A-Train The Seven
...'cause for once, I didn't hate myself.
Thí nghiệm tại Máy Va chạm Hadron Lớn (LHC) của CERN, được báo cáo bởi ALICE collaboration trong Physical Review Journals, đã chứng minh khả năng chuyển hóa chì thành vàng thông qua các va chạm gần (near-miss collisions) giữa các hạt nhân chì năng lượng cao. Mặc dù đây là một thành tựu khoa học đáng chú ý, lượng vàng sản xuất được là cực kỳ nhỏ, không có tác động kinh tế đáng kể đối với hàng hóa và tiêu dùng.
Trong các va chạm gần giữa hai chùm ion chì (208Pb) tại LHC, các hạt nhân không trực tiếp chạm nhau mà tạo ra trường điện từ mạnh do 82 proton trong mỗi hạt nhân chì mang điện tích dương. Khi di chuyển với tốc độ 99,999993% tốc độ ánh sáng, trường điện từ bị nén thành dạng “bánh mỏng” (pancake), tạo ra xung photon ngắn nhưng mạnh, theo báo cáo của ALICE collaboration. Photon tương tác với hạt nhân chì, kích thích dao động cấu trúc bên trong, dẫn đến phóng ra ba proton và ít nhất một neutron. Kết quả là hạt nhân chì (82 proton) chuyển hóa thành vàng (203Au, 79 proton).
Tại điểm va chạm ALICE, quá trình này tạo ra khoảng 89.000 hạt nhân vàng mỗi giây. Trong giai đoạn Run 2 (2015–2018), khoảng 86 tỷ hạt nhân vàng được tạo ra, tương đương 29 picogram (2,9 × 10^-11 g). Run 3 (2022–2025) sản xuất gần gấp đôi lượng vàng, nhưng vẫn cực kỳ nhỏ.
ALICE sử dụng ZDC để đếm số lượng tương tác photon-hạt nhân dẫn đến phóng ra 0, 1, 2, hoặc 3 proton kèm theo ít nhất một neutron, tương ứng với việc tạo ra chì, thallium, thủy ngân và vàng. Theo Uliana Dmitrieva từ ALICE, đây là lần đầu tiên quá trình sản xuất vàng tại LHC được phát hiện và phân tích có hệ thống. Vàng được tạo ra có năng lượng rất cao và va vào ống dẫn chùm tia hoặc bộ chuẩn trực của LHC, lập tức phân rã thành proton, neutron và các hạt khác. Theo CERN, vàng chỉ tồn tại trong một phần nhỏ của giây, không thể thu thập.
Lượng vàng sản xuất trong Run 2 (29 picogram) và Run 3 (khoảng 50 picogram) là không đáng kể. Theo Japan Times, giá vàng năm 2025 ước tính 2.500 USD/ounce (28,35 g), nghĩa là 29 picogram chỉ trị giá 2,5 × 10^-9 USD (0,0000000025 USD). Lượng vàng này nhỏ hơn hàng nghìn tỷ lần so với yêu cầu để sản xuất một món trang sức, theo ALICE collaboration.
Vàng phân rã ngay lập tức sau khi hình thành, không thể khai thác để sử dụng trong các ngành như trang sức, điện tử, hay đầu tư. Do đó, nó không ảnh hưởng đến cung cầu vàng trên thị trường, vốn đạt giá trị 360 tỷ USD vào năm 2024. Với sản lượng vàng không đáng kể và không thể thương mại hóa, quá trình này không làm giảm giá vàng hoặc các sản phẩm liên quan (như nhẫn, chip điện tử). Tiêu dùng vàng trong trang sức (50% thị trường) và công nghệ (10%) không bị ảnh hưởng.
Trong các va chạm gần giữa hai chùm ion chì (208Pb) tại LHC, các hạt nhân không trực tiếp chạm nhau mà tạo ra trường điện từ mạnh do 82 proton trong mỗi hạt nhân chì mang điện tích dương. Khi di chuyển với tốc độ 99,999993% tốc độ ánh sáng, trường điện từ bị nén thành dạng “bánh mỏng” (pancake), tạo ra xung photon ngắn nhưng mạnh, theo báo cáo của ALICE collaboration. Photon tương tác với hạt nhân chì, kích thích dao động cấu trúc bên trong, dẫn đến phóng ra ba proton và ít nhất một neutron. Kết quả là hạt nhân chì (82 proton) chuyển hóa thành vàng (203Au, 79 proton).
Tại điểm va chạm ALICE, quá trình này tạo ra khoảng 89.000 hạt nhân vàng mỗi giây. Trong giai đoạn Run 2 (2015–2018), khoảng 86 tỷ hạt nhân vàng được tạo ra, tương đương 29 picogram (2,9 × 10^-11 g). Run 3 (2022–2025) sản xuất gần gấp đôi lượng vàng, nhưng vẫn cực kỳ nhỏ.
ALICE sử dụng ZDC để đếm số lượng tương tác photon-hạt nhân dẫn đến phóng ra 0, 1, 2, hoặc 3 proton kèm theo ít nhất một neutron, tương ứng với việc tạo ra chì, thallium, thủy ngân và vàng. Theo Uliana Dmitrieva từ ALICE, đây là lần đầu tiên quá trình sản xuất vàng tại LHC được phát hiện và phân tích có hệ thống. Vàng được tạo ra có năng lượng rất cao và va vào ống dẫn chùm tia hoặc bộ chuẩn trực của LHC, lập tức phân rã thành proton, neutron và các hạt khác. Theo CERN, vàng chỉ tồn tại trong một phần nhỏ của giây, không thể thu thập.
Lượng vàng sản xuất trong Run 2 (29 picogram) và Run 3 (khoảng 50 picogram) là không đáng kể. Theo Japan Times, giá vàng năm 2025 ước tính 2.500 USD/ounce (28,35 g), nghĩa là 29 picogram chỉ trị giá 2,5 × 10^-9 USD (0,0000000025 USD). Lượng vàng này nhỏ hơn hàng nghìn tỷ lần so với yêu cầu để sản xuất một món trang sức, theo ALICE collaboration.
Vàng phân rã ngay lập tức sau khi hình thành, không thể khai thác để sử dụng trong các ngành như trang sức, điện tử, hay đầu tư. Do đó, nó không ảnh hưởng đến cung cầu vàng trên thị trường, vốn đạt giá trị 360 tỷ USD vào năm 2024. Với sản lượng vàng không đáng kể và không thể thương mại hóa, quá trình này không làm giảm giá vàng hoặc các sản phẩm liên quan (như nhẫn, chip điện tử). Tiêu dùng vàng trong trang sức (50% thị trường) và công nghệ (10%) không bị ảnh hưởng.
