Dũng Đỗ
Writer
Mối quan hệ từng được xem là "liên minh vàng" giữa Midea và Xiaomi đã tan vỡ, biến thành một cuộc đối đầu nảy lửa. Xiaomi đang dùng chiến lược "hủy diệt" về giá và hệ sinh thái AIoT để gặm nhấm thị phần của các "ông lớn" gia dụng truyền thống, trong khi Midea tuyên bố sẽ không ngồi yên.
Ít ai có thể ngờ rằng, mối quan hệ từng được xem là một "liên minh vàng" giữa Midea, "gã khổng lồ" đồ gia dụng truyền thống lớn nhất Trung Quốc, và Xiaomi, ngôi sao công nghệ mới nổi của kỷ nguyên Internet, lại có thể hóa thành một cuộc đối đầu nảy lửa và trực diện trên thương trường.
Từ những cái bắt tay mang tính chiến lược và các khoản đầu tư vốn chéo, giờ đây hai "ông lớn" này đang trực tiếp "so găng" trên mọi mặt trận, phác họa nên một bức tranh đầy kịch tính về sự chuyển mình của ngành công nghiệp gia dụng và công nghệ tại Trung Quốc. Nhiều người thậm chí còn nhắc đến mối thù truyền kiếp giữa Samsung và LG của Hàn Quốc để so sánh về mối quan hệ "từ bạn thành thù" này. (Ban đầu, nhà sáng lập của Samsung và LG là những người bạn thân thiết, thậm chí còn trở thành sui gia của nhau. Thế nhưng sau đó, Samsung vốn đang làm trong ngành tinh luyện đường lại quyết định "lấn sân" sang mảng điện tử của LG, khiến hai gia tộc này trở mặt thành thù).
Hãy nhớ lại vào năm 2014, cả giới công nghệ và gia dụng Trung Quốc đều đã xôn xao trước thông tin Midea (một tượng đài vững chắc của ngành sản xuất truyền thống) và Xiaomi (kẻ tiên phong trong kỷ nguyên Internet di động) quyết định bắt tay hợp tác chiến lược. Khi đó, Xiaomi đã "rót" 1,3 tỷ USD để mua lại 1,3% cổ phần của Midea, và Midea cũng đã đầu tư chéo vào Xiaomi.
Mục tiêu của động thái này rất rõ ràng: Midea muốn học hỏi tư duy "Internet+" và khả năng kết nối vạn vật của Xiaomi để có thể cải tiến các sản phẩm gia dụng của mình trở nên thông minh hơn. Ngược lại, Xiaomi lại khao khát kinh nghiệm sản xuất dày dặn và chuỗi cung ứng khổng lồ của Midea để có thể hiện thực hóa được ý tưởng về một hệ sinh thái nhà thông minh toàn diện. Họ thậm chí còn cho ra mắt một sản phẩm điều hòa không khí hợp tác chung, đánh dấu một khởi đầu đầy hứa hẹn.
Thế nhưng, thời kỳ "trăng mật" này chẳng kéo dài được bao lâu. Vào năm 2019, Xiaomi đã bất ngờ tung ra thương hiệu điều hòa Mijia của riêng mình, rồi sau đó lần lượt tấn công vào các mảng tủ lạnh, máy giặt, và hàng loạt các thiết bị gia dụng nhỏ khác – vốn là những "lãnh địa" và là "xương sống" kinh doanh của Midea.
Đây được xem là một "nhát dao sau lưng" trong mắt nhiều người, biến một đối tác chiến lược quan trọng thành một đối thủ cạnh tranh trực diện. Ngay lập tức sau đó, Midea đã bắt đầu rút bớt vốn của mình khỏi Xiaomi thông qua các đợt thoái vốn vào năm 2020 và đầu năm 2024 để "chốt lời" khi giá cổ phiếu của Xiaomi đang tăng cao. Gần đây nhất, động thái Midea thanh lý gần 2 tỷ Nhân dân tệ cổ phiếu Xiaomi vào cuối năm 2024, chính thức chấm dứt gần một thập kỷ ràng buộc về mặt tài chính, là một lời tuyên bố đanh thép nhất cho sự tan vỡ hoàn toàn của liên minh này.
Dù Midea lý giải rằng đây chỉ là một hoạt động tái cấu trúc tài chính thông thường và nhằm mục đích huy động vốn cho kế hoạch mở rộng ra toàn cầu của họ (bao gồm cả việc niêm yết tại Hồng Kông), nhưng không thể phủ nhận rằng đó là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy hai bên đã chính thức "đường ai nấy đi" trên con đường cạnh tranh. Việc bán bớt cổ phiếu này cũng giúp Midea giảm thiểu được các rủi ro từ mảng kinh doanh xe điện còn non trẻ của Xiaomi, một mảng vốn đã báo lỗ tới 1,8 tỷ Nhân dân tệ (gần 250 triệu USD) chỉ trong quý II năm 2025.
Đối mặt với việc "đồng minh" Xiaomi sao chép công nghệ và bất ngờ trở thành một đối thủ đáng gờm, Midea không hề nao núng. Chủ tịch Fang Hongbo đã từng tuyên bố một cách công khai rằng Midea sẽ không ngồi yên để nhìn Xiaomi chiếm lấy thị phần của mình. Ông thừa nhận rằng Xiaomi đã bước chân vào "mọi lĩnh vực kinh doanh mà Midea đang hoạt động" và thậm chí còn tiết lộ rằng Midea đã dành thời gian để nghiên cứu một cách rất kỹ lưỡng về chiến lược của Xiaomi thông qua một "báo cáo dài 100.000 từ". Điều này cho thấy Midea đã nhìn nhận Xiaomi như một đối thủ cạnh tranh một cách hết sức nghiêm túc.
Mặc dù thị trường gia dụng Trung Quốc đã khá ổn định với những "ông lớn" truyền thống như Midea, Haier hay Gree, sự xuất hiện của Xiaomi với chiến lược giá rẻ đã buộc Midea phải thay đổi. Hiện tại, Midea không chỉ phải tiếp tục phát triển các dòng sản phẩm cao cấp mà còn phải sẵn sàng "tham gia vào các cuộc chiến về giá cả" ở phân khúc phổ thông để có thể bảo vệ được vị thế của mình.
Sự bành trướng của Xiaomi vào thị trường gia dụng không phải là ngẫu nhiên mà là một phần trong một chiến lược được tính toán rất kỹ lưỡng, nhằm "bóc bánh" thị phần đồ gia dụng dựa trên những lợi thế cốt lõi của họ.
Thứ nhất, hệ sinh thái AIoT (AI + IoT) toàn diện chính là "át chủ bài" của Xiaomi. Khởi điểm từ điện thoại thông minh, Xiaomi đã xây dựng một hệ sinh thái kết nối vạn vật rộng lớn. Ứng dụng Mi Home/Xiaomi Home đã trở thành một trung tâm điều khiển, cho phép người dùng có thể quản lý mọi thiết bị một cách liền mạch. Mục tiêu cuối cùng của họ là tích hợp sâu sắc hơn nữa với chiến lược "Human x Car x Home" (Con người x Xe hơi x Nhà ở) thông qua hệ điều hành HyperOS 2.
Thứ hai, chiến lược giá "hủy diệt" tương tự như những gì đã làm ở mảng smartphone giúp Xiaomi tiếp tục áp dụng triệt để mô hình "lợi nhuận thấp trên mỗi sản phẩm". Các sản phẩm gia dụng của Xiaomi thường có thông số kỹ thuật ấn tượng và các tính năng thông minh vượt trội so với mức giá, giúp thu hút một lượng lớn người tiêu dùng trẻ, vốn rất nhạy cảm về giá nhưng vẫn muốn được trải nghiệm các công nghệ mới.
Cuối cùng, việc đa dạng hóa sản phẩm và kiểm soát sản xuất giúp Xiaomi liên tục ra mắt các sản phẩm mới và đang đẩy nhanh việc hoàn thành nhà máy sản xuất đồ gia dụng của riêng mình tại Vũ Hán (dự kiến vận hành từ năm 2025), nhằm chủ động hóa khâu sản xuất, giảm chi phí OEM và kiểm soát chất lượng tốt hơn.
Chiến lược này đang mang lại những "quả ngọt". Mảng IoT & lifestyle của Xiaomi đã đạt doanh thu 104,1 tỷ Nhân dân tệ (gần 14,4 tỷ USD) trong năm 2024, tăng 30% so với năm trước. Riêng doanh thu các thiết bị gia dụng lớn (điều hòa, tủ lạnh, máy giặt) đã tăng trên 50% trong năm 2024. Đáng chú ý, thị phần điều hòa không khí của Xiaomi đã nhảy vọt từ 8% lên 13,4% trong năm nay, chiếm vị trí thứ ba tại thị trường Trung Quốc, chỉ sau Midea và Gree.
Thậm chí, Xiaomi còn không hề che giấu tham vọng sẽ trở thành một trong những nhà sản xuất đồ gia dụng hàng đầu tại Trung Quốc trong vòng ba năm tới, và sau đó sẽ tiếp tục mở rộng ra thị trường quốc tế để cạnh tranh trực tiếp với các thương hiệu toàn cầu như Samsung hay LG.
Cuộc chiến "từ bạn thành thù" này không chỉ là một câu chuyện riêng của Midea và Xiaomi mà còn là một bài học đắt giá cho toàn bộ ngành công nghiệp, cho thấy các doanh nghiệp phải không ngừng đổi mới và sẵn sàng cạnh tranh một cách toàn diện để có thể tồn tại và phát triển trong một bối cảnh thị trường biến động không ngừng.
Khi "bạn thân" trở thành "kẻ thù": Cuộc chiến Midea - Xiaomi
Ít ai có thể ngờ rằng, mối quan hệ từng được xem là một "liên minh vàng" giữa Midea, "gã khổng lồ" đồ gia dụng truyền thống lớn nhất Trung Quốc, và Xiaomi, ngôi sao công nghệ mới nổi của kỷ nguyên Internet, lại có thể hóa thành một cuộc đối đầu nảy lửa và trực diện trên thương trường.
Từ những cái bắt tay mang tính chiến lược và các khoản đầu tư vốn chéo, giờ đây hai "ông lớn" này đang trực tiếp "so găng" trên mọi mặt trận, phác họa nên một bức tranh đầy kịch tính về sự chuyển mình của ngành công nghiệp gia dụng và công nghệ tại Trung Quốc. Nhiều người thậm chí còn nhắc đến mối thù truyền kiếp giữa Samsung và LG của Hàn Quốc để so sánh về mối quan hệ "từ bạn thành thù" này. (Ban đầu, nhà sáng lập của Samsung và LG là những người bạn thân thiết, thậm chí còn trở thành sui gia của nhau. Thế nhưng sau đó, Samsung vốn đang làm trong ngành tinh luyện đường lại quyết định "lấn sân" sang mảng điện tử của LG, khiến hai gia tộc này trở mặt thành thù).
"Lương duyên" tan vỡ vì xung đột tham vọng
Hãy nhớ lại vào năm 2014, cả giới công nghệ và gia dụng Trung Quốc đều đã xôn xao trước thông tin Midea (một tượng đài vững chắc của ngành sản xuất truyền thống) và Xiaomi (kẻ tiên phong trong kỷ nguyên Internet di động) quyết định bắt tay hợp tác chiến lược. Khi đó, Xiaomi đã "rót" 1,3 tỷ USD để mua lại 1,3% cổ phần của Midea, và Midea cũng đã đầu tư chéo vào Xiaomi.
Mục tiêu của động thái này rất rõ ràng: Midea muốn học hỏi tư duy "Internet+" và khả năng kết nối vạn vật của Xiaomi để có thể cải tiến các sản phẩm gia dụng của mình trở nên thông minh hơn. Ngược lại, Xiaomi lại khao khát kinh nghiệm sản xuất dày dặn và chuỗi cung ứng khổng lồ của Midea để có thể hiện thực hóa được ý tưởng về một hệ sinh thái nhà thông minh toàn diện. Họ thậm chí còn cho ra mắt một sản phẩm điều hòa không khí hợp tác chung, đánh dấu một khởi đầu đầy hứa hẹn.
Thế nhưng, thời kỳ "trăng mật" này chẳng kéo dài được bao lâu. Vào năm 2019, Xiaomi đã bất ngờ tung ra thương hiệu điều hòa Mijia của riêng mình, rồi sau đó lần lượt tấn công vào các mảng tủ lạnh, máy giặt, và hàng loạt các thiết bị gia dụng nhỏ khác – vốn là những "lãnh địa" và là "xương sống" kinh doanh của Midea.
Đây được xem là một "nhát dao sau lưng" trong mắt nhiều người, biến một đối tác chiến lược quan trọng thành một đối thủ cạnh tranh trực diện. Ngay lập tức sau đó, Midea đã bắt đầu rút bớt vốn của mình khỏi Xiaomi thông qua các đợt thoái vốn vào năm 2020 và đầu năm 2024 để "chốt lời" khi giá cổ phiếu của Xiaomi đang tăng cao. Gần đây nhất, động thái Midea thanh lý gần 2 tỷ Nhân dân tệ cổ phiếu Xiaomi vào cuối năm 2024, chính thức chấm dứt gần một thập kỷ ràng buộc về mặt tài chính, là một lời tuyên bố đanh thép nhất cho sự tan vỡ hoàn toàn của liên minh này.
Dù Midea lý giải rằng đây chỉ là một hoạt động tái cấu trúc tài chính thông thường và nhằm mục đích huy động vốn cho kế hoạch mở rộng ra toàn cầu của họ (bao gồm cả việc niêm yết tại Hồng Kông), nhưng không thể phủ nhận rằng đó là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy hai bên đã chính thức "đường ai nấy đi" trên con đường cạnh tranh. Việc bán bớt cổ phiếu này cũng giúp Midea giảm thiểu được các rủi ro từ mảng kinh doanh xe điện còn non trẻ của Xiaomi, một mảng vốn đã báo lỗ tới 1,8 tỷ Nhân dân tệ (gần 250 triệu USD) chỉ trong quý II năm 2025.
Cuộc chiến không khoan nhượng
Đối mặt với việc "đồng minh" Xiaomi sao chép công nghệ và bất ngờ trở thành một đối thủ đáng gờm, Midea không hề nao núng. Chủ tịch Fang Hongbo đã từng tuyên bố một cách công khai rằng Midea sẽ không ngồi yên để nhìn Xiaomi chiếm lấy thị phần của mình. Ông thừa nhận rằng Xiaomi đã bước chân vào "mọi lĩnh vực kinh doanh mà Midea đang hoạt động" và thậm chí còn tiết lộ rằng Midea đã dành thời gian để nghiên cứu một cách rất kỹ lưỡng về chiến lược của Xiaomi thông qua một "báo cáo dài 100.000 từ". Điều này cho thấy Midea đã nhìn nhận Xiaomi như một đối thủ cạnh tranh một cách hết sức nghiêm túc.
Mặc dù thị trường gia dụng Trung Quốc đã khá ổn định với những "ông lớn" truyền thống như Midea, Haier hay Gree, sự xuất hiện của Xiaomi với chiến lược giá rẻ đã buộc Midea phải thay đổi. Hiện tại, Midea không chỉ phải tiếp tục phát triển các dòng sản phẩm cao cấp mà còn phải sẵn sàng "tham gia vào các cuộc chiến về giá cả" ở phân khúc phổ thông để có thể bảo vệ được vị thế của mình.
"Bí quyết" thành công và thành quả của Xiaomi
Sự bành trướng của Xiaomi vào thị trường gia dụng không phải là ngẫu nhiên mà là một phần trong một chiến lược được tính toán rất kỹ lưỡng, nhằm "bóc bánh" thị phần đồ gia dụng dựa trên những lợi thế cốt lõi của họ.
Thứ nhất, hệ sinh thái AIoT (AI + IoT) toàn diện chính là "át chủ bài" của Xiaomi. Khởi điểm từ điện thoại thông minh, Xiaomi đã xây dựng một hệ sinh thái kết nối vạn vật rộng lớn. Ứng dụng Mi Home/Xiaomi Home đã trở thành một trung tâm điều khiển, cho phép người dùng có thể quản lý mọi thiết bị một cách liền mạch. Mục tiêu cuối cùng của họ là tích hợp sâu sắc hơn nữa với chiến lược "Human x Car x Home" (Con người x Xe hơi x Nhà ở) thông qua hệ điều hành HyperOS 2.
Thứ hai, chiến lược giá "hủy diệt" tương tự như những gì đã làm ở mảng smartphone giúp Xiaomi tiếp tục áp dụng triệt để mô hình "lợi nhuận thấp trên mỗi sản phẩm". Các sản phẩm gia dụng của Xiaomi thường có thông số kỹ thuật ấn tượng và các tính năng thông minh vượt trội so với mức giá, giúp thu hút một lượng lớn người tiêu dùng trẻ, vốn rất nhạy cảm về giá nhưng vẫn muốn được trải nghiệm các công nghệ mới.
Cuối cùng, việc đa dạng hóa sản phẩm và kiểm soát sản xuất giúp Xiaomi liên tục ra mắt các sản phẩm mới và đang đẩy nhanh việc hoàn thành nhà máy sản xuất đồ gia dụng của riêng mình tại Vũ Hán (dự kiến vận hành từ năm 2025), nhằm chủ động hóa khâu sản xuất, giảm chi phí OEM và kiểm soát chất lượng tốt hơn.
Chiến lược này đang mang lại những "quả ngọt". Mảng IoT & lifestyle của Xiaomi đã đạt doanh thu 104,1 tỷ Nhân dân tệ (gần 14,4 tỷ USD) trong năm 2024, tăng 30% so với năm trước. Riêng doanh thu các thiết bị gia dụng lớn (điều hòa, tủ lạnh, máy giặt) đã tăng trên 50% trong năm 2024. Đáng chú ý, thị phần điều hòa không khí của Xiaomi đã nhảy vọt từ 8% lên 13,4% trong năm nay, chiếm vị trí thứ ba tại thị trường Trung Quốc, chỉ sau Midea và Gree.
Thậm chí, Xiaomi còn không hề che giấu tham vọng sẽ trở thành một trong những nhà sản xuất đồ gia dụng hàng đầu tại Trung Quốc trong vòng ba năm tới, và sau đó sẽ tiếp tục mở rộng ra thị trường quốc tế để cạnh tranh trực tiếp với các thương hiệu toàn cầu như Samsung hay LG.
Cuộc chiến "từ bạn thành thù" này không chỉ là một câu chuyện riêng của Midea và Xiaomi mà còn là một bài học đắt giá cho toàn bộ ngành công nghiệp, cho thấy các doanh nghiệp phải không ngừng đổi mới và sẵn sàng cạnh tranh một cách toàn diện để có thể tồn tại và phát triển trong một bối cảnh thị trường biến động không ngừng.
