A-Train The Seven
...'cause for once, I didn't hate myself.
Dù Tổng thống đắc cử Donald Trump tuyên bố kế hoạch áp thuế quan nặng đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ sẽ giảm thâm hụt ngân sách liên bang, giảm giá thực phẩm và tạo thêm việc làm trong nước, thực tế cho thấy một kịch bản khác đang diễn ra: Việt Nam được dự đoán sẽ là quốc gia hưởng lợi lớn từ chính sách này.
Ông Trump từng tuyên bố sẽ "di dời toàn bộ ngành công nghiệp" về Mỹ, nhưng điều này khó xảy ra, ít nhất là với quy mô và tốc độ ông mong muốn. Thay vào đó, sản xuất sẽ chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam. Giáo sư Jason Miller, chuyên gia quản lý chuỗi cung ứng tại Đại học Bang Michigan, nhận định: "Nếu trước đây sản phẩm được sản xuất tại Trung Quốc, giờ đây sẽ được sản xuất tại Việt Nam. Sản xuất sẽ không quay trở lại Mỹ."
Việt Nam đã thu hút đầu tư lớn từ nhiều tập đoàn lớn như Apple, Foxconn, Intel và gần đây là SpaceX (1,5 tỷ USD). Thậm chí Tập đoàn Trump cũng đầu tư vào Việt Nam với thỏa thuận bất động sản trị giá 1,5 tỷ USD. Việt Nam có nhiều lợi thế so với các đối thủ khu vực như Ấn Độ: chính sách kinh doanh thuận lợi do thể chế chính trị tập trung, vị trí địa lý thuận lợi với các cảng biển lớn và gần Trung Quốc, cùng thỏa thuận thương mại tự do với EU (khác với Ấn Độ đang đàm phán). Việt Nam cũng đang cải thiện cơ sở hạ tầng, như nghị định cho phép doanh nghiệp mua năng lượng xanh từ nhà sản xuất năng lượng mặt trời, được Apple, Samsung và đại sứ quán Mỹ hoan nghênh.
Mặc dù ông Trump tuyên bố sẽ áp thuế quan lên hàng hóa từ Mexico và Trung Quốc (25-100% đối với Mexico và 60% đối với Trung Quốc), áp thuế 20% đối với hàng hóa sản xuất ở nước ngoài (bao gồm cả Việt Nam), Việt Nam vẫn nhìn thấy cơ hội tăng trưởng. Giáo sư Trần Anh Ngọc, chuyên gia quản trị tại Đại học Indiana và cựu cố vấn của Thủ tướng Việt Nam, cho rằng thành công Việt Nam phụ thuộc vào việc tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư nước ngoài. Ông khuyến nghị Việt Nam nên thu hút các tập đoàn đa quốc gia cùng hệ sinh thái nhà cung cấp, tập trung vào hàng hóa giá trị gia tăng cao như công nghệ sinh học, AI, bán dẫn, thay vì dệt may và giày dép.
Thực tế cho thấy, kể từ năm 2018, khi chính quyền Trump áp thuế quan đối với một số mặt hàng của Trung Quốc, sản xuất đã chuyển sang Việt Nam và các nước châu Á khác. Việt Nam có tốc độ tăng trưởng GDP cao (trung bình 6,2%/năm), vượt trội so với các nước láng giềng (trừ Trung Quốc). Apple đã chuyển sản xuất AirPods sang Việt Nam, Foxconn cũng chuyển một phần sản xuất iPad và MacBook. Nhập khẩu điện tử từ Việt Nam vào Mỹ tăng gần gấp đôi từ 2018-2019. Ngân hàng Thế giới cho biết, lượng hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ giảm trong khi hàng hóa Việt Nam tăng.
Sự xuất hiện của kho ngoại quan Maersk tại Hải Phòng và nhà máy Lego 1 tỷ USD tại Bình Dương cho thấy xu hướng này. Thậm chí Eric Trump cũng công bố dự án 1,5 tỷ USD tại Việt Nam. Các nhà đầu tư trong nước cũng lạc quan về cơ hội tăng trưởng trong lĩnh vực logistics và năng lượng sạch.
Tóm lại, chính sách thuế quan của Trump có thể sẽ thúc đẩy sự chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam, thay vì quay trở lại Mỹ như ông mong muốn. Việt Nam đang tận dụng cơ hội này để phát triển kinh tế, nhưng cũng cần có chiến lược dài hạn để chuyển đổi sang các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao hơn.
Ông Trump từng tuyên bố sẽ "di dời toàn bộ ngành công nghiệp" về Mỹ, nhưng điều này khó xảy ra, ít nhất là với quy mô và tốc độ ông mong muốn. Thay vào đó, sản xuất sẽ chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam. Giáo sư Jason Miller, chuyên gia quản lý chuỗi cung ứng tại Đại học Bang Michigan, nhận định: "Nếu trước đây sản phẩm được sản xuất tại Trung Quốc, giờ đây sẽ được sản xuất tại Việt Nam. Sản xuất sẽ không quay trở lại Mỹ."
Việt Nam đã thu hút đầu tư lớn từ nhiều tập đoàn lớn như Apple, Foxconn, Intel và gần đây là SpaceX (1,5 tỷ USD). Thậm chí Tập đoàn Trump cũng đầu tư vào Việt Nam với thỏa thuận bất động sản trị giá 1,5 tỷ USD. Việt Nam có nhiều lợi thế so với các đối thủ khu vực như Ấn Độ: chính sách kinh doanh thuận lợi do thể chế chính trị tập trung, vị trí địa lý thuận lợi với các cảng biển lớn và gần Trung Quốc, cùng thỏa thuận thương mại tự do với EU (khác với Ấn Độ đang đàm phán). Việt Nam cũng đang cải thiện cơ sở hạ tầng, như nghị định cho phép doanh nghiệp mua năng lượng xanh từ nhà sản xuất năng lượng mặt trời, được Apple, Samsung và đại sứ quán Mỹ hoan nghênh.
Mặc dù ông Trump tuyên bố sẽ áp thuế quan lên hàng hóa từ Mexico và Trung Quốc (25-100% đối với Mexico và 60% đối với Trung Quốc), áp thuế 20% đối với hàng hóa sản xuất ở nước ngoài (bao gồm cả Việt Nam), Việt Nam vẫn nhìn thấy cơ hội tăng trưởng. Giáo sư Trần Anh Ngọc, chuyên gia quản trị tại Đại học Indiana và cựu cố vấn của Thủ tướng Việt Nam, cho rằng thành công Việt Nam phụ thuộc vào việc tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư nước ngoài. Ông khuyến nghị Việt Nam nên thu hút các tập đoàn đa quốc gia cùng hệ sinh thái nhà cung cấp, tập trung vào hàng hóa giá trị gia tăng cao như công nghệ sinh học, AI, bán dẫn, thay vì dệt may và giày dép.
Thực tế cho thấy, kể từ năm 2018, khi chính quyền Trump áp thuế quan đối với một số mặt hàng của Trung Quốc, sản xuất đã chuyển sang Việt Nam và các nước châu Á khác. Việt Nam có tốc độ tăng trưởng GDP cao (trung bình 6,2%/năm), vượt trội so với các nước láng giềng (trừ Trung Quốc). Apple đã chuyển sản xuất AirPods sang Việt Nam, Foxconn cũng chuyển một phần sản xuất iPad và MacBook. Nhập khẩu điện tử từ Việt Nam vào Mỹ tăng gần gấp đôi từ 2018-2019. Ngân hàng Thế giới cho biết, lượng hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ giảm trong khi hàng hóa Việt Nam tăng.
Sự xuất hiện của kho ngoại quan Maersk tại Hải Phòng và nhà máy Lego 1 tỷ USD tại Bình Dương cho thấy xu hướng này. Thậm chí Eric Trump cũng công bố dự án 1,5 tỷ USD tại Việt Nam. Các nhà đầu tư trong nước cũng lạc quan về cơ hội tăng trưởng trong lĩnh vực logistics và năng lượng sạch.
Tóm lại, chính sách thuế quan của Trump có thể sẽ thúc đẩy sự chuyển dịch sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam, thay vì quay trở lại Mỹ như ông mong muốn. Việt Nam đang tận dụng cơ hội này để phát triển kinh tế, nhưng cũng cần có chiến lược dài hạn để chuyển đổi sang các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao hơn.
