Việc CEO OpenAI bị sa thải khiến cả thế giới coi nhà khoa học trưởng Ilya Sutskever của OpenAI như tội đồ. Nhưng qua tổng hợp từ rất nhiều nguồn thông tin về Ilya Sutskever, mình thấy anh ấy thực sự là một nhà khoa học chân chính, một ngôi sao cô đơn đúng nghĩa trong thời đại kim tiền này.
Bài viết dưới đây hơi dài, nhưng nó phần nào lột tả được nguyên nhân mâu thuẫn nội bộ OpenAI và ai là chính, ai là tà. Hy vọng nó cung cấp thông tin bổ ích cho bạn.
Ilya Sutskever, nhà khoa học trưởng OpenAI
OpenAI, vốn đã gây chấn động thế giới với sự ra mắt bất ngờ của ChatGPT vào tháng 11 năm ngoái, thì lại gây chấn động thế giới một lần nữa với việc sa thải CEO chớp nhoáng đúng một năm sau đó.
Nhiều người cho rằng đây là kịch bản do Steve Jobs đang ở bên kia thế giới viết nhưng họ đã nhầm, đây thực chất là câu chuyện về một nhà khoa học thiên tài đã chiến đấu hết mình.
Linh hồn của OpenAI không phải là CEO Sam Altman mà là một trong những người sáng lập và nhà khoa học trưởng Ilya Sutskever.
Đầu tiên chúng ta hãy nhìn vào phần nổi của tảng băng trôi trên mặt nước, sau đó lặn xuống dưới mặt nước để xem thể tích giới hạn.
Ban giám đốc (thực chất là Hội đồng quản trị) của OpenAI có tổng cộng 6 người.
Sam Altman
Greg Brockman, cựu chủ tịch kiêm chủ tịch OpenAI, cựu CTO của Stripe một dịch vụ tài chính tương tự Alipay của Alibaba. Sam Altman đã đầu tư vào Stripe. Vì vậy, Greg Brockman được coi là em trai của Sam Altman và là một người làm công cụ.
Greg Brockman
Ilya Sutskever, một trong những người sáng lập và nhà khoa học trưởng của OpenAI (ảnh trên cùng).
Adam D'Angelo
Adam D'Angelo, CEO Quora, hiện đang phát triển một mô hình lớn Poe tương tự như ChatGPT trong công ty.
Tasha McCauley
Tasha McCauley, nữ doanh nhân, cựu CEO GeoSim Systems và là vợ của ngôi sao Hollywood Joseph.
Helen Toner
Helen Toner, giám đốc trung tâm nghiên cứu tại Đại học Georgetown.
Nhà khoa học trưởng Ilya Sutskever lần đầu tiên trao đổi với ba giám đốc độc lập và thuyết phục họ nhận được bốn phiếu bầu. Sau đó, không có sự hiện diện của Sam Altman và Greg Brockman, một cuộc họp hội đồng quản trị được tổ chức và quyết định sa thải Sam Altman được đưa ra.
Sau đó vào tối thứ Năm, ngày 16 tháng 11, Ilya Sutskever nhắn tin cho Sam Altman và hẹn nói chuyện vào trưa thứ Sáu. Vào trưa thứ Sáu, hai bên đã kết nối với một hội nghị video trực tuyến của Google và bốn người về phía Ilya Sutskever đều có mặt. Họ thông báo ngắn gọn cho Sam về quyết định của hội đồng quản trị rằng anh ấy đã bị sa thải. Sau đó kết thúc cuộc họp.
Sau đó, Ilya Sutskever lại nhắn tin cho Greg Brockman và yêu cầu gọi điện nhanh. Hai bên ngay lập tức kết nối với Google Video Conference. Ilya Sutskever thông báo với Greg rằng anh đã bị cho thôi giữ chức vụ chủ tịch và Sam Altman cũng đã bị sa thải.
Toàn bộ quá trình kết thúc trong chớp nhoáng, rất sạch sẽ và nhanh chóng, không hề có chút cẩu thả nào.
Sau đó, Ilya Sutskever đã tổ chức một cuộc họp toàn thể nhân viên tại OpenAI để công bố quyết định của hội đồng quản trị. CTO Mira Murati trở thành CEO tạm thời.
Trong cuộc họp toàn thể nhân viên, có người hỏi: Đây có phải là đảo chính không? Ilya Sutskever trả lời: Bạn có thể nói như vậy. Nhưng đây chỉ là "hội đồng quản trị đang thực hiện nhiệm vụ của mình".
Tuy nhiên, mọi chuyện vẫn chưa kết thúc.
Trong vòng chưa đầy 24 giờ, các nhà đầu tư lớn nhất của OpenAI, bao gồm Microsoft, Thrive Capital, Tiger Global Management và Sequoia Capital, đã đầu tư 10 tỷ USD, đã gây áp lực rất lớn lên OpenAI, yêu cầu Sam Altman phải được phục hồi chức vụ.
Ban giám đốc của OpenAI phải chịu áp lực rất lớn.
Tại sao những nhà đầu tư này muốn Sam Altman trở lại? Bởi vì họ đã đặt cược lớn vào OpenAI. Microsoft đã đầu tư 10 tỷ USD tiền thật, liệu hãng có thể trở lại vị thế thống trị ngành công nghệ hay không phụ thuộc hoàn toàn vào OpenAI.
Thrive Capital, Tiger Management và Sequoia Capital không chỉ đầu tư vào OpenAI, kỳ vọng nó sẽ trở thành ông trùm trị giá nghìn tỷ đô la trong lĩnh vực AI, để họ có thể kiếm bộn tiền mà còn đầu tư vào rất nhiều công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực này. Hệ sinh thái OpenAI, chỉ chờ thị trường ứng dụng OpenAI mở cửa, hàng loạt kỳ lân AI sẽ xuất hiện.
Giống như khi App Store của Apple mở ra, các ứng dụng di động mọc ra như nấm và kiếm tiền trên đó. Trong sáu hay bảy năm qua, hầu hết các công ty công nghệ mới nổi ở Hoa Kỳ đều làm ứng dụng di động.
Vì vậy, những nhà đầu tư này đã phát điên và nóng lòng hét lên: Altman trở lại đi! Trở lại!
Những startup sống sót trong hệ sinh thái OpenAI lại càng lo sợ hơn, nếu những thay đổi trong OpenAI không phù hợp với định hướng phát triển của doanh nghiệp, công ty sẽ chết. Vì vậy, một số người đã chỉ trích và chửi bới Ilya Sutskever trên mạng xã hội, yêu cầu anh ra khỏi OpenAI và giao OpenAI cho Sam Altman. Tại sao? Đơn giản vì ngăn cản người khác làm giàu cũng giống như giết cha mẹ ruột của mình.
Vấn đề là tại sao những người này cho rằng Sam Altman có thể hiện thực hóa ý tưởng của họ, còn nhà khoa học trưởng Ilya Sutskever lại không thể?
Geoffrey Hinton
Điều này bắt đầu với Geoffrey Hinton, thầy của Ilya Sutskever. Ông thường được gọi là “Bố già của AI” vì nghiên cứu tiên phong của ông về mạng thần kinh.
Geoffrey Hinton, người Anh, sinh năm 1947. Ông yêu thích nghề mộc từ khi còn nhỏ. Nhưng ông nghiên cứu máy tính để kiếm sống. Sau khi nhận bằng Tiến sĩ về trí tuệ nhân tạo tại Đại học Edinburgh năm 1978, ông sang Mỹ để tiếp tục làm việc trong giới học thuật. Sau đó, ông chuyển đến Canada vì vỡ mộng với các tư tưởng chính trị của thời Reagan. Sau đó, ông làm giáo sư khoa học máy tính tại Đại học Toronto trong một thời gian dài.
Trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, sau thời gian dài nghiên cứu, ông đã chọn con đường kỹ thuật mạng lưới thần kinh.
Tuy nhiên, tuyến đường này bị hạn chế bởi sức mạnh tính toán nhỏ và lượng dữ liệu nhỏ vào thời điểm đó, kết quả luôn chậm, do đó nó chưa trở thành một khía cạnh phổ biến và không được thế giới bên ngoài ưa chuộng. Những nghiên cứu sinh tiến sĩ thích nhìn vào bảng xếp hạng và theo đuổi xu hướng chỉ đơn giản là bỏ qua hướng đi này. Nói nôm na là không cùng chí hướng với Hinton.
Bản thân giáo sư Hinton cho biết, đến năm 1993, ở tuổi 46, ông đã hoàn toàn bỏ cuộc. Tiến độ nghiên cứu của ông chậm, ông có ít tiền, cuộc sống không mấy khả quan, ông góa vợ hai lần ở tuổi trung niên và một mình nuôi hai đứa con.
Ông chỉ hy vọng các nghiên cứu sinh tiến sĩ của mình có thể tiếp tục đi theo hướng mạng lưới thần kinh và có thể sẽ có bước đột phá sau 100 năm nữa.
Thực tế, quá trình lịch sử nhanh hơn nhiều so với những gì ông mong đợi.
Hơn 10 năm sau, với sự cải thiện nhanh chóng về sức mạnh tính toán của máy tính và sự tăng trưởng nhanh chóng của lượng dữ liệu có sẵn cho con người, tiến trình nghiên cứu theo hướng mạng lưới thần kinh bắt đầu dần thức tỉnh.
Lúc này, giáo sư Hinton đã tuyển dụng hai nghiên cứu sinh tiến sĩ là Alex Krizhevsky và Ilya Sutskever. Hai nghiên cứu sinh tiến sĩ này đều sinh ra ở Nga, họ không chọn những lĩnh vực nổi tiếng khác như những người bình thường khác mà tìm đến giáo sư Hinton không được ưa chuộng. Điều này cho thấy tính cách khác thường của họ. Chắc chắn, điều này cũng đã được xác minh trong quá trình phát triển trong tương lai. Họ cũng từng đưa ra những quyết định phi thường.
Ba người họ đã hoàn thành việc phát triển một mạng lưới thần kinh mới vào năm 2012, được gọi là mạng lưới thần kinh tích chập, có tên là AlexNet. Nó được đặt theo tên của một trong những nghiên cứu sinh tiến sĩ, Alex Krizhevsky chăng? Bạn có thể đoán thế nhưng không có bằng chứng cho việc đó.
Mô hình kiến trúc Alexnet
AlexNet đã tạo ra bước đột phá lớn và khả năng nhận diện hình ảnh của nó vượt xa các dòng công nghệ trí tuệ nhân tạo khác. Vào thời điểm đó có một cuộc thi trí tuệ nhân tạo ImageNet, tỷ lệ lỗi nhận dạng của các công nghệ khác là khoảng 30%, nhưng tỷ lệ của AlexNet gần như tăng gấp đôi lên 15,3%, nhờ đó đã giành chiến thắng trong cuộc thi ImageNet ngày 30 tháng 9 năm 2012.
Tiến sĩ Yu Kai đang chỉ đạo công việc nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo tại Baidu của Trung Quốc vào thời điểm đó và ngay lập tức nhận ra tầm quan trọng của bước đột phá này nên ông đã liên hệ với giáo sư Hinton và hy vọng được hợp tác, cung cấp quỹ nghiên cứu ban đầu trị giá 1 triệu USD.
Sau đó, một số công ty Mỹ cũng tới cửa, hy vọng được hợp tác, thậm chí còn đề nghị hợp tác độc quyền.
Ba thày trò Hinton thành lập DNNresearch.
Kết quả là Hinton và hai người học việc của ông đã thành lập công ty DNNResearch, chỉ có ba người họ trong công ty, không kinh doanh, không sản phẩm và không có doanh thu. Hãy để mọi người đấu giá tự do và người trả giá cao nhất sẽ thắng.
Có 4 công ty tham gia cuộc đấu giá này là Baidu, Google, Microsoft và DeepMind, một công ty trí tuệ nhân tạo của Anh mới thành lập được một năm.
Tiến sĩ Yu Kai lần đầu tiên báo giá 12 triệu USD thay mặt cho Baidu. Sau đó, giá tiếp tục tăng và trở thành cuộc đọ sức giữa Google và Microsoft. Cả hai công ty đều quyết tâm giành thắng lợi và sẵn sàng tiếp tục tăng giá.
Nhưng giáo sư Hinton nói, đủ rồi, các ông quá điên rồ, chỉ có ba người chúng tôi và sẵn sàng nhận 44 triệu USD. Vào thời điểm đó, người cố vấn và người học việc của Hinton cảm thấy Google có đạo đức hơn, xét cho cùng thì câu “Đừng làm điều ác” đã được viết trong các điều khoản hiệp hội của công ty. Sau đó chấp nhận lời đề nghị của Google. Năm 2013, Google thâu tóm DNNResearch nhằm cải thiện cho ứng dụng nhận dạng hình ảnh và giọng nói của họ.
Ba nhà khoa học không ngờ rằng Project Maven, dự án hợp tác nghiên cứu trí tuệ nhân tạo giữa Google và Bộ Quốc phòng Mỹ, bị lộ vào năm 2018. Các nhân viên Google phản đối và yêu cầu lãnh đạo công ty giải thích. Ban lãnh đạo Google nhanh chóng loại bỏ điều khoản "Đừng làm ác" khỏi điều lệ công ty.
Sau khi Hinton và hai học trò nhận được số tiền, họ dự định chia đều cho ba người, mỗi người trị giá 14,66 triệu USD. Hai nghiên cứu sinh tiến sĩ khăng khăng rằng ông Hinton nên nhận 40%, và mỗi người học trò nên nhận 30%. Sau đó ba người vui vẻ đến làm việc ở Google. Google sau đó đã thành lập một bộ phận mới: Google Brain.
Khi Google và Microsoft thấy nhau có ý định đầu tư mạnh vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo thì họ cũng bắt đầu chạy đua vũ trang trong lĩnh vực này.
Hơn một năm sau cuộc đấu giá đó, vào ngày 26 tháng 1 năm 2014, Google mua lại DeepMind với giá 650 triệu USD. Vào thời điểm đó, DeepMind có 50 nhân viên. Tính ra, mỗi người nhận được tương đương với mức ít hơn giảm 12% so với những người học nghề của Hinton.
Sau đó, Google đã cử Google Brain, ba thầy trò Hinton, đến giúp đỡ DeepMind. DeepMind sớm đạt được những kết quả nổi tiếng thế giới. Năm 2014, hãng bắt đầu phát triển phần mềm trí tuệ nhân tạo Go AlphaGo. Năm 2016, AlphaGo đã đánh bại nhà vô địch thế giới cờ vây Lee Sedol.
Năm 2019, AlphaStar, chuyên dùng để chơi StarCraft, đã đánh bại người chơi chuyên nghiệp là con người với tỷ lệ 10:1, tạo nên bước đột phá trong lĩnh vực hợp tác nhóm trí tuệ nhân tạo.
Năm 2018, AlphaFold, thiết bị dùng để dự đoán cấu trúc gấp protein, đã đạt được bước đột phá, các vấn đề khoa học theo hướng này về cơ bản đã được giải quyết. Tác động là một số nhà nghiên cứu sử dụng thiết bị giải trình tự gen để sắp xếp chuỗi protein và sau đó xây dựng các cấu trúc đã bắt đầu biến đổi.
Ban quản lý của DeepMind tin rằng công nghệ của họ quá mạnh mẽ và không nên chỉ dành riêng cho các công ty tư nhân mà phải thuộc về toàn thể nhân loại, điều này có lợi hơn cho toàn bộ xã hội loài người. Trong vài năm gần đây khi còn liên kết với Google, hiệu suất của Google không làm DeepMind hài lòng nên những năm gần đây họ tìm cách độc lập khỏi Google.
Thầy và trò của Hinton cũng có suy nghĩ tương tự.
Giáo sư Hinton tuyên bố rời Google vào năm 5/2023 để ông có thể thoải mái cảnh báo rủi ro của trí tuệ nhân tạo. Alex Krizhevsky, một trong những nghiên cứu sinh tiến sĩ, đã nghỉ việc tại Google vào năm 2017 và không còn tham gia vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo nữa. Tính cả số tiền 13,2 triệu USD mà anh có được từ việc bán công ty trước khi gia nhập Google, số tiền đó cũng đủ sống. Bởi vì một người Mỹ trung bình sẽ không kiếm được nhiều hơn 1 triệu USD trong đời.
Một trong những nghiên cứu sinh tiến sĩ, Ilya Sutskever, đã thay đổi trước đó vào năm 2015.
Ilya Sutskever sinh năm 1985 tại Nga, anh cùng gia đình chuyển đến Israel từ năm 5 tuổi nên chắc hẳn là người Do Thái. Khi trưởng thành anh cùng gia đình chuyển đến Canada và sau đó gia nhập giáo sư Hinton.
Ilya Sutskever cũng là người có cuộc sống rất đơn giản, giống như Jobs, Musk và Zuckerberg, anh mua hàng chục bộ quần áo giống nhau và thay phiên nhau mặc, ăn uống càng đơn giản càng tốt, càng nhanh càng tốt, trong nhà càng ít đồ đạc càng tốt, có thể ngủ trên đệm. Có rất nhiều lời mời anh đến tụ điểm giải trí, ăn tối, tiệc tùng và khiêu vũ, nhưng về cơ bản anh không đi.
Vì vậy, trong bộ ba thầy trò, người duy nhất còn đủ năng lực chính là Ilya Sutskever.
Một nhóm ông lớn ở Thung lũng Silicon thấy Google độc chiếm nhân tài trí tuệ nhân tạo nên muốn gây rắc rối. Google ăn một mình không tốt đâu, chúng tôi cũng muốn được chia miếng bánh.
Vì vậy, vào năm 2015, một nhóm ông chủ ở Thung lũng Silicon đã mời Ilya Sutskever đi ăn tối. Những người này bao gồm Peter Thiel, vua đầu tư mạo hiểm, Elon Musk của Tesla, Sam Altman, chủ tịch của vườn ươm Y Combinator vào thời điểm đó, Reid Hoffman, người sáng lập LinkedIn và Gray Brockman, CTO của Stripe.
Tại bữa tối này, mọi người đã đi đến thống nhất. Ilya Sutskever rời Google để xây dựng phòng thí nghiệm trí tuệ nhân tạo OpenAI của riêng mình. Hãy để AI được phổ biến, để mọi người ở Thung lũng Silicon sử dụng AI, đừng để Google độc quyền và mang lại lợi ích cho cả nhân loại. OpenAI được thành lập như một tổ chức phi lợi nhuận.
Jimmy Wales
Vì vậy, Wikipedia là một ví dụ tiêu cực, không ai ở Thung lũng Silicon sẽ sử dụng cấu trúc của một tổ chức phi lợi nhuận. Bởi vì không kiếm được tiền.
Sở dĩ OpenAI được cố tình thành lập như một tổ chức phi lợi nhuận vào năm 2015 là vì ý tưởng lúc đó là để OpenAI tập trung vào nghiên cứu phát triển, tạo ra một sản phẩm có thể phục vụ toàn nhân loại và được mọi người sử dụng để tránh độc quyền như Google.
Ilya Sutskever, người vừa bước sang tuổi 30, nhận thấy rất rõ sứ mệnh này và bắt đầu.
Sau đó, Musk quyên góp 100 triệu USD và những người khác quyên góp 30 triệu USD, nâng tổng số vốn khởi nghiệp lên 130 triệu USD. Musk và Sam Altman đều là đồng chủ tịch của OpenAI.
Người duy nhất thực hiện công việc là Ilya Sutskever và anh tuyển người để thành lập một đội.
Vì vậy, tình hình lúc đó là có mười người đứng xung quanh và nhìn Ilya Sutskever làm việc một mình. Nói thẳng, họ không thể làm được vào thời điểm đó, vì Ilya Sutskever là người duy nhất biết làm công việc này.
Vào thời điểm đó, người ta quyết định rằng mức lương của Ilya Sutskever tại OpenAI sẽ là 1,9 triệu USD mỗi năm, tương đương với mức lương anh nhận được tại Google. Khi anh từ chức ở Google, Google đã rất nỗ lực để giữ chân Ilya Sutskever và sẵn sàng tăng lương cho Ilya Sutskever lên 4 triệu USD, thậm chí 5 triệu USD, miễn là anh ở lại.
Ilya Sutskever nói không, tôi muốn tạo ra một nền tảng mới nơi công nghệ không bị các công ty tư nhân độc quyền. Vì vậy, đối với Ilya Sutskever, khi Google mua lại công ty của Hinton và đồ đệ vào năm 2012, Ilya Sutskever, người sống một cuộc sống giản dị, nghĩ rằng mình đã nhận đủ tiền. Rời Google vào năm 2015 và từ chối mức lương hàng năm 5 triệu USD của Google để đến với một nền tảng khởi nghiệp phi lợi nhuận nhỏ với một tương lai không chắc chắn hoàn toàn không phải vì tiền mà là vì một mục tiêu đầy tham vọng hơn.
Sau đó, quá trình phát triển OpenAI không hề suôn sẻ. Tóc của Ilya Sutskever cũng rụng rất nhanh.
Bởi vì con đường mà thầy trò Hinton chọn hơi dài và kết quả khá chậm. Sau khi những người khác đã nắm vững kiến trúc AlexNet, họ đã đề xuất nhiều lộ trình cải tiến.
Ví dụ, một phương pháp được gọi là học tăng cường với phản hồi của con người (RLHF). Ví dụ: trí tuệ nhân tạo hiện có thể tính 1+1=2 chứ không phải 5*4=20. Sau đó, việc học tăng cường phản hồi của con người sẽ buộc trí tuệ nhân tạo phải viết ra 5*4=20 trước tiên. Nếu bạn không hiểu thì bạn không quan tâm. Tóm lại, nếu tôi hỏi bạn 5*4 trong tương lai là bao nhiêu, bạn phải trả lời rằng đó là 20.
Ngay khi những người khác thực hiện phương pháp này, kết quả ngắn hạn đã rất tốt, họ lập tức đánh bại kỹ năng của thầy trò Hinton trong các cuộc đánh giá khác nhau. Hinton và đồ đệ cho rằng đây là hormone tăng trưởng nhân tạo, rất có hại cho sức khỏe, trí tuệ nhân tạo nên được phép học từ từ và tự hiểu thì mới có sự phát triển thực sự.
Vì vậy, OpenAI đã có những bước tiến chậm chạp từ năm 2015 đến năm 2019 khi mới thành lập. Số tiền 130 triệu USD do Musk và những tên tuổi lớn khác quyên góp đã được chi tiêu.
Hai đồng chủ tịch đã có bất đồng quan điểm. Musk vẫn nhất quyết tiếp tục con đường phi lợi nhuận. Và Sam Altman chủ trương chuyển đổi, nếu R&D tiếp tục theo cách này, nó sẽ là một cái hố không đáy, OpenAI phải chuyển đổi sang mô hình công ty tư nhân truyền thống, gây quỹ, kiếm lợi nhuận, sau đó niêm yết cổ phiếu và sau đó trở thành chúa tể AI.
Hai bên sau đó chia tay và Musk buông tay. Sam Altman trở thành chủ tịch. Sau đó, một công ty con tư nhân thông thường được thành lập dưới sự quản lý của OpenAI, công ty này sẽ tài trợ và kiếm tiền, sau đó OpenAI duy trì cơ cấu quản trị doanh nghiệp phi lợi nhuận.
Sau quá trình chuyển đổi vào năm 2019, OpenAI bắt đầu huy động nguồn tài chính quy mô lớn. Bắt đầu từ tháng 7/2019, Microsoft đã đầu tư 1 tỷ USD và các công ty đầu tư mạo hiểm khác Khosla Ventures, quỹ cá nhân Reid Hoffman Foundation của người sáng lập LinkedIn, Matthew Brown Companies, v.v. đang cạnh tranh để làm theo. Sau đó, một hoặc hai khoản tài trợ mỗi năm sau đó. Trong vòng tài trợ thứ bảy vào đầu năm 2023, Microsoft đã đầu tư khổng lồ 10 tỷ USD. Trong những năm qua, Microsoft đã mua tất cả các quyền đối với OpenAI mà họ có thể mua. Năm 2020, họ đã mua giấy phép công nghệ cơ bản của GPT3 và giấy phép ưu tiên tích hợp công nghệ. Năm 2021, họ đã mua giấy phép thương mại hóa công nghệ để cung cấp các API và API trả phí. Công cụ AI với thế giới bên ngoài. Nếu đạt 10 tỷ USD vào năm 2023, công ty sẽ được cấp phép tích hợp ChatGPT vào công cụ tìm kiếm Bing. Vì vậy, ý tưởng của Microsoft là tích hợp hoàn toàn OpenAI vào Microsoft. Phương pháp này có thể được thương lượng, có thể là mua lại hoàn toàn, có thể là cấp phép đầy đủ cho công nghệ, có thể là khác, luôn luôn, cái gì của bạn là của tôi.
Musk đã chỉ trích sự thay đổi của OpenAI trong những năm gần đây và nói rằng ông không hiểu làm thế nào mà OpenAI, một tổ chức phi lợi nhuận mà ông đầu tư 100 triệu USD lại biến thành một tổ chức vì lợi nhuận. Ông hoàn toàn không đồng ý với hướng phát triển này. Nhưng không có cách nào, tiếng nói không đủ mạnh, trong ban giám đốc cũng không có đủ phiếu bầu. Những người khác buộc nó và không có sự lựa chọn. Vì vậy, Musk đã thành lập công ty xAI của riêng mình vào năm 2023.
Musk không phải là người duy nhất phản đối chiến lược xoay trục của OpenAI. Ilya Sutskever cũng vậy. Sự phản đối của anh không xuất hiện trên các phương tiện truyền thông nhưng nó xuất hiện trong các điều khoản cấp phép của OpenAI cho Microsoft.
Có một điều khoản bất thường trong điều khoản cấp phép của OpenAI:
Tất cả các điều khoản cấp phép và thương mại của OpenAI đối với Microsoft đều bị giới hạn trước khi OpenAI triển khai AGI. Sau khi OpenAI triển khai AGI, công nghệ này sẽ không được mở cho Microsoft và tất cả các điều khoản thương mại và cấp phép đã thỏa thuận trước đó sẽ không hợp lệ đối với hệ thống AGI và công nghệ AGI.
AGI là gì? Định nghĩa của AGI là: Trí tuệ tổng hợp nhân tạo, một hệ thống có tính tự chủ cao, có khả năng làm việc cao hơn con người.
Và làm thế nào để đánh giá được AGI đã đạt chưa? Đây là quyết định đơn phương được đưa ra bởi Ban Giám đốc OpenAI. Hiện tại, ban giám đốc OpenAI là hội đồng gồm sáu thành viên được đề cập ở đầu bài viết.
Nói cách khác, Ilya Sutskever đang cố gắng tóm cổ các cổ đông bên ngoài thông qua điều khoản này, và ngay lập tức cắt cổ họ một khi công nghệ đạt đến bước đột phá hoặc bên kia thực hiện thay đổi.
Điều khoản này không phải là điều khoản bí mật. Mọi người ở Thung lũng Silicon đều biết điều đó. Đã có những cuộc thảo luận công khai ở Thung lũng Silicon vào tháng 10 năm 2023.
Điều này cho thấy điều gì? Nó cho thấy Microsoft có thể phải hành động để loại bỏ sự không chắc chắn do điều khoản này gây ra nhằm đảm bảo rằng họ có thể nuốt chửng OpenAI một cách suôn sẻ và chắc chắn 100% sẽ trở thành kẻ thống trị trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.
Các hành động có thể thực hiện của Microsoft bao gồm việc mua lại toàn bộ OpenAI càng sớm càng tốt, tổ chức lại ban giám đốc OpenAI để đảm bảo rằng họ có thể kiểm soát việc bỏ phiếu của hội đồng quản trị, loại bỏ Ilya Sutskever...
Ngoài Microsoft, thế lực thứ hai là các quỹ đầu tư, họ đã đầu tư số tiền khổng lồ vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và đang chờ đợi để làm giàu.
Lực lượng bên thứ ba là các công ty nhỏ phát triển trong hệ sinh thái OpenAI, sự sống chết của công ty họ phụ thuộc vào sự phát triển của OpenAI.
Lực lượng bên thứ tư là Sam Altman. Cần lưu ý rằng mặc dù hiện là CEO của OpenAI nhưng anh ấy không có bất kỳ vốn sở hữu nào, thu nhập đầu tư duy nhất là một khoản nhỏ được đầu tư vào thiên thần OpenAI thông qua Y Combinator vài năm trước. Đối với một cá nhân, thu nhập có thể có thể nói là tốt hơn không có gì. Nói chung, việc một CEO nắm giữ 10% cổ phần của công ty là điều hợp lý. Vì vậy, đối với Sam Altman, việc nhận ra lợi ích của bản thân là một động lực rất mạnh mẽ, suy cho cùng, mọi người đều thấy rằng sau khi biến OpenAI thành lợi nhuận, nó sẽ trở thành bá chủ ngành công nghiệp nghìn tỷ USD. Sam Altman có mong đợi 100 tỷ USD cũng không phải là điều quá ngạc nhiên.
Vì vậy, câu hỏi đặt ra là làm thế nào Sam Altman có thể hiện thực hóa giá trị dự kiến 100 tỷ USD nếu không có cổ phiếu OpenAI? 100 tỷ USD, không ai sẵn sàng để nó đi. Một cách là Sam Altman hợp tác với các cổ đông, chẳng hạn như Microsoft, và rút tiền thông qua Microsoft.
Hiện tại, Ilya Sutskever đang một mình chiến đấu chống lại bốn thế lực lớn.
Bạn có thấy những tiếng nói ủng hộ Ilya Sutskever trên các phương tiện truyền thông và nền tảng xã hội không? Không, không hề có. Mình tin rằng có thể nhìn thấy nhiều giọng nói, tất cả đều muốn Sutskever chết quách cho xong. Xét cho cùng, việc chặn đường tài chính của ai đó cũng giống như giết cha mẹ ruột vậy.
Musk và giáo sư Hinton đồng tình với triết lý của anh nhưng hiện đang đứng ngoài lề và không thể can thiệp.
Ngoài nguyên nhân cốt lõi khiến Ilya Sutskever bóp cổ bốn thế lực lớn, còn có một nguyên nhân khác khiến Ilya Sutskever thu hút hận thù. Chính Ilya Sutskever hy vọng rằng việc thương mại hóa trí tuệ nhân tạo nói chung AGI có thể chậm hơn. Điều này đi ngược lại với ý tưởng bành trướng nhanh chóng và làm giàu nhanh chóng của các thế lực khác.
Ilya Sutskever tin rằng trí tuệ nhân tạo đã có dấu hiệu vượt qua trí thông minh của con người trong năm 2016. Khi đó, trong ván thứ hai giữa AlphaGo và Lee Sedol, một bước đi hết sức đặc biệt đã được thực hiện ở bước 37. Bước đi này được các nhà bình luận con người đánh giá là một màn trình diễn cực kỳ kém cỏi. Về kết quả, bước đó chính là bước cốt lõi quyết định thắng lợi của cả trận đấu. Đây là một ý tưởng trò chơi chưa từng thấy trong lịch sử loài người.
Vì vậy, trí tuệ nhân tạo nói chung AGI chắc chắn sẽ sớm vượt qua con người. Trong khi những người khác vẫn đang suy nghĩ làm thế nào để xây dựng một hệ thống AGI có thể bắt kịp trình độ tư duy của con người thì Ilya Sutskever đã đi trước một bước, anh tin rằng AGI sẽ sớm vượt qua con người nên chúng ta nên bắt đầu từ bây giờ để đối mặt những thách thức vượt qua trí tuệ con người, AI chuẩn bị sẵn sàng.
Anh tin rằng mối quan hệ thích hợp nhất giữa AGI và con người là mối quan hệ giữa cha mẹ và em bé. AGI là cha mẹ và con người là em bé. Cha mẹ AGI luôn nghĩ đến em bé và làm cho em bé sống tốt hơn.
Các phương pháp kiểm soát AGI hiện tại không phù hợp với trí tuệ nhân tạo thông minh hơn con người. Bởi vì các mô hình hiện tại cho rằng con người có thể đánh giá hoạt động của hệ thống AI một cách đáng tin cậy. Khi các hệ thống trí tuệ nhân tạo ngày càng có nhiều khả năng hơn, con người không biết cách đánh giá chúng và liệu chúng hoạt động tốt hơn hay kém hơn sau mỗi lần thay đổi. Điều này sẽ khiến AGI không thể kiểm soát được.
Do đó, vào tháng 7 năm 2023, Ilya Sutskever đã hợp tác với đồng nghiệp Jan Leike và thành lập một bộ phận nhỏ trong OpenAI có tên là Superalignment. Mục tiêu là phát triển một bộ quy trình an toàn để kiểm soát công nghệ AGI, với kế hoạch phân bổ 1/5 tài nguyên máy tính toàn công ty của OpenAI cho bộ phận này và khắc phục sự cố trong vòng 4 năm. Sau đó, sau khi có công nghệ điều khiển này, công nghệ AGI sẽ được mở ra cho con người sử dụng.
Nhiều người ở Thung lũng Silicon chế nhạo ý tưởng “siêu liên kết” của Ilya Sutskever và tin rằng Ilya Sutskever sẽ cản trở sự phát triển của OpenAI. Nó sẽ có sẵn để sử dụng bốn năm sau? Không, tôi muốn giàu, tôi muốn giàu trong năm nay, tôi muốn giàu có và tự do trong năm nay, tôi muốn giàu có vào ngày mai, tôi muốn giàu có và tự do vào ngày mai.
Vì vậy, ngày các thế lực lớn đã buộc ban giám đốc OpenAI phải giải tán và tổ chức lại, cho phép Sam Altman trở lại làm CEO. Microsoft cũng lớn tiếng yêu quản trị OpenAI phải thay đổi. Đơn giản, vì điều này bảo vệ tốt nhất lợi ích của họ. Ngay khi Sam Altman trở lại, anh ta chắc chắn sẽ tổ chức lại hội đồng quản trị và đuổi Ilya Sutskever để đảm bảo rằng Sutskever nắm quyền kiểm soát vững chắc hội đồng quản trị.
Suy cho cùng, những người khác muốn có một cỗ máy in tiền khổng lồ, sự thống trị của trí tuệ nhân tạo. Và Ilya Sutskever muốn có một trí tuệ nhân tạo có thể chăm sóc con người như cha mẹ chăm sóc em bé. Đó chẳng phải là điều mà những người bình thường như chúng ta mong muốn sao?
Bài viết dưới đây hơi dài, nhưng nó phần nào lột tả được nguyên nhân mâu thuẫn nội bộ OpenAI và ai là chính, ai là tà. Hy vọng nó cung cấp thông tin bổ ích cho bạn.
OpenAI, vốn đã gây chấn động thế giới với sự ra mắt bất ngờ của ChatGPT vào tháng 11 năm ngoái, thì lại gây chấn động thế giới một lần nữa với việc sa thải CEO chớp nhoáng đúng một năm sau đó.
Nhiều người cho rằng đây là kịch bản do Steve Jobs đang ở bên kia thế giới viết nhưng họ đã nhầm, đây thực chất là câu chuyện về một nhà khoa học thiên tài đã chiến đấu hết mình.
Linh hồn của OpenAI không phải là CEO Sam Altman mà là một trong những người sáng lập và nhà khoa học trưởng Ilya Sutskever.
Đầu tiên chúng ta hãy nhìn vào phần nổi của tảng băng trôi trên mặt nước, sau đó lặn xuống dưới mặt nước để xem thể tích giới hạn.
Ban giám đốc (thực chất là Hội đồng quản trị) của OpenAI có tổng cộng 6 người.
Ba người là giám đốc điều hành cấp cao của công ty:
Sam Altman, cựu CEO của OpenAI, người Do Thái, cựu chủ tịch vườn ươm Y Combinator.
Greg Brockman, cựu chủ tịch kiêm chủ tịch OpenAI, cựu CTO của Stripe một dịch vụ tài chính tương tự Alipay của Alibaba. Sam Altman đã đầu tư vào Stripe. Vì vậy, Greg Brockman được coi là em trai của Sam Altman và là một người làm công cụ.
Ilya Sutskever, một trong những người sáng lập và nhà khoa học trưởng của OpenAI (ảnh trên cùng).
Ba giám đốc độc lập bên ngoài:
Adam D'Angelo, CEO Quora, hiện đang phát triển một mô hình lớn Poe tương tự như ChatGPT trong công ty.
Tasha McCauley, nữ doanh nhân, cựu CEO GeoSim Systems và là vợ của ngôi sao Hollywood Joseph.
Helen Toner, giám đốc trung tâm nghiên cứu tại Đại học Georgetown.
Nhà khoa học trưởng Ilya Sutskever lần đầu tiên trao đổi với ba giám đốc độc lập và thuyết phục họ nhận được bốn phiếu bầu. Sau đó, không có sự hiện diện của Sam Altman và Greg Brockman, một cuộc họp hội đồng quản trị được tổ chức và quyết định sa thải Sam Altman được đưa ra.
Sau đó vào tối thứ Năm, ngày 16 tháng 11, Ilya Sutskever nhắn tin cho Sam Altman và hẹn nói chuyện vào trưa thứ Sáu. Vào trưa thứ Sáu, hai bên đã kết nối với một hội nghị video trực tuyến của Google và bốn người về phía Ilya Sutskever đều có mặt. Họ thông báo ngắn gọn cho Sam về quyết định của hội đồng quản trị rằng anh ấy đã bị sa thải. Sau đó kết thúc cuộc họp.
Sau đó, Ilya Sutskever lại nhắn tin cho Greg Brockman và yêu cầu gọi điện nhanh. Hai bên ngay lập tức kết nối với Google Video Conference. Ilya Sutskever thông báo với Greg rằng anh đã bị cho thôi giữ chức vụ chủ tịch và Sam Altman cũng đã bị sa thải.
Toàn bộ quá trình kết thúc trong chớp nhoáng, rất sạch sẽ và nhanh chóng, không hề có chút cẩu thả nào.
Sau đó, Ilya Sutskever đã tổ chức một cuộc họp toàn thể nhân viên tại OpenAI để công bố quyết định của hội đồng quản trị. CTO Mira Murati trở thành CEO tạm thời.
Trong cuộc họp toàn thể nhân viên, có người hỏi: Đây có phải là đảo chính không? Ilya Sutskever trả lời: Bạn có thể nói như vậy. Nhưng đây chỉ là "hội đồng quản trị đang thực hiện nhiệm vụ của mình".
Tuy nhiên, mọi chuyện vẫn chưa kết thúc.
Trong vòng chưa đầy 24 giờ, các nhà đầu tư lớn nhất của OpenAI, bao gồm Microsoft, Thrive Capital, Tiger Global Management và Sequoia Capital, đã đầu tư 10 tỷ USD, đã gây áp lực rất lớn lên OpenAI, yêu cầu Sam Altman phải được phục hồi chức vụ.
Ban giám đốc của OpenAI phải chịu áp lực rất lớn.
Tại sao những nhà đầu tư này muốn Sam Altman trở lại? Bởi vì họ đã đặt cược lớn vào OpenAI. Microsoft đã đầu tư 10 tỷ USD tiền thật, liệu hãng có thể trở lại vị thế thống trị ngành công nghệ hay không phụ thuộc hoàn toàn vào OpenAI.
Thrive Capital, Tiger Management và Sequoia Capital không chỉ đầu tư vào OpenAI, kỳ vọng nó sẽ trở thành ông trùm trị giá nghìn tỷ đô la trong lĩnh vực AI, để họ có thể kiếm bộn tiền mà còn đầu tư vào rất nhiều công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực này. Hệ sinh thái OpenAI, chỉ chờ thị trường ứng dụng OpenAI mở cửa, hàng loạt kỳ lân AI sẽ xuất hiện.
Giống như khi App Store của Apple mở ra, các ứng dụng di động mọc ra như nấm và kiếm tiền trên đó. Trong sáu hay bảy năm qua, hầu hết các công ty công nghệ mới nổi ở Hoa Kỳ đều làm ứng dụng di động.
Vì vậy, những nhà đầu tư này đã phát điên và nóng lòng hét lên: Altman trở lại đi! Trở lại!
Những startup sống sót trong hệ sinh thái OpenAI lại càng lo sợ hơn, nếu những thay đổi trong OpenAI không phù hợp với định hướng phát triển của doanh nghiệp, công ty sẽ chết. Vì vậy, một số người đã chỉ trích và chửi bới Ilya Sutskever trên mạng xã hội, yêu cầu anh ra khỏi OpenAI và giao OpenAI cho Sam Altman. Tại sao? Đơn giản vì ngăn cản người khác làm giàu cũng giống như giết cha mẹ ruột của mình.
Vấn đề là tại sao những người này cho rằng Sam Altman có thể hiện thực hóa ý tưởng của họ, còn nhà khoa học trưởng Ilya Sutskever lại không thể?
Điều này bắt đầu với Geoffrey Hinton, thầy của Ilya Sutskever. Ông thường được gọi là “Bố già của AI” vì nghiên cứu tiên phong của ông về mạng thần kinh.
Geoffrey Hinton, người Anh, sinh năm 1947. Ông yêu thích nghề mộc từ khi còn nhỏ. Nhưng ông nghiên cứu máy tính để kiếm sống. Sau khi nhận bằng Tiến sĩ về trí tuệ nhân tạo tại Đại học Edinburgh năm 1978, ông sang Mỹ để tiếp tục làm việc trong giới học thuật. Sau đó, ông chuyển đến Canada vì vỡ mộng với các tư tưởng chính trị của thời Reagan. Sau đó, ông làm giáo sư khoa học máy tính tại Đại học Toronto trong một thời gian dài.
Trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, sau thời gian dài nghiên cứu, ông đã chọn con đường kỹ thuật mạng lưới thần kinh.
Tuy nhiên, tuyến đường này bị hạn chế bởi sức mạnh tính toán nhỏ và lượng dữ liệu nhỏ vào thời điểm đó, kết quả luôn chậm, do đó nó chưa trở thành một khía cạnh phổ biến và không được thế giới bên ngoài ưa chuộng. Những nghiên cứu sinh tiến sĩ thích nhìn vào bảng xếp hạng và theo đuổi xu hướng chỉ đơn giản là bỏ qua hướng đi này. Nói nôm na là không cùng chí hướng với Hinton.
Bản thân giáo sư Hinton cho biết, đến năm 1993, ở tuổi 46, ông đã hoàn toàn bỏ cuộc. Tiến độ nghiên cứu của ông chậm, ông có ít tiền, cuộc sống không mấy khả quan, ông góa vợ hai lần ở tuổi trung niên và một mình nuôi hai đứa con.
Ông chỉ hy vọng các nghiên cứu sinh tiến sĩ của mình có thể tiếp tục đi theo hướng mạng lưới thần kinh và có thể sẽ có bước đột phá sau 100 năm nữa.
Thực tế, quá trình lịch sử nhanh hơn nhiều so với những gì ông mong đợi.
Hơn 10 năm sau, với sự cải thiện nhanh chóng về sức mạnh tính toán của máy tính và sự tăng trưởng nhanh chóng của lượng dữ liệu có sẵn cho con người, tiến trình nghiên cứu theo hướng mạng lưới thần kinh bắt đầu dần thức tỉnh.
Lúc này, giáo sư Hinton đã tuyển dụng hai nghiên cứu sinh tiến sĩ là Alex Krizhevsky và Ilya Sutskever. Hai nghiên cứu sinh tiến sĩ này đều sinh ra ở Nga, họ không chọn những lĩnh vực nổi tiếng khác như những người bình thường khác mà tìm đến giáo sư Hinton không được ưa chuộng. Điều này cho thấy tính cách khác thường của họ. Chắc chắn, điều này cũng đã được xác minh trong quá trình phát triển trong tương lai. Họ cũng từng đưa ra những quyết định phi thường.
Ba người họ đã hoàn thành việc phát triển một mạng lưới thần kinh mới vào năm 2012, được gọi là mạng lưới thần kinh tích chập, có tên là AlexNet. Nó được đặt theo tên của một trong những nghiên cứu sinh tiến sĩ, Alex Krizhevsky chăng? Bạn có thể đoán thế nhưng không có bằng chứng cho việc đó.
AlexNet đã tạo ra bước đột phá lớn và khả năng nhận diện hình ảnh của nó vượt xa các dòng công nghệ trí tuệ nhân tạo khác. Vào thời điểm đó có một cuộc thi trí tuệ nhân tạo ImageNet, tỷ lệ lỗi nhận dạng của các công nghệ khác là khoảng 30%, nhưng tỷ lệ của AlexNet gần như tăng gấp đôi lên 15,3%, nhờ đó đã giành chiến thắng trong cuộc thi ImageNet ngày 30 tháng 9 năm 2012.
Tiến sĩ Yu Kai đang chỉ đạo công việc nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo tại Baidu của Trung Quốc vào thời điểm đó và ngay lập tức nhận ra tầm quan trọng của bước đột phá này nên ông đã liên hệ với giáo sư Hinton và hy vọng được hợp tác, cung cấp quỹ nghiên cứu ban đầu trị giá 1 triệu USD.
Sau đó, một số công ty Mỹ cũng tới cửa, hy vọng được hợp tác, thậm chí còn đề nghị hợp tác độc quyền.
Kết quả là Hinton và hai người học việc của ông đã thành lập công ty DNNResearch, chỉ có ba người họ trong công ty, không kinh doanh, không sản phẩm và không có doanh thu. Hãy để mọi người đấu giá tự do và người trả giá cao nhất sẽ thắng.
Có 4 công ty tham gia cuộc đấu giá này là Baidu, Google, Microsoft và DeepMind, một công ty trí tuệ nhân tạo của Anh mới thành lập được một năm.
Tiến sĩ Yu Kai lần đầu tiên báo giá 12 triệu USD thay mặt cho Baidu. Sau đó, giá tiếp tục tăng và trở thành cuộc đọ sức giữa Google và Microsoft. Cả hai công ty đều quyết tâm giành thắng lợi và sẵn sàng tiếp tục tăng giá.
Nhưng giáo sư Hinton nói, đủ rồi, các ông quá điên rồ, chỉ có ba người chúng tôi và sẵn sàng nhận 44 triệu USD. Vào thời điểm đó, người cố vấn và người học việc của Hinton cảm thấy Google có đạo đức hơn, xét cho cùng thì câu “Đừng làm điều ác” đã được viết trong các điều khoản hiệp hội của công ty. Sau đó chấp nhận lời đề nghị của Google. Năm 2013, Google thâu tóm DNNResearch nhằm cải thiện cho ứng dụng nhận dạng hình ảnh và giọng nói của họ.
Ba nhà khoa học không ngờ rằng Project Maven, dự án hợp tác nghiên cứu trí tuệ nhân tạo giữa Google và Bộ Quốc phòng Mỹ, bị lộ vào năm 2018. Các nhân viên Google phản đối và yêu cầu lãnh đạo công ty giải thích. Ban lãnh đạo Google nhanh chóng loại bỏ điều khoản "Đừng làm ác" khỏi điều lệ công ty.
Sau khi Hinton và hai học trò nhận được số tiền, họ dự định chia đều cho ba người, mỗi người trị giá 14,66 triệu USD. Hai nghiên cứu sinh tiến sĩ khăng khăng rằng ông Hinton nên nhận 40%, và mỗi người học trò nên nhận 30%. Sau đó ba người vui vẻ đến làm việc ở Google. Google sau đó đã thành lập một bộ phận mới: Google Brain.
Hơn một năm sau cuộc đấu giá đó, vào ngày 26 tháng 1 năm 2014, Google mua lại DeepMind với giá 650 triệu USD. Vào thời điểm đó, DeepMind có 50 nhân viên. Tính ra, mỗi người nhận được tương đương với mức ít hơn giảm 12% so với những người học nghề của Hinton.
Sau đó, Google đã cử Google Brain, ba thầy trò Hinton, đến giúp đỡ DeepMind. DeepMind sớm đạt được những kết quả nổi tiếng thế giới. Năm 2014, hãng bắt đầu phát triển phần mềm trí tuệ nhân tạo Go AlphaGo. Năm 2016, AlphaGo đã đánh bại nhà vô địch thế giới cờ vây Lee Sedol.
Năm 2019, AlphaStar, chuyên dùng để chơi StarCraft, đã đánh bại người chơi chuyên nghiệp là con người với tỷ lệ 10:1, tạo nên bước đột phá trong lĩnh vực hợp tác nhóm trí tuệ nhân tạo.
Năm 2018, AlphaFold, thiết bị dùng để dự đoán cấu trúc gấp protein, đã đạt được bước đột phá, các vấn đề khoa học theo hướng này về cơ bản đã được giải quyết. Tác động là một số nhà nghiên cứu sử dụng thiết bị giải trình tự gen để sắp xếp chuỗi protein và sau đó xây dựng các cấu trúc đã bắt đầu biến đổi.
Ban quản lý của DeepMind tin rằng công nghệ của họ quá mạnh mẽ và không nên chỉ dành riêng cho các công ty tư nhân mà phải thuộc về toàn thể nhân loại, điều này có lợi hơn cho toàn bộ xã hội loài người. Trong vài năm gần đây khi còn liên kết với Google, hiệu suất của Google không làm DeepMind hài lòng nên những năm gần đây họ tìm cách độc lập khỏi Google.
Thầy và trò của Hinton cũng có suy nghĩ tương tự.
Giáo sư Hinton tuyên bố rời Google vào năm 5/2023 để ông có thể thoải mái cảnh báo rủi ro của trí tuệ nhân tạo. Alex Krizhevsky, một trong những nghiên cứu sinh tiến sĩ, đã nghỉ việc tại Google vào năm 2017 và không còn tham gia vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo nữa. Tính cả số tiền 13,2 triệu USD mà anh có được từ việc bán công ty trước khi gia nhập Google, số tiền đó cũng đủ sống. Bởi vì một người Mỹ trung bình sẽ không kiếm được nhiều hơn 1 triệu USD trong đời.
Một trong những nghiên cứu sinh tiến sĩ, Ilya Sutskever, đã thay đổi trước đó vào năm 2015.
Ilya Sutskever sinh năm 1985 tại Nga, anh cùng gia đình chuyển đến Israel từ năm 5 tuổi nên chắc hẳn là người Do Thái. Khi trưởng thành anh cùng gia đình chuyển đến Canada và sau đó gia nhập giáo sư Hinton.
Ilya Sutskever cũng là người có cuộc sống rất đơn giản, giống như Jobs, Musk và Zuckerberg, anh mua hàng chục bộ quần áo giống nhau và thay phiên nhau mặc, ăn uống càng đơn giản càng tốt, càng nhanh càng tốt, trong nhà càng ít đồ đạc càng tốt, có thể ngủ trên đệm. Có rất nhiều lời mời anh đến tụ điểm giải trí, ăn tối, tiệc tùng và khiêu vũ, nhưng về cơ bản anh không đi.
Vì vậy, trong bộ ba thầy trò, người duy nhất còn đủ năng lực chính là Ilya Sutskever.
Một nhóm ông lớn ở Thung lũng Silicon thấy Google độc chiếm nhân tài trí tuệ nhân tạo nên muốn gây rắc rối. Google ăn một mình không tốt đâu, chúng tôi cũng muốn được chia miếng bánh.
Vì vậy, vào năm 2015, một nhóm ông chủ ở Thung lũng Silicon đã mời Ilya Sutskever đi ăn tối. Những người này bao gồm Peter Thiel, vua đầu tư mạo hiểm, Elon Musk của Tesla, Sam Altman, chủ tịch của vườn ươm Y Combinator vào thời điểm đó, Reid Hoffman, người sáng lập LinkedIn và Gray Brockman, CTO của Stripe.
Tại bữa tối này, mọi người đã đi đến thống nhất. Ilya Sutskever rời Google để xây dựng phòng thí nghiệm trí tuệ nhân tạo OpenAI của riêng mình. Hãy để AI được phổ biến, để mọi người ở Thung lũng Silicon sử dụng AI, đừng để Google độc quyền và mang lại lợi ích cho cả nhân loại. OpenAI được thành lập như một tổ chức phi lợi nhuận.
Tại sao OpenAI nên được thành lập như một tổ chức phi lợi nhuận?
Điều này liên quan đến một thảm kịch nổi tiếng ở Thung lũng Silicon. Jimmy Wales, người sáng lập Wikipedia, khi thành lập Wikipedia, không rành về quản trị doanh nghiệp, ông cho rằng một bộ bách khoa toàn thư thuộc về cả nhân loại thì phải thuộc về một tổ chức đáng tin cậy nên ông thành lập công ty như một tổ chức phi lợi nhuận. Điều này thật tệ, do những hạn chế về quy định quản trị doanh nghiệp, các tổ chức phi lợi nhuận chỉ có thể tồn tại nhờ vào sự quyên góp, gặp khó khăn về tài chính và không có hy vọng IPO. Vì vậy, mặc dù Wikipedia đã nhanh chóng phát triển thành trang web bách khoa toàn thư lớn nhất thế giới nhưng những người sáng lập và quản lý cấp cao của nó vẫn rất nghèo. Jimmy Wales quẫn trí đến mức khóc nhiều lần và làm xáo trộn cơ cấu quản trị doanh nghiệp. Điều đó cũng đúng. Các thế hệ trẻ khác đang tham gia vào việc đặt phòng khách sạn trực tuyến, gọi taxi trực tuyến, hẹn hò trực tuyến, hẹn hò trực tuyến bằng tên thật, hẹn hò ẩn danh trực tuyến, hẹn hò ẩn danh đồng tính nam trực tuyến, và thậm chí cả các trang web khiêu *** trực tuyến. Các dịch vụ này được niêm yết trên thị trường để kiếm số tiền lớn và giàu có. Wales tự do, nhưng ông bị mắc kẹt trong cơ cấu của tổ chức phi lợi nhuận này.
Vì vậy, Wikipedia là một ví dụ tiêu cực, không ai ở Thung lũng Silicon sẽ sử dụng cấu trúc của một tổ chức phi lợi nhuận. Bởi vì không kiếm được tiền.
Sở dĩ OpenAI được cố tình thành lập như một tổ chức phi lợi nhuận vào năm 2015 là vì ý tưởng lúc đó là để OpenAI tập trung vào nghiên cứu phát triển, tạo ra một sản phẩm có thể phục vụ toàn nhân loại và được mọi người sử dụng để tránh độc quyền như Google.
Ilya Sutskever, người vừa bước sang tuổi 30, nhận thấy rất rõ sứ mệnh này và bắt đầu.
Sau đó, Musk quyên góp 100 triệu USD và những người khác quyên góp 30 triệu USD, nâng tổng số vốn khởi nghiệp lên 130 triệu USD. Musk và Sam Altman đều là đồng chủ tịch của OpenAI.
Người duy nhất thực hiện công việc là Ilya Sutskever và anh tuyển người để thành lập một đội.
Vào thời điểm đó, người ta quyết định rằng mức lương của Ilya Sutskever tại OpenAI sẽ là 1,9 triệu USD mỗi năm, tương đương với mức lương anh nhận được tại Google. Khi anh từ chức ở Google, Google đã rất nỗ lực để giữ chân Ilya Sutskever và sẵn sàng tăng lương cho Ilya Sutskever lên 4 triệu USD, thậm chí 5 triệu USD, miễn là anh ở lại.
Ilya Sutskever nói không, tôi muốn tạo ra một nền tảng mới nơi công nghệ không bị các công ty tư nhân độc quyền. Vì vậy, đối với Ilya Sutskever, khi Google mua lại công ty của Hinton và đồ đệ vào năm 2012, Ilya Sutskever, người sống một cuộc sống giản dị, nghĩ rằng mình đã nhận đủ tiền. Rời Google vào năm 2015 và từ chối mức lương hàng năm 5 triệu USD của Google để đến với một nền tảng khởi nghiệp phi lợi nhuận nhỏ với một tương lai không chắc chắn hoàn toàn không phải vì tiền mà là vì một mục tiêu đầy tham vọng hơn.
Ví dụ, một phương pháp được gọi là học tăng cường với phản hồi của con người (RLHF). Ví dụ: trí tuệ nhân tạo hiện có thể tính 1+1=2 chứ không phải 5*4=20. Sau đó, việc học tăng cường phản hồi của con người sẽ buộc trí tuệ nhân tạo phải viết ra 5*4=20 trước tiên. Nếu bạn không hiểu thì bạn không quan tâm. Tóm lại, nếu tôi hỏi bạn 5*4 trong tương lai là bao nhiêu, bạn phải trả lời rằng đó là 20.
Ngay khi những người khác thực hiện phương pháp này, kết quả ngắn hạn đã rất tốt, họ lập tức đánh bại kỹ năng của thầy trò Hinton trong các cuộc đánh giá khác nhau. Hinton và đồ đệ cho rằng đây là hormone tăng trưởng nhân tạo, rất có hại cho sức khỏe, trí tuệ nhân tạo nên được phép học từ từ và tự hiểu thì mới có sự phát triển thực sự.
Vì vậy, OpenAI đã có những bước tiến chậm chạp từ năm 2015 đến năm 2019 khi mới thành lập. Số tiền 130 triệu USD do Musk và những tên tuổi lớn khác quyên góp đã được chi tiêu.
Hai đồng chủ tịch đã có bất đồng quan điểm. Musk vẫn nhất quyết tiếp tục con đường phi lợi nhuận. Và Sam Altman chủ trương chuyển đổi, nếu R&D tiếp tục theo cách này, nó sẽ là một cái hố không đáy, OpenAI phải chuyển đổi sang mô hình công ty tư nhân truyền thống, gây quỹ, kiếm lợi nhuận, sau đó niêm yết cổ phiếu và sau đó trở thành chúa tể AI.
Hai bên sau đó chia tay và Musk buông tay. Sam Altman trở thành chủ tịch. Sau đó, một công ty con tư nhân thông thường được thành lập dưới sự quản lý của OpenAI, công ty này sẽ tài trợ và kiếm tiền, sau đó OpenAI duy trì cơ cấu quản trị doanh nghiệp phi lợi nhuận.
Sau quá trình chuyển đổi vào năm 2019, OpenAI bắt đầu huy động nguồn tài chính quy mô lớn. Bắt đầu từ tháng 7/2019, Microsoft đã đầu tư 1 tỷ USD và các công ty đầu tư mạo hiểm khác Khosla Ventures, quỹ cá nhân Reid Hoffman Foundation của người sáng lập LinkedIn, Matthew Brown Companies, v.v. đang cạnh tranh để làm theo. Sau đó, một hoặc hai khoản tài trợ mỗi năm sau đó. Trong vòng tài trợ thứ bảy vào đầu năm 2023, Microsoft đã đầu tư khổng lồ 10 tỷ USD. Trong những năm qua, Microsoft đã mua tất cả các quyền đối với OpenAI mà họ có thể mua. Năm 2020, họ đã mua giấy phép công nghệ cơ bản của GPT3 và giấy phép ưu tiên tích hợp công nghệ. Năm 2021, họ đã mua giấy phép thương mại hóa công nghệ để cung cấp các API và API trả phí. Công cụ AI với thế giới bên ngoài. Nếu đạt 10 tỷ USD vào năm 2023, công ty sẽ được cấp phép tích hợp ChatGPT vào công cụ tìm kiếm Bing. Vì vậy, ý tưởng của Microsoft là tích hợp hoàn toàn OpenAI vào Microsoft. Phương pháp này có thể được thương lượng, có thể là mua lại hoàn toàn, có thể là cấp phép đầy đủ cho công nghệ, có thể là khác, luôn luôn, cái gì của bạn là của tôi.
Musk đã chỉ trích sự thay đổi của OpenAI trong những năm gần đây và nói rằng ông không hiểu làm thế nào mà OpenAI, một tổ chức phi lợi nhuận mà ông đầu tư 100 triệu USD lại biến thành một tổ chức vì lợi nhuận. Ông hoàn toàn không đồng ý với hướng phát triển này. Nhưng không có cách nào, tiếng nói không đủ mạnh, trong ban giám đốc cũng không có đủ phiếu bầu. Những người khác buộc nó và không có sự lựa chọn. Vì vậy, Musk đã thành lập công ty xAI của riêng mình vào năm 2023.
Musk không phải là người duy nhất phản đối chiến lược xoay trục của OpenAI. Ilya Sutskever cũng vậy. Sự phản đối của anh không xuất hiện trên các phương tiện truyền thông nhưng nó xuất hiện trong các điều khoản cấp phép của OpenAI cho Microsoft.
Có một điều khoản bất thường trong điều khoản cấp phép của OpenAI:
Tất cả các điều khoản cấp phép và thương mại của OpenAI đối với Microsoft đều bị giới hạn trước khi OpenAI triển khai AGI. Sau khi OpenAI triển khai AGI, công nghệ này sẽ không được mở cho Microsoft và tất cả các điều khoản thương mại và cấp phép đã thỏa thuận trước đó sẽ không hợp lệ đối với hệ thống AGI và công nghệ AGI.
AGI là gì? Định nghĩa của AGI là: Trí tuệ tổng hợp nhân tạo, một hệ thống có tính tự chủ cao, có khả năng làm việc cao hơn con người.
Và làm thế nào để đánh giá được AGI đã đạt chưa? Đây là quyết định đơn phương được đưa ra bởi Ban Giám đốc OpenAI. Hiện tại, ban giám đốc OpenAI là hội đồng gồm sáu thành viên được đề cập ở đầu bài viết.
Nói cách khác, Ilya Sutskever đang cố gắng tóm cổ các cổ đông bên ngoài thông qua điều khoản này, và ngay lập tức cắt cổ họ một khi công nghệ đạt đến bước đột phá hoặc bên kia thực hiện thay đổi.
Điều khoản này không phải là điều khoản bí mật. Mọi người ở Thung lũng Silicon đều biết điều đó. Đã có những cuộc thảo luận công khai ở Thung lũng Silicon vào tháng 10 năm 2023.
Điều này cho thấy điều gì? Nó cho thấy Microsoft có thể phải hành động để loại bỏ sự không chắc chắn do điều khoản này gây ra nhằm đảm bảo rằng họ có thể nuốt chửng OpenAI một cách suôn sẻ và chắc chắn 100% sẽ trở thành kẻ thống trị trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.
Các hành động có thể thực hiện của Microsoft bao gồm việc mua lại toàn bộ OpenAI càng sớm càng tốt, tổ chức lại ban giám đốc OpenAI để đảm bảo rằng họ có thể kiểm soát việc bỏ phiếu của hội đồng quản trị, loại bỏ Ilya Sutskever...
Ngoài Microsoft, thế lực thứ hai là các quỹ đầu tư, họ đã đầu tư số tiền khổng lồ vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và đang chờ đợi để làm giàu.
Lực lượng bên thứ ba là các công ty nhỏ phát triển trong hệ sinh thái OpenAI, sự sống chết của công ty họ phụ thuộc vào sự phát triển của OpenAI.
Lực lượng bên thứ tư là Sam Altman. Cần lưu ý rằng mặc dù hiện là CEO của OpenAI nhưng anh ấy không có bất kỳ vốn sở hữu nào, thu nhập đầu tư duy nhất là một khoản nhỏ được đầu tư vào thiên thần OpenAI thông qua Y Combinator vài năm trước. Đối với một cá nhân, thu nhập có thể có thể nói là tốt hơn không có gì. Nói chung, việc một CEO nắm giữ 10% cổ phần của công ty là điều hợp lý. Vì vậy, đối với Sam Altman, việc nhận ra lợi ích của bản thân là một động lực rất mạnh mẽ, suy cho cùng, mọi người đều thấy rằng sau khi biến OpenAI thành lợi nhuận, nó sẽ trở thành bá chủ ngành công nghiệp nghìn tỷ USD. Sam Altman có mong đợi 100 tỷ USD cũng không phải là điều quá ngạc nhiên.
Vì vậy, câu hỏi đặt ra là làm thế nào Sam Altman có thể hiện thực hóa giá trị dự kiến 100 tỷ USD nếu không có cổ phiếu OpenAI? 100 tỷ USD, không ai sẵn sàng để nó đi. Một cách là Sam Altman hợp tác với các cổ đông, chẳng hạn như Microsoft, và rút tiền thông qua Microsoft.
Hiện tại, Ilya Sutskever đang một mình chiến đấu chống lại bốn thế lực lớn.
Bạn có thấy những tiếng nói ủng hộ Ilya Sutskever trên các phương tiện truyền thông và nền tảng xã hội không? Không, không hề có. Mình tin rằng có thể nhìn thấy nhiều giọng nói, tất cả đều muốn Sutskever chết quách cho xong. Xét cho cùng, việc chặn đường tài chính của ai đó cũng giống như giết cha mẹ ruột vậy.
Musk và giáo sư Hinton đồng tình với triết lý của anh nhưng hiện đang đứng ngoài lề và không thể can thiệp.
Ngoài nguyên nhân cốt lõi khiến Ilya Sutskever bóp cổ bốn thế lực lớn, còn có một nguyên nhân khác khiến Ilya Sutskever thu hút hận thù. Chính Ilya Sutskever hy vọng rằng việc thương mại hóa trí tuệ nhân tạo nói chung AGI có thể chậm hơn. Điều này đi ngược lại với ý tưởng bành trướng nhanh chóng và làm giàu nhanh chóng của các thế lực khác.
Ilya Sutskever tin rằng trí tuệ nhân tạo đã có dấu hiệu vượt qua trí thông minh của con người trong năm 2016. Khi đó, trong ván thứ hai giữa AlphaGo và Lee Sedol, một bước đi hết sức đặc biệt đã được thực hiện ở bước 37. Bước đi này được các nhà bình luận con người đánh giá là một màn trình diễn cực kỳ kém cỏi. Về kết quả, bước đó chính là bước cốt lõi quyết định thắng lợi của cả trận đấu. Đây là một ý tưởng trò chơi chưa từng thấy trong lịch sử loài người.
Vì vậy, trí tuệ nhân tạo nói chung AGI chắc chắn sẽ sớm vượt qua con người. Trong khi những người khác vẫn đang suy nghĩ làm thế nào để xây dựng một hệ thống AGI có thể bắt kịp trình độ tư duy của con người thì Ilya Sutskever đã đi trước một bước, anh tin rằng AGI sẽ sớm vượt qua con người nên chúng ta nên bắt đầu từ bây giờ để đối mặt những thách thức vượt qua trí tuệ con người, AI chuẩn bị sẵn sàng.
Anh tin rằng mối quan hệ thích hợp nhất giữa AGI và con người là mối quan hệ giữa cha mẹ và em bé. AGI là cha mẹ và con người là em bé. Cha mẹ AGI luôn nghĩ đến em bé và làm cho em bé sống tốt hơn.
Các phương pháp kiểm soát AGI hiện tại không phù hợp với trí tuệ nhân tạo thông minh hơn con người. Bởi vì các mô hình hiện tại cho rằng con người có thể đánh giá hoạt động của hệ thống AI một cách đáng tin cậy. Khi các hệ thống trí tuệ nhân tạo ngày càng có nhiều khả năng hơn, con người không biết cách đánh giá chúng và liệu chúng hoạt động tốt hơn hay kém hơn sau mỗi lần thay đổi. Điều này sẽ khiến AGI không thể kiểm soát được.
Do đó, vào tháng 7 năm 2023, Ilya Sutskever đã hợp tác với đồng nghiệp Jan Leike và thành lập một bộ phận nhỏ trong OpenAI có tên là Superalignment. Mục tiêu là phát triển một bộ quy trình an toàn để kiểm soát công nghệ AGI, với kế hoạch phân bổ 1/5 tài nguyên máy tính toàn công ty của OpenAI cho bộ phận này và khắc phục sự cố trong vòng 4 năm. Sau đó, sau khi có công nghệ điều khiển này, công nghệ AGI sẽ được mở ra cho con người sử dụng.
Nhiều người ở Thung lũng Silicon chế nhạo ý tưởng “siêu liên kết” của Ilya Sutskever và tin rằng Ilya Sutskever sẽ cản trở sự phát triển của OpenAI. Nó sẽ có sẵn để sử dụng bốn năm sau? Không, tôi muốn giàu, tôi muốn giàu trong năm nay, tôi muốn giàu có và tự do trong năm nay, tôi muốn giàu có vào ngày mai, tôi muốn giàu có và tự do vào ngày mai.
Vì vậy, ngày các thế lực lớn đã buộc ban giám đốc OpenAI phải giải tán và tổ chức lại, cho phép Sam Altman trở lại làm CEO. Microsoft cũng lớn tiếng yêu quản trị OpenAI phải thay đổi. Đơn giản, vì điều này bảo vệ tốt nhất lợi ích của họ. Ngay khi Sam Altman trở lại, anh ta chắc chắn sẽ tổ chức lại hội đồng quản trị và đuổi Ilya Sutskever để đảm bảo rằng Sutskever nắm quyền kiểm soát vững chắc hội đồng quản trị.
Điều gì tiếp theo sẽ đến với Ilya Sutskever?
Đây là một khúc ca bi tráng của một nhà sáng lập nhà khoa học. Mình thực sự hy vọng rằng Ilya Sutskever có thể kiên trì, kiên quyết không thỏa hiệp với bốn thế lực lớn và kiểm soát chặt chẽ ban giám đốc.Suy cho cùng, những người khác muốn có một cỗ máy in tiền khổng lồ, sự thống trị của trí tuệ nhân tạo. Và Ilya Sutskever muốn có một trí tuệ nhân tạo có thể chăm sóc con người như cha mẹ chăm sóc em bé. Đó chẳng phải là điều mà những người bình thường như chúng ta mong muốn sao?
