Bỉ Ngạn Hoa
Moderator
CEO của TSMC sẽ đảm nhận vị trí chủ tịch của hãng bán dẫn lớn nhất thế giới kể từ ngày mai (4/6/2024).
Trong sáu năm, C.C. Wei đã âm thầm lèo lái TSMC vượt qua giai đoạn tăng trưởng và thách thức chưa từng có. Giờ đây, ông chuẩn bị đảm nhận một vai trò thậm chí còn nổi bật hơn với tư cách là chủ tịch của nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới.
C.C. Wei, người đã giữ chức vụ Giám đốc điều hành (CEO) từ năm 2018, cũng sẽ trở thành chủ tịch từ thứ Ba (4/6/2024), khi người hiện đang giữ chức vụ đó là Mark Liu chuẩn bị nghỉ hưu. Động thái này là một phần của cuộc cải tổ quản lý quan trọng, bao gồm cả việc chuẩn bị người kế nhiệm Wei làm giám đốc điều hành.
Với tư cách là Giám đốc điều hành, Wei tập trung vào việc quản lý công ty, trong khi Mark Liu đảm nhiệm các vai trò đối mặt với công chúng nhiều hơn trong việc giao dịch với các chính phủ và giao tiếp với thế giới nói chung. Cả hai đã trải qua sáu năm có lẽ là sôi động nhất trong lịch sử công ty kể từ khi được Morris Chang thành lập vào năm 1987, đặc biệt là sự kiện cạnh tranh Mỹ - Trung gần đây.
Chất bán dẫn từ chỗ là một phần không mấy thú vị trong chuỗi cung ứng công nghệ trở thành chiến trường quan trọng trong cuộc cạnh tranh Mỹ-Trung. Trong khi đó, tình trạng thiếu chip chưa từng có do đại dịch COVID toàn cầu gây ra đã thúc đẩy các nền kinh tế lớn cạnh tranh thu hút hoạt động sản xuất chip ở nước mình để tăng cường khả năng phục hồi chuỗi cung ứng của họ.
Những xu hướng này đã đưa TSMC trở thành tâm điểm chú ý. Nhà cung cấp lâu năm cho những hãng như Nvidia, Apple, AMD và Qualcomm không còn chỉ là một nhà sản xuất chip thành công nữa. Hiện nay, TSMC được coi là một tài sản địa chính trị quan trọng.
Vai trò ngày càng nổi bật đi kèm với sự tăng trưởng lớn. Giá trị thị trường của TSMC đã tăng gần gấp ba trong sáu năm dưới thời Wei và Liu, đạt 22,4 nghìn tỷ Đô la Đài Loan mới (699,2 tỷ USD) tính đến ngày 28/5/2024. Doanh thu và lợi nhuận ròng tăng hơn gấp đôi trong thời gian đó, bất chấp suy thoái kinh tế toàn cầu.
Tuy nhiên, để dẫn đầu trong cuộc đua chip với Intel của Hoa Kỳ và Samsung Electronics của Hàn Quốc đòi hỏi phải có những khoản đầu tư khổng lồ. Chi phí vốn của TSMC tăng gần gấp ba lần từ 10,8 tỷ USD năm 2018 lên 30,45 tỷ USD vào năm 2023, vượt quá ngân sách quốc phòng của Đài Loan. Chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển đã tăng lên 5,8 tỷ USD vào năm 2023, tăng từ 2,8 tỷ USD vào năm 2018.
Khi Wei đảm nhận vai trò mới, ông sẽ phải đối mặt với hàng loạt thử thách, cả quen thuộc lẫn mới mẻ. Điều quan trọng nhất cũng là điều nằm ngoài tầm kiểm soát của ông: địa chính trị.
Cựu giám đốc TSMC nói với Nikkei Asia: “C.C. hay Mark đều không phải là chính trị gia. Nhưng nhìn về phía trước, địa chính trị vẫn là một trong những bất ổn chính và nhiệm vụ trọng tâm mà lãnh đạo công ty luôn cần phải giải quyết. Đó chắc chắn là một vấn đề khó khăn."
Nhà phân tích chất bán dẫn Arisa Liu, nhà nghiên cứu tại Viện nghiên cứu kinh tế Đài Loan, cho biết tất cả những bất ổn lớn nhất đối với TSMC đều xuất phát từ chính trị.
“Những điều không chắc chắn bao gồm liệu cựu Tổng thống Mỹ Trump có giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới hay không, liệu sẽ có động lực địa chính trị mới hay không và thái độ của Hoa Kỳ đối với ngành công nghiệp chip của Đài Loan và TSMC sẽ như thế nào”, Arisa Liu nói.
Donald Trump từng chỉ trích Đài Loan đã tước đoạt "công việc kinh doanh" của Mỹ, với lý do hòn đảo này chiếm thị phần cao trên thị trường toàn cầu về sản xuất chip tiên tiến.
Thử thách thứ hai liên quan đến sự phát triển của chính TSMC. Công ty hiện có hơn 76.000 nhân viên, tăng từ 48.000 vào năm 2018 và lực lượng lao động đó đa dạng hơn bao giờ hết. Đầu nhiệm kỳ của Wei, hầu hết hoạt động sản xuất của TSMC tập trung vào Đài Loan, nhưng trong những năm gần đây, công ty đã bắt tay vào việc mở rộng toàn cầu chưa từng có, lần đầu tiên thành lập các cơ sở sản xuất ở Nhật Bản và Đức và xây dựng nhà máy tiên tiến đầu tiên ở nước Mỹ trong hai thập kỷ.
Sau đó là sự thay đổi mô hình mà toàn bộ ngành công nghiệp chip phải đối mặt. Trong khi các nhà sản xuất chip hàng đầu tiếp tục nỗ lực thu nhỏ bóng bán dẫn hơn nữa trong cuộc đua giành thêm sức mạnh tính toán, họ cũng đang khám phá những con đường tiến bộ mới, chẳng hạn như tích hợp và kết nối chip theo những cách sáng tạo.
Sinh ra ở thành phố Nantao ở miền trung Đài Loan, Wei đã đi theo một con đường hơi khác thường để dẫn đầu ngành công nghiệp bán dẫn. Ông tốt nghiệp Đại học Chiao ******** Đài Loan với bằng kỹ sư điện, nhưng lấy bằng tiến sĩ tại Đại học Yale, vốn không được coi là trường kỹ thuật hàng đầu.
Sau khi tốt nghiệp, ông làm việc tại Texas Instruments, STMicroelectronics và Charter Semiconductor Manufacturing Co (nay là GlobalFoundries) trước khi gia nhập TSMC vào năm 1998.
Mặc dù ông có thể không phải là một "chính trị gia", nhưng những người biết và từng làm việc với Wei đều nói rằng ông rất thành thạo trong việc quản lý các mối quan hệ con người và nghề nghiệp.
Một cựu giám đốc TSMC từng làm việc với Wei đã mô tả ông với Nikkei Asia là người có sự kết hợp giữa tính khiêm tốn cá nhân và ý chí bất khuất. Cựu giám đốc TSMC cho biết: “Anh ấy có thể thân thiện khi giao tiếp với mọi người và các vấn đề để hoàn thành công việc và anh ấy có kiến thức rất vững chắc về hoạt động sản xuất”.
Wei cũng nổi tiếng với khả năng xử lý các mối quan hệ với các khách hàng quan trọng, bao gồm cả Apple, một khách hàng nổi tiếng khó tính. Chiến lược của ông, theo các giám đốc điều hành ngành chip, là không bao giờ hứa hẹn quá mức về bất cứ điều gì ngoại trừ việc mang lại nhiều hơn mong đợi.
“Tất cả chúng tôi đều thích làm việc với Wei,” một giám đốc điều hành nhà phát triển chip, công ty của họ là khách hàng của TSMC, cho biết. “Anh ấy có thể làm cho bầu không khí trở nên dễ dàng ngay cả khi chúng tôi đang nói về những chủ đề nghiêm túc và căng thẳng, chẳng hạn như giá cả.”
Peter Wu, cựu hiệu trưởng trường Đại học Chiao Tung (nay là Đại học Quốc gia Yang Ming Chiao Tung) và là bạn học năm cuối đại học của Wei, nói với Nikkei Asia rằng ngay từ khi còn trẻ, Wei đã luôn “thể hiện khả năng xử lý các vấn đề quan trọng và các tình huống nghiêm trọng bằng một tinh thần quyết tâm, thái độ bình tĩnh và tích cực”. Wu nói rằng đặc điểm này chắc chắn sẽ giúp ích rất nhiều cho Wei khi đối phó với những thách thức và vấn đề trong tương lai.
Có lẽ quan trọng nhất là Wei có được sự tin tưởng của Morris Chang. Người sáng lập TSMC cho biết mặc dù Wei có thể không đến từ trường kỹ thuật danh giá nhất nhưng quá trình đào tạo CEO của Wei đầy đủ.
Morris Chang cho biết: “Ông ấy có kinh nghiệm về R&D, điều hành sản xuất và vận hành, đồng thời ông ấy cũng có kinh nghiệm trong phát triển kinh doanh. Ông ấy là một CEO được chuẩn bị rất kỹ lưỡng và có kinh nghiệm thực tế trên nhiều mặt trận.”
Trong sáu năm, C.C. Wei đã âm thầm lèo lái TSMC vượt qua giai đoạn tăng trưởng và thách thức chưa từng có. Giờ đây, ông chuẩn bị đảm nhận một vai trò thậm chí còn nổi bật hơn với tư cách là chủ tịch của nhà sản xuất chip lớn nhất thế giới.
C.C. Wei chuẩn bị đảm nhận cương vị chủ tịch TSMC
C.C. Wei, người đã giữ chức vụ Giám đốc điều hành (CEO) từ năm 2018, cũng sẽ trở thành chủ tịch từ thứ Ba (4/6/2024), khi người hiện đang giữ chức vụ đó là Mark Liu chuẩn bị nghỉ hưu. Động thái này là một phần của cuộc cải tổ quản lý quan trọng, bao gồm cả việc chuẩn bị người kế nhiệm Wei làm giám đốc điều hành.
Với tư cách là Giám đốc điều hành, Wei tập trung vào việc quản lý công ty, trong khi Mark Liu đảm nhiệm các vai trò đối mặt với công chúng nhiều hơn trong việc giao dịch với các chính phủ và giao tiếp với thế giới nói chung. Cả hai đã trải qua sáu năm có lẽ là sôi động nhất trong lịch sử công ty kể từ khi được Morris Chang thành lập vào năm 1987, đặc biệt là sự kiện cạnh tranh Mỹ - Trung gần đây.
Chất bán dẫn từ chỗ là một phần không mấy thú vị trong chuỗi cung ứng công nghệ trở thành chiến trường quan trọng trong cuộc cạnh tranh Mỹ-Trung. Trong khi đó, tình trạng thiếu chip chưa từng có do đại dịch COVID toàn cầu gây ra đã thúc đẩy các nền kinh tế lớn cạnh tranh thu hút hoạt động sản xuất chip ở nước mình để tăng cường khả năng phục hồi chuỗi cung ứng của họ.
Những xu hướng này đã đưa TSMC trở thành tâm điểm chú ý. Nhà cung cấp lâu năm cho những hãng như Nvidia, Apple, AMD và Qualcomm không còn chỉ là một nhà sản xuất chip thành công nữa. Hiện nay, TSMC được coi là một tài sản địa chính trị quan trọng.
Vai trò ngày càng nổi bật đi kèm với sự tăng trưởng lớn. Giá trị thị trường của TSMC đã tăng gần gấp ba trong sáu năm dưới thời Wei và Liu, đạt 22,4 nghìn tỷ Đô la Đài Loan mới (699,2 tỷ USD) tính đến ngày 28/5/2024. Doanh thu và lợi nhuận ròng tăng hơn gấp đôi trong thời gian đó, bất chấp suy thoái kinh tế toàn cầu.
Tuy nhiên, để dẫn đầu trong cuộc đua chip với Intel của Hoa Kỳ và Samsung Electronics của Hàn Quốc đòi hỏi phải có những khoản đầu tư khổng lồ. Chi phí vốn của TSMC tăng gần gấp ba lần từ 10,8 tỷ USD năm 2018 lên 30,45 tỷ USD vào năm 2023, vượt quá ngân sách quốc phòng của Đài Loan. Chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển đã tăng lên 5,8 tỷ USD vào năm 2023, tăng từ 2,8 tỷ USD vào năm 2018.
Đầu tư cho R&D của TSMC tăng mạnh trong những năm gần đây
Khi Wei đảm nhận vai trò mới, ông sẽ phải đối mặt với hàng loạt thử thách, cả quen thuộc lẫn mới mẻ. Điều quan trọng nhất cũng là điều nằm ngoài tầm kiểm soát của ông: địa chính trị.
Cựu giám đốc TSMC nói với Nikkei Asia: “C.C. hay Mark đều không phải là chính trị gia. Nhưng nhìn về phía trước, địa chính trị vẫn là một trong những bất ổn chính và nhiệm vụ trọng tâm mà lãnh đạo công ty luôn cần phải giải quyết. Đó chắc chắn là một vấn đề khó khăn."
Nhà phân tích chất bán dẫn Arisa Liu, nhà nghiên cứu tại Viện nghiên cứu kinh tế Đài Loan, cho biết tất cả những bất ổn lớn nhất đối với TSMC đều xuất phát từ chính trị.
“Những điều không chắc chắn bao gồm liệu cựu Tổng thống Mỹ Trump có giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới hay không, liệu sẽ có động lực địa chính trị mới hay không và thái độ của Hoa Kỳ đối với ngành công nghiệp chip của Đài Loan và TSMC sẽ như thế nào”, Arisa Liu nói.
Donald Trump từng chỉ trích Đài Loan đã tước đoạt "công việc kinh doanh" của Mỹ, với lý do hòn đảo này chiếm thị phần cao trên thị trường toàn cầu về sản xuất chip tiên tiến.
Thử thách thứ hai liên quan đến sự phát triển của chính TSMC. Công ty hiện có hơn 76.000 nhân viên, tăng từ 48.000 vào năm 2018 và lực lượng lao động đó đa dạng hơn bao giờ hết. Đầu nhiệm kỳ của Wei, hầu hết hoạt động sản xuất của TSMC tập trung vào Đài Loan, nhưng trong những năm gần đây, công ty đã bắt tay vào việc mở rộng toàn cầu chưa từng có, lần đầu tiên thành lập các cơ sở sản xuất ở Nhật Bản và Đức và xây dựng nhà máy tiên tiến đầu tiên ở nước Mỹ trong hai thập kỷ.
Số lượng nhân sự của TSMC tăng nhanh
Sau đó là sự thay đổi mô hình mà toàn bộ ngành công nghiệp chip phải đối mặt. Trong khi các nhà sản xuất chip hàng đầu tiếp tục nỗ lực thu nhỏ bóng bán dẫn hơn nữa trong cuộc đua giành thêm sức mạnh tính toán, họ cũng đang khám phá những con đường tiến bộ mới, chẳng hạn như tích hợp và kết nối chip theo những cách sáng tạo.
Sinh ra ở thành phố Nantao ở miền trung Đài Loan, Wei đã đi theo một con đường hơi khác thường để dẫn đầu ngành công nghiệp bán dẫn. Ông tốt nghiệp Đại học Chiao ******** Đài Loan với bằng kỹ sư điện, nhưng lấy bằng tiến sĩ tại Đại học Yale, vốn không được coi là trường kỹ thuật hàng đầu.
Sau khi tốt nghiệp, ông làm việc tại Texas Instruments, STMicroelectronics và Charter Semiconductor Manufacturing Co (nay là GlobalFoundries) trước khi gia nhập TSMC vào năm 1998.
Mặc dù ông có thể không phải là một "chính trị gia", nhưng những người biết và từng làm việc với Wei đều nói rằng ông rất thành thạo trong việc quản lý các mối quan hệ con người và nghề nghiệp.
Một cựu giám đốc TSMC từng làm việc với Wei đã mô tả ông với Nikkei Asia là người có sự kết hợp giữa tính khiêm tốn cá nhân và ý chí bất khuất. Cựu giám đốc TSMC cho biết: “Anh ấy có thể thân thiện khi giao tiếp với mọi người và các vấn đề để hoàn thành công việc và anh ấy có kiến thức rất vững chắc về hoạt động sản xuất”.
Wei cũng nổi tiếng với khả năng xử lý các mối quan hệ với các khách hàng quan trọng, bao gồm cả Apple, một khách hàng nổi tiếng khó tính. Chiến lược của ông, theo các giám đốc điều hành ngành chip, là không bao giờ hứa hẹn quá mức về bất cứ điều gì ngoại trừ việc mang lại nhiều hơn mong đợi.
“Tất cả chúng tôi đều thích làm việc với Wei,” một giám đốc điều hành nhà phát triển chip, công ty của họ là khách hàng của TSMC, cho biết. “Anh ấy có thể làm cho bầu không khí trở nên dễ dàng ngay cả khi chúng tôi đang nói về những chủ đề nghiêm túc và căng thẳng, chẳng hạn như giá cả.”
Peter Wu, cựu hiệu trưởng trường Đại học Chiao Tung (nay là Đại học Quốc gia Yang Ming Chiao Tung) và là bạn học năm cuối đại học của Wei, nói với Nikkei Asia rằng ngay từ khi còn trẻ, Wei đã luôn “thể hiện khả năng xử lý các vấn đề quan trọng và các tình huống nghiêm trọng bằng một tinh thần quyết tâm, thái độ bình tĩnh và tích cực”. Wu nói rằng đặc điểm này chắc chắn sẽ giúp ích rất nhiều cho Wei khi đối phó với những thách thức và vấn đề trong tương lai.
Có lẽ quan trọng nhất là Wei có được sự tin tưởng của Morris Chang. Người sáng lập TSMC cho biết mặc dù Wei có thể không đến từ trường kỹ thuật danh giá nhất nhưng quá trình đào tạo CEO của Wei đầy đủ.
Morris Chang cho biết: “Ông ấy có kinh nghiệm về R&D, điều hành sản xuất và vận hành, đồng thời ông ấy cũng có kinh nghiệm trong phát triển kinh doanh. Ông ấy là một CEO được chuẩn bị rất kỹ lưỡng và có kinh nghiệm thực tế trên nhiều mặt trận.”
