Bỉ Ngạn Hoa
Moderator
Luo Ziyan, người có tên trực tuyến là Daxiang điều hành một số cửa hàng sinh lời trên TikTok cho công ty thương mại điện tử Uebezz, khiến các thương nhân đồng nghiệp của anh ở Nghĩa Ô, một trung tâm xuất khẩu phía nam Thượng Hải phải ghen tị.
Giám đốc bán hàng xuyên biên giới này là một trong những người đầu tiên sử dụng TikTok, ứng dụng video ngắn phổ biến toàn cầu để quảng cáo hàng gia dụng của Trung Quốc tới người tiêu dùng ở Mỹ và Đông Nam Á. Nhiều người bán hàng online mong muốn có được thành công tương tự Luo Ziyan.
Nhưng sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden vào tháng trước đã ký vào dự luật yêu cầu ByteDance, chủ sở hữu của TikTok phải thoái vốn hoạt động của nền tảng này tại Mỹ trong vòng 9 tháng nếu không sẽ phải đối mặt với lệnh cấm ứng dụng này, Luo Ziyan đã nhận được rất nhiều câu hỏi xoay quanh một chủ đề : việc mở cửa hàng trên TikTok bây giờ có đáng lo ngại không?
Luo Ziyan cho biết cô không biết phải trả lời câu hỏi đó thế nào. “Nếu không có luật mới của Mỹ, tôi chắc chắn sẽ khuyên họ nên mở cửa hàng trên TikTok ở Mỹ,” cô nói và cho biết thêm rằng hoạt động kinh doanh của cô ở Mỹ “chắc chắn có lợi nhiều hơn” so với hoạt động kinh doanh ở các thị trường khác.
Các thương nhân xuyên biên giới khác được tờ SCMP phỏng vấn thì chắc chắn hơn. Hong Ming, đồng sáng lập Liên minh người bán TikTok có trụ sở tại Thâm Quyến cho biết: “Đây không phải là lúc để những người mới nhảy vào mở cửa hàng trên TikTok ở Mỹ”.
Luật “thoái vốn hoặc cấm” TikTok của Mỹ đã cản trở công việc của không chỉ những người bán hàng Trung Quốc đang có kế hoạch mở rộng kinh doanh trên TikTok đến khách hàng Mỹ mà còn đối với chính nền tảng này, nền tảng đang tăng cường nỗ lực kiếm lợi từ sự phổ biến của nó trong giới trẻ Mỹ thông qua thương mại điện tử.
Những nỗ lực ban đầu đã cho thấy nhiều hứa hẹn. Hơn 500.000 thương nhân đã bán hàng cho người dùng Mỹ thông qua TikTok vào cuối năm ngoái, cao hơn gấp đôi so với ba tháng trước đó, công ty cho biết trong Báo cáo An toàn Cửa hàng TikTok (TikTok Shop Safety Report) trong tuần này. Trên toàn cầu, TikTok đã có hơn 15 triệu người bán trong tháng 12/2023.
Nhưng đồng hồ đang điểm cho TikTok: nền tảng này hiện có thời hạn đến ngày 19/1/2025 – một ngày trước khi nhiệm kỳ của ông Biden sắp hết – để đấu tranh để ở lại Mỹ và ByteDance vẫn chưa sẵn sàng từ bỏ sở hữu ứng dụng đã quá phổ biến của họ.
ByteDance cho biết họ không có kế hoạch thoái vốn khỏi ứng dụng TikTok ở Mỹ. TikTok cho biết họ sẽ thách thức dự luật cấm của Mỹ trước tòa và họ “tin rằng sự thật và luật pháp rõ ràng đứng về phía chúng tôi”. Bốn nguồn tin nội bộ từ ByteDance chia sẻ với hãng tin Reuters vào tháng trước rằng nếu hành động pháp lý thất bại, ByteDance thà đóng cửa các hoạt động của TikTok tại Mỹ chứ không bán.
TikTok đã bị cấm ở nhiều nơi khác trên thế giới trước đây. Ấn Độ đã chặn ứng dụng này trong bốn năm qua, sau một cuộc đụng độ chết người ở biên giới Himalaya với Trung Quốc. Nhưng việc rời khỏi Mỹ sẽ có sức tàn phá lớn hơn nhiều đối với TikTok và tham vọng công nghệ của Trung Quốc.
Số người dùng TikTok ở Mỹ
Theo một nguồn tin từ nội bộ tại ByteDance, TikTok có đủ khả năng để mất Ấn Độ nhưng không phải Mỹ vì nhiều clip TikTok lan truyền trên toàn cầu đều do người dùng Mỹ tạo ra.
Việc TikTok rời Mỹ cũng sẽ giáng một đòn mạnh vào tham vọng của Zhang Yiming, tỷ phú sáng lập ByteDance, người đã thành lập công ty trong một căn hộ dân cư ở Bắc Kinh vào năm 2012. Trước khi bàn giao vị trí CEO và chủ tịch cho Liang Rubo, người đồng sáng lập và bạn cùng phòng đại học của mình vào năm 2021, Zhang Yiming đã nhiều lần nói về tầm nhìn của mình về hoạt động toàn cầu dựa trên TikTok.
Giấc mơ đó giờ đây dường như ngày càng xa vời trong bối cảnh sự cạnh tranh ngày càng tăng giữa Trung Quốc và Mỹ. Trước khi tổng thống Mỹ ký vào dự luật cấm TikTok, chính phủ Trung Quốc trước đây đã nói rõ rằng các thuật toán mạnh mẽ thúc đẩy TikTok không thể được bán cho chủ sở hữu Mỹ.
Ngay cả khi ByteDance muốn bán TikTok cho các công ty Mỹ, sự phẫn nộ từ truyền thông Trung Quốc và người dùng Internet ở đại lục sẽ khiến việc đạt được bất kỳ thỏa thuận nào trở thành thách thức chính trị.
Nỗ lực của ByteDance vào năm 2020 nhằm bán cổ phần thiểu số trong TikTok cho các nhà đầu tư Mỹ đã bị chỉ trích ở trong nước là “quỳ gối” trước Washington, khiến công ty phải đưa ra một tuyên bố dài bằng tiếng Trung Quốc làm rõ rằng TikTok Global sẽ vẫn là công ty con thuộc sở hữu hoàn toàn của ByteDance.
Khi tương lai TikTok bị cấm ở Mỹ vẫn còn chưa rõ ràng, những người có ảnh hưởng đã bắt đầu thực hiện các biện pháp phòng ngừa.
Noah Jay Wood, người có 7 triệu người theo dõi trên TikTok, cho biết: “Chắc chắn sẽ rất tổn hại khi thấy [TikTok] biến mất”. Noah Jay Wood nói TikTok có thuật toán tốt hơn. “Bất cứ khi nào có thứ gì đó đang là xu hướng, bạn sẽ được thông báo [bởi TikTok], không giống như các nền tảng khác, luôn chậm trễ trong cuộc chơi.”
Trong khi TikTok là “nền tảng” để Noah Jay Wood phát triển nội dung của mình, Noah Jay Wood cho biết anh “tái chế” tất cả nội dung TikTok của mình để xuất bản trên Instagram và YouTube, “điều này đã giúp tôi tìm được khán giả mới trên đó”.
Alessandro Bogliari, đồng sáng lập và Giám đốc điều hành của The Influencer Marketing Factory, công ty có trụ sở tại Miami (Mỹ) cho biết, điều “hoàn toàn” quan trọng đối với những người sáng tạo và người bán TikTok là phải đa dạng hóa sự hiện diện của họ bất kể có lệnh cấm TikTok hay không.
“Thật rủi ro khi chỉ dựa vào một nền tảng do các thuật toán luôn thay đổi ảnh hưởng đến cách người sáng tạo tiếp cận khán giả của họ”, Alessandro Bogliari nói. Hơn nữa, nếu TikTok bị cấm, người sáng tạo và người bán “có thể gặp khó khăn về tài chính khi cố gắng thiết lập các nguồn doanh thu mới”.
Mặc dù được phổ biến rộng rãi nhưng TikTok vẫn phải chịu áp lực cạnh tranh gay gắt.
Theo báo cáo của công ty tình báo thị trường Sensor Tower vào tháng 3, gần 94% người dùng TikTok ở Mỹ cũng duyệt YouTube trong 90 ngày trước đó, trong khi 80% sử dụng Instagram và 68% xem Facebook.
Abraham Yousef, nhà phân tích chuyên sâu cấp cao tại Sensor Tower, cho biết: “Google và Meta sẽ sẵn sàng nắm bắt nhu cầu của nhà quảng cáo đối với các vị trí đặt video dạng ngắn, do mỗi nền tảng đều có giải pháp thay thế video dạng ngắn khả thi tương ứng trong Shorts và Reels”.
Người mua sắm ở Mỹ dường như đã không còn hứng thú với TikTok.
Tháng trước, tổng giá trị hàng hóa bán ra trên TikTok ở Mỹ chỉ đạt dưới 419 triệu USD, thấp hơn mức 446 triệu USD trong tháng 3, mặc dù vẫn cao hơn tháng 2 và 3 tháng trước đó, theo EchoTik, một công ty phân tích và phân tích dữ liệu tập trung vào TikTok.
ByteDance đang đa dạng hóa phạm vi sản phẩm của mình tại Mỹ và các thị trường phương Tây khác. Ví dụ, trợ lý bài tập về nhà AI của ByteDance là Gauth đang có đà phát triển. Họ cũng trả tiền cho những người có ảnh hưởng để quảng cáo ứng dụng chia sẻ ảnh và video Lemon8, được ra mắt vào năm 2020.
Hai tuần trước, ByteDance đã ra mắt thử nghiệm TikTok Notes, một ứng dụng đăng ảnh cạnh tranh trực tiếp với Instagram, ở Canada và Úc.
Theo Wang Haizhou, người sáng lập EchoTik, bất chấp triển vọng u ám, Mỹ vẫn là một trong những thị trường quan trọng nhất đối với các thương nhân xuyên biên giới, vì đây vẫn là quốc gia dẫn đầu xu hướng văn hóa và người tiêu dùng ở đó khá giả hơn.
“Một khi thương hiệu trở nên phổ biến ở Mỹ, các thị trường khác sẽ theo sau”, Wang Haizhou nói.
Nếu TikTok cuối cùng rời khỏi Mỹ, Hong Ming từ Liên minh người bán TikTok cho biết anh sẽ sử dụng các nền tảng khác, mặc dù cửa hàng hiện tại của anh do Shopify cung cấp “không thể so sánh với cửa hàng TikTok về doanh số”.
Luo Ziyan của Uebezz cho biết bước đi tiếp theo của cô sẽ phụ thuộc vào các điều khoản chính xác của lệnh cấm ở Mỹ. Cô nói, nếu đó chỉ là việc buộc phải xóa TikTok khỏi các cửa hàng ứng dụng ở Mỹ, cô ấy vẫn có thể tiếp cận những người dùng Mỹ đã cài đặt ứng dụng này trên điện thoại của họ.
Luo Ziyan cho biết hiện tại, Uebezz vẫn duy trì hoạt động bình thường ở Mỹ, nơi nhiều hàng hóa của công ty được lưu trữ tại một nhà kho địa phương chờ bán.
Hong Ming khuyên người bán nên giữ bình tĩnh và tiếp tục. “Chỉ cần làm bất cứ điều gì bạn có thể và xem mọi thứ phát triển như thế nào trước thời hạn 270 ngày,” ông nói.
>> Không chỉ Mỹ, danh sách số quốc gia đã cấm cửa TikTok dài bất ngờ
>> Tổng thống Mỹ chính thức ký dự luật “cấm” TikTok
Nhưng sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden vào tháng trước đã ký vào dự luật yêu cầu ByteDance, chủ sở hữu của TikTok phải thoái vốn hoạt động của nền tảng này tại Mỹ trong vòng 9 tháng nếu không sẽ phải đối mặt với lệnh cấm ứng dụng này, Luo Ziyan đã nhận được rất nhiều câu hỏi xoay quanh một chủ đề : việc mở cửa hàng trên TikTok bây giờ có đáng lo ngại không?
Luo Ziyan cho biết cô không biết phải trả lời câu hỏi đó thế nào. “Nếu không có luật mới của Mỹ, tôi chắc chắn sẽ khuyên họ nên mở cửa hàng trên TikTok ở Mỹ,” cô nói và cho biết thêm rằng hoạt động kinh doanh của cô ở Mỹ “chắc chắn có lợi nhiều hơn” so với hoạt động kinh doanh ở các thị trường khác.
Các thương nhân xuyên biên giới khác được tờ SCMP phỏng vấn thì chắc chắn hơn. Hong Ming, đồng sáng lập Liên minh người bán TikTok có trụ sở tại Thâm Quyến cho biết: “Đây không phải là lúc để những người mới nhảy vào mở cửa hàng trên TikTok ở Mỹ”.
Những nỗ lực ban đầu đã cho thấy nhiều hứa hẹn. Hơn 500.000 thương nhân đã bán hàng cho người dùng Mỹ thông qua TikTok vào cuối năm ngoái, cao hơn gấp đôi so với ba tháng trước đó, công ty cho biết trong Báo cáo An toàn Cửa hàng TikTok (TikTok Shop Safety Report) trong tuần này. Trên toàn cầu, TikTok đã có hơn 15 triệu người bán trong tháng 12/2023.
Nhưng đồng hồ đang điểm cho TikTok: nền tảng này hiện có thời hạn đến ngày 19/1/2025 – một ngày trước khi nhiệm kỳ của ông Biden sắp hết – để đấu tranh để ở lại Mỹ và ByteDance vẫn chưa sẵn sàng từ bỏ sở hữu ứng dụng đã quá phổ biến của họ.
ByteDance cho biết họ không có kế hoạch thoái vốn khỏi ứng dụng TikTok ở Mỹ. TikTok cho biết họ sẽ thách thức dự luật cấm của Mỹ trước tòa và họ “tin rằng sự thật và luật pháp rõ ràng đứng về phía chúng tôi”. Bốn nguồn tin nội bộ từ ByteDance chia sẻ với hãng tin Reuters vào tháng trước rằng nếu hành động pháp lý thất bại, ByteDance thà đóng cửa các hoạt động của TikTok tại Mỹ chứ không bán.
TikTok đã bị cấm ở nhiều nơi khác trên thế giới trước đây. Ấn Độ đã chặn ứng dụng này trong bốn năm qua, sau một cuộc đụng độ chết người ở biên giới Himalaya với Trung Quốc. Nhưng việc rời khỏi Mỹ sẽ có sức tàn phá lớn hơn nhiều đối với TikTok và tham vọng công nghệ của Trung Quốc.
Theo một nguồn tin từ nội bộ tại ByteDance, TikTok có đủ khả năng để mất Ấn Độ nhưng không phải Mỹ vì nhiều clip TikTok lan truyền trên toàn cầu đều do người dùng Mỹ tạo ra.
Việc TikTok rời Mỹ cũng sẽ giáng một đòn mạnh vào tham vọng của Zhang Yiming, tỷ phú sáng lập ByteDance, người đã thành lập công ty trong một căn hộ dân cư ở Bắc Kinh vào năm 2012. Trước khi bàn giao vị trí CEO và chủ tịch cho Liang Rubo, người đồng sáng lập và bạn cùng phòng đại học của mình vào năm 2021, Zhang Yiming đã nhiều lần nói về tầm nhìn của mình về hoạt động toàn cầu dựa trên TikTok.
Giấc mơ đó giờ đây dường như ngày càng xa vời trong bối cảnh sự cạnh tranh ngày càng tăng giữa Trung Quốc và Mỹ. Trước khi tổng thống Mỹ ký vào dự luật cấm TikTok, chính phủ Trung Quốc trước đây đã nói rõ rằng các thuật toán mạnh mẽ thúc đẩy TikTok không thể được bán cho chủ sở hữu Mỹ.
Ngay cả khi ByteDance muốn bán TikTok cho các công ty Mỹ, sự phẫn nộ từ truyền thông Trung Quốc và người dùng Internet ở đại lục sẽ khiến việc đạt được bất kỳ thỏa thuận nào trở thành thách thức chính trị.
Nỗ lực của ByteDance vào năm 2020 nhằm bán cổ phần thiểu số trong TikTok cho các nhà đầu tư Mỹ đã bị chỉ trích ở trong nước là “quỳ gối” trước Washington, khiến công ty phải đưa ra một tuyên bố dài bằng tiếng Trung Quốc làm rõ rằng TikTok Global sẽ vẫn là công ty con thuộc sở hữu hoàn toàn của ByteDance.
Khi tương lai TikTok bị cấm ở Mỹ vẫn còn chưa rõ ràng, những người có ảnh hưởng đã bắt đầu thực hiện các biện pháp phòng ngừa.
Noah Jay Wood, người có 7 triệu người theo dõi trên TikTok, cho biết: “Chắc chắn sẽ rất tổn hại khi thấy [TikTok] biến mất”. Noah Jay Wood nói TikTok có thuật toán tốt hơn. “Bất cứ khi nào có thứ gì đó đang là xu hướng, bạn sẽ được thông báo [bởi TikTok], không giống như các nền tảng khác, luôn chậm trễ trong cuộc chơi.”
Trong khi TikTok là “nền tảng” để Noah Jay Wood phát triển nội dung của mình, Noah Jay Wood cho biết anh “tái chế” tất cả nội dung TikTok của mình để xuất bản trên Instagram và YouTube, “điều này đã giúp tôi tìm được khán giả mới trên đó”.
Alessandro Bogliari, đồng sáng lập và Giám đốc điều hành của The Influencer Marketing Factory, công ty có trụ sở tại Miami (Mỹ) cho biết, điều “hoàn toàn” quan trọng đối với những người sáng tạo và người bán TikTok là phải đa dạng hóa sự hiện diện của họ bất kể có lệnh cấm TikTok hay không.
“Thật rủi ro khi chỉ dựa vào một nền tảng do các thuật toán luôn thay đổi ảnh hưởng đến cách người sáng tạo tiếp cận khán giả của họ”, Alessandro Bogliari nói. Hơn nữa, nếu TikTok bị cấm, người sáng tạo và người bán “có thể gặp khó khăn về tài chính khi cố gắng thiết lập các nguồn doanh thu mới”.
Mặc dù được phổ biến rộng rãi nhưng TikTok vẫn phải chịu áp lực cạnh tranh gay gắt.
Theo báo cáo của công ty tình báo thị trường Sensor Tower vào tháng 3, gần 94% người dùng TikTok ở Mỹ cũng duyệt YouTube trong 90 ngày trước đó, trong khi 80% sử dụng Instagram và 68% xem Facebook.
Abraham Yousef, nhà phân tích chuyên sâu cấp cao tại Sensor Tower, cho biết: “Google và Meta sẽ sẵn sàng nắm bắt nhu cầu của nhà quảng cáo đối với các vị trí đặt video dạng ngắn, do mỗi nền tảng đều có giải pháp thay thế video dạng ngắn khả thi tương ứng trong Shorts và Reels”.
Người mua sắm ở Mỹ dường như đã không còn hứng thú với TikTok.
Tháng trước, tổng giá trị hàng hóa bán ra trên TikTok ở Mỹ chỉ đạt dưới 419 triệu USD, thấp hơn mức 446 triệu USD trong tháng 3, mặc dù vẫn cao hơn tháng 2 và 3 tháng trước đó, theo EchoTik, một công ty phân tích và phân tích dữ liệu tập trung vào TikTok.
ByteDance đang đa dạng hóa phạm vi sản phẩm của mình tại Mỹ và các thị trường phương Tây khác. Ví dụ, trợ lý bài tập về nhà AI của ByteDance là Gauth đang có đà phát triển. Họ cũng trả tiền cho những người có ảnh hưởng để quảng cáo ứng dụng chia sẻ ảnh và video Lemon8, được ra mắt vào năm 2020.
Hai tuần trước, ByteDance đã ra mắt thử nghiệm TikTok Notes, một ứng dụng đăng ảnh cạnh tranh trực tiếp với Instagram, ở Canada và Úc.
Theo Wang Haizhou, người sáng lập EchoTik, bất chấp triển vọng u ám, Mỹ vẫn là một trong những thị trường quan trọng nhất đối với các thương nhân xuyên biên giới, vì đây vẫn là quốc gia dẫn đầu xu hướng văn hóa và người tiêu dùng ở đó khá giả hơn.
“Một khi thương hiệu trở nên phổ biến ở Mỹ, các thị trường khác sẽ theo sau”, Wang Haizhou nói.
Nếu TikTok cuối cùng rời khỏi Mỹ, Hong Ming từ Liên minh người bán TikTok cho biết anh sẽ sử dụng các nền tảng khác, mặc dù cửa hàng hiện tại của anh do Shopify cung cấp “không thể so sánh với cửa hàng TikTok về doanh số”.
Luo Ziyan của Uebezz cho biết bước đi tiếp theo của cô sẽ phụ thuộc vào các điều khoản chính xác của lệnh cấm ở Mỹ. Cô nói, nếu đó chỉ là việc buộc phải xóa TikTok khỏi các cửa hàng ứng dụng ở Mỹ, cô ấy vẫn có thể tiếp cận những người dùng Mỹ đã cài đặt ứng dụng này trên điện thoại của họ.
Luo Ziyan cho biết hiện tại, Uebezz vẫn duy trì hoạt động bình thường ở Mỹ, nơi nhiều hàng hóa của công ty được lưu trữ tại một nhà kho địa phương chờ bán.
Hong Ming khuyên người bán nên giữ bình tĩnh và tiếp tục. “Chỉ cần làm bất cứ điều gì bạn có thể và xem mọi thứ phát triển như thế nào trước thời hạn 270 ngày,” ông nói.
>> Không chỉ Mỹ, danh sách số quốc gia đã cấm cửa TikTok dài bất ngờ
>> Tổng thống Mỹ chính thức ký dự luật “cấm” TikTok
