Con người sắp xây "thành phố" dưới đáy biển vào năm 2027?

[Bùi Minh Nhật]

Khoảng 370 triệu năm trước, tổ tiên của loài người—một loài lưỡng cư kỳ lạ gọi là tetrapod—đã rời khỏi đại dương để lên đất liền. Kể từ đó, con người gần như không nhìn lại quá khứ dưới nước của mình.

Nhưng với công nghệ hiện đại phát triển chóng mặt, loài người đang nghĩ đến việc mở rộng nơi cư trú ra ngoài Trái đất. Chúng ta đã xây nhà chọc trời, gửi phi hành gia sống cả năm ngoài không gian, và NASA đang lên kế hoạch xây môi trường sống trên mặt trăng vào thập kỷ tới. Giờ đây, một công ty khởi nghiệp ở Anh tên DEEP muốn đưa con người trở lại với biển cả, cụ thể là xây nhà dưới đáy đại dương vào năm 2027.


“Chúng tôi muốn tạo ra ảnh hưởng như SpaceX đã làm với không gian,” Sean Wolpert, chủ tịch DEEP, chia sẻ. “Chúng tôi muốn tạo nền tảng để những bộ óc giỏi nhất có thể đến, đổi mới và tạo khác biệt trên đại dương.”

Nơi ở dưới biển đầu tiên đang dần hình thành​

Trong khi chúng ta đổ xô khám phá vũ trụ, thì phần lớn đại dương Trái đất vẫn còn bí ẩn. DEEP muốn thay đổi điều đó với những môi trường sống dưới biển được in 3D bằng công nghệ wire-arc—sử dụng dây kim loại chịu được áp suất cao của đại dương. Họ hy vọng sẽ hoàn thiện môi trường sống đầu tiên, tên là Vanguard, vào cuối năm nay.


Vanguard là một không gian nhỏ, dễ di chuyển, thiết kế cho các nhiệm vụ ngắn như huấn luyện, trinh sát và cứu hộ. Cấu trúc chỉ rộng 300 feet vuông, đủ chỗ cho ba thợ lặn ở độ sâu 325 feet—vẫn nằm trong "vùng ánh sáng mặt trời" của đại dương.


Phiên bản nâng cấp tên Sentinel sẽ có sức chứa sáu người, với phòng ngủ riêng, nhà bếp, phòng thí nghiệm và nhà vệ sinh. Môi trường này cho phép sống dưới biển trong 28 ngày ở độ sâu lên tới 656 feet, ngay sát “vùng hoàng hôn”.


Tuy con người từng có ý tưởng sống dưới nước từ những năm 1950–1960 với các dự án như Sealab hay Conshelf, nhưng đa số chỉ là nghiên cứu quy mô nhỏ. Gần đây nhất, năm 2023, phó giáo sư Joseph Dituri đã sống dưới nước 100 ngày tại Jules' Undersea Lodge, lập kỷ lục thế giới mới. Ông báo cáo rằng sau hành trình này, sức khỏe có nhiều thay đổi: giấc ngủ sâu hơn, cholesterol giảm, thị lực thay đổi và chiều cao giảm nhẹ.

Cuộc sống dưới biển vẫn còn nhiều thách thức​

Dù con người có thể thích nghi với áp suất dưới nước, việc quay lại mặt nước vẫn là thử thách do nguy cơ bệnh giảm áp. Ngoài ra, không khí dưới nước đặc hơn, và chưa ai chắc chắn việc sống lâu dài như vậy có ảnh hưởng tới hệ tuần hoàn hay không.


Còn một yếu tố quan trọng khác: ánh sáng mặt trời. Trong thời gian sống dưới biển, Dituri nhớ ánh sáng mặt trời đến mức phải xin gia đình gửi ảnh mặt trời để xem. “Tôi là sinh vật của mặt trời,” ông nói.


Việc xây dựng môi trường sống dưới đáy đại dương cũng cần cân nhắc đến sinh vật biển. Dù mục tiêu là nghiên cứu 90% sinh vật sống trong vùng ánh sáng mặt trời, việc đặt những khối kim loại khổng lồ xuống đáy biển có thể làm xáo trộn hệ sinh thái vốn đã chịu ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu.


Dù còn nhiều thách thức, DEEP vẫn kiên trì theo đuổi mục tiêu. Đến năm 2035, họ muốn thực hiện 10 dự án quy mô toàn cầu, và đến năm 2050, họ hy vọng sẽ đón đứa trẻ đầu tiên được sinh ra dưới đáy biển—một biểu tượng cho hành trình trở lại đại dương của loài người.


“Không thể làm ngơ trước đại dương nữa,” Wolpert khẳng định. “Bảo tồn đại dương giờ đây là lợi ích chung của cả nhân loại.” (popularmechanics)