độ cởi mở nhất định trong hành vi tiêu dùng, sẵn sàng phương án chọn lựa thay thế khả dĩ để tiết kiệm chi phí và tối ưu hóa chi tiêu, đồng thời tránh được việc bị móc túi quá nhiều do tình trạng đầu cơ hay tạo cơn sốt ảo để nâng giá. Hành vi tiêu dùng bớt đi sự sa đà, cực đoan thì tình trạng đầu cơ hay chiêu trò gây sốt ảo để nâng giá tự nó sẽ bị vô hiệu không còn tác dụng. Trên thực tế, hãng Honda hay các Head của họ trong những cơn sốt đội giá vô tội vạ một số mẫu xe máy dường như không cho người tiêu dùng có bất kỳ cơ hội nào để chi tiêu hợp lý chứ đừng nói là tiêu dùng tiết kiệm. Vậy thì, chỉ có người tiêu dùng chứ không phải ai khác mới có thể mang đến cho chính mình cơ hội để thoát khỏi tình trạng bị chặt chém, bị nâng giá vô tội vạ. Dạ Thảo
