myle.vnreview
Writer
Đường sá ô nhiễm khiến nhiều người dân luôn đeo khẩu trang khi ra đường. Nhưng những runner, hoặc bất kỳ người tập thể dục thể thao nào khác có nên đeo khẩu trang khi đang tập ngoài trời?
Đeo khẩu trang - lợi và hại
Các nhà khoa học ở Trung Quốc từ lâu đã quan tâm đến vấn đề này, đặc biệt là từ sau đại dịch COVID-19.Đeo khẩu trang đã được chứng minh là có lợi ích rõ ràng về nhiều mặt, như lọc hiệu quả các hạt bụi mịn PM2.5 - tác nhân gây viêm phổi, hen suyễn và bệnh tim mạch.
Nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu chăm sóc sức khỏe Trung Quốc cho thấy việc đeo khẩu trang N95 khi đi bộ ở khu vực ô nhiễm giúp giảm huyết áp và cải thiện lưu thông máu ở cả người khỏe mạnh và người mắc bệnh tim.
Mặt khác, đeo khẩu trang cũng có ích lợi nhất định với việc vận động. Khẩu trang giúp làm ấm và ẩm không khí hít vào, từ đó giảm nguy cơ co thắt đường thở do hít phải không khí lạnh hoặc khô khi vận động.
Dù vậy mang khẩu trang vẫn có những trở ngại như sau với người tập thể dục ngoài trời:
1. Gây khó chịu khi vận động mạnh
Đeo khẩu trang khi chạy bộ có thể khiến việc hít thở trở nên khó khăn hơn, đặc biệt trong các bài tập cường độ cao.
2. Hiệu quả phụ thuộc vào độ kín và chất lượng khẩu trang
Khẩu trang chỉ phát huy tác dụng khi ôm sát mặt. Râu, mặt nhỏ hoặc đeo sai cách có thể làm giảm hiệu quả lọc bụi.
3. Không lọc được khí độc
Khẩu trang N95 không thể lọc các khí độc như NO₂ hay O₃. Một số khẩu trang có than hoạt tính có thể hỗ trợ phần nào, nhưng hiệu quả còn hạn chế.
Nếu chỉ số chất lượng không khí (AQI) vượt 150, nên hạn chế vận động ngoài trời. Nếu cần thiết, hãy đeo khẩu trang N95 hoặc tương đương.
Chọn thời điểm tập luyện vào sáng sớm hoặc sau giờ cao điểm để giảm tiếp xúc với ô nhiễm.
Nếu cảm thấy khó thở, chóng mặt hoặc mệt mỏi khi đeo khẩu trang lúc chạy bộ, nên giảm cường độ hoặc chuyển sang tập luyện trong nhà.
Những loại khẩu trang phù hợp khi chạy bộ ngoài trời ô nhiễm
1. Khẩu trang N95/FFP2Hiệu quả lọc cao (95%) đối với bụi mịn PM2.5, nhưng gây cản trở luồng khí - phù hợp với người có thể lực tốt.
Nên chọn loại có van thở một chiều để dễ thở hơn khi vận động.
Một số chuyên gia khuyến nghị đeo phiên bản thể thao hóa của N95, có cấu trúc nhẹ hơn và dễ điều chỉnh khi tập luyện.
2. Khẩu trang thể thao chuyên dụng
Thường có thiết kế vừa khít, màng lọc đa tầng, và lớp ngoài kháng khuẩn.
Một số mẫu có bộ lọc than hoạt tính, giúp giảm hấp thu khí độc nhẹ (NO₂, SO₂...).
Đeo khẩu trang không đúng cách cũng sẽ gây tác hại - Ảnh: CN
Chiến lược tập luyện an toàn khi chất lượng không khí xấu
1. Theo dõi chỉ số AQI trước khi ra ngoài.2. Tập luyện ở công viên, xa đường lớn.
3. Thời điểm lý tưởng để tập.
AQI < 100: Có thể chạy ngoài trời bình thường.
AQI 100-150: Người có bệnh hô hấp nên đeo khẩu trang.
AQI > 150: Cân nhắc tập trong nhà, dùng máy lọc không khí.
Dùng app: AirVisual, IQAir, Plume Labs, hoặc website aqicn.org.
Theo nghiên cứu của King’s College London, chạy bộ cách xa đường xe chạy 100-200m có thể giảm phơi nhiễm bụi mịn tới 60%.
Sáng sớm (trước 7h) hoặc sau 20h là lúc mật độ giao thông thấp nhất, lượng khí thải cũng giảm.
Lưu ý sức khỏe cá nhân
Người có hen suyễn, COPD, tim mạch, hoặc từng nhiễm COVID-19, nên:
Tập nhẹ nhàng, ngắn hơn.
Đeo khẩu trang vừa khít nhưng không quá kín gây thiếu oxy.
Theo dõi phản ứng cơ thể sau mỗi buổi tập.
Nguồn: Huy Đăng/Tuổi trẻ
