Sasha
Writer
Doanh nhân nổi tiếng nhất Trung Quốc đã trở lại, đặt cược táo bạo và thúc đẩy AI.
Jack Ma tại Hội nghị toàn cầu về phụ nữ và tinh thần khởi nghiệp ở Hàng Châu năm 2019
Trong suốt nhiều năm Trung Quốc gây sức ép với lĩnh vực công nghệ, các bảng tin nội bộ của tập đoàn Alibaba đã thắp sáng những giấc mơ "MAGA" (đưa Alibaba vĩ đại trở lại). Giờ đây, công ty đang triển khai một trong những vũ khí lợi hại nhất của mình để hoàn thành sứ mệnh đó: Jack Ma.
Sau khi biến mất khỏi tầm mắt công chúng khi cuộc điều tra chống độc quyền bắt đầu vào cuối năm 2020, doanh nhân nổi tiếng nhất Trung Quốc đã trở lại các cơ sở của Alibaba và ông tham gia trực tiếp nhiều hơn bao giờ hết trong nửa thập kỷ qua, theo Bloomberg dẫn nguồn tin quen thuộc với công ty này. Những dấu hiệu về bàn tay vô hình của Jack Ma đang dần được nhận thấy rõ nét hơn, có lẽ không gì hơn việc chuyển hướng sang trí tuệ nhân tạo và tuyên chiến với các đối thủ thương mại điện tử là JD.com và Meituan. Jack Ma đóng vai trò quan trọng trong quyết định chi tới 50 tỷ nhân dân tệ (7 tỷ USD) trợ cấp của Alibaba để ngăn chặn sự gia nhập thị trường bất ngờ của JD.
Alibaba, công ty được điều hành bởi hai trong số những cộng sự lâu năm nhất của Jack Ma, Joe Tsai và Eddie Wu, từ năm 2023, vẫn chưa cho biết liệu Jack Ma đã trở lại với bất kỳ tư cách chính thức nào hay chưa. Một đại diện của Alibaba đã không trả lời email yêu cầu bình luận chi tiết. Tuy nhiên, những người quen thuộc với hoạt động của công ty cho biết nhà sáng lập 61 tuổi này đang ở trạng thái chủ động nhất kể từ khi từ chức chủ tịch vào năm 2019. Ngoài việc hỗ trợ điều phối hàng tỷ đô la chi tiêu, ông còn liên tục tìm kiếm thông tin cập nhật về các nỗ lực AI rộng lớn hơn của Alibaba. Có lần ông đã nhắn tin cho một quản lý cấp cao ba lần một ngày để yêu cầu cập nhật.
Từng là nhà lãnh đạo công nghệ giàu có và nổi tiếng nhất Trung Quốc, sự trở lại của Jack Ma từ lâu đã được mong đợi như một tín hiệu cho thấy lĩnh vực công nghệ vốn dĩ tự do của đất nước này đang lấy lại được sự ủng hộ ở Bắc Kinh. Mặc dù chưa rõ liệu Bắc Kinh có chính thức chấp thuận sự trở lại của ông hay không, nhưng cái bắt tay với Chủ tịch Tập Cận Bình hồi tháng 2 được coi là sự trở lại của ông vào thời điểm đất nước đang tìm kiếm AI để thúc đẩy tăng trưởng. Tuy nhiên, ông được kỳ vọng sẽ kín tiếng hơn so với trước khi bị điều tra, khi ông xuất hiện tại các hội thảo ở Davos và làm giám khảo một chương trình tìm kiếm tài năng châu Phi.
Jack Ma trong đêm chung kết sáng kiến Giải thưởng Doanh nhân mạng châu Phi đầu tiên, nơi ông tham gia ban giám khảo vào năm 2019.
"Jack Ma là nhân vật quan hệ công chúng lớn nhất, là nhân vật quan trọng nhất, là thần tượng lớn nhất của Alibaba", Li Chengdong, người đứng đầu tổ chức tư vấn internet Haitun có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết. "Sự trở lại của ông chủ lớn đồng nghĩa với việc ông không còn là mối đe dọa nữa, và điều đó khiến mọi người phấn khích."
Jack Ma đang dần thích nghi với thực tế mới trong thương mại điện tử Trung Quốc, được đánh dấu bằng sự cạnh tranh gay gắt và cuộc chiến giữa những người dùng bán lẻ đang săn lùng các bữa ăn, hàng tạp hóa và đồ điện tử được giao trong vòng một giờ hoặc ít hơn. Các quan chức cấp cao của công ty đang cố gắng thuyết phục Jack Ma rằng thời kỳ Alibaba nắm giữ 85% thị phần đã qua lâu rồi. Ông đang đặt cược rằng nền tảng mua sắm cốt lõi của công ty, Taobao, có thể đánh bại JD và Meituan sau thành công gần đây trong việc giành lại thị phần. Tính đến tháng 7, Alibaba nắm giữ 43% thị phần giao đồ ăn tại Trung Quốc, kém Meituan với 47%, theo Goldman Sachs.
Nhưng cuộc chiến đó có thể khiến Ma phải đối đầu với các nhà chức trách, những người muốn chấm dứt cái mà họ gọi là "trợ cấp độc hại", và ông đang mạo hiểm hứng chịu thêm cơn thịnh nộ về vai trò của Alibaba trong cuộc chiến giá cả.
Chính bài phát biểu tai tiếng của Jack Ma vào năm 2020 đã khiến ông phải rút lui khỏi công chúng. Vài ngày sau khi công khai chỉ trích các ngân hàng Trung Quốc là "tiệm cầm đồ", các cơ quan quản lý đã chặn kế hoạch đưa Ant Group, công ty con của Alibaba, lên sàn chứng khoán. Vài tuần sau, Bắc Kinh đã phát động một chiến dịch dài hạn nhằm thắt chặt kiểm soát nền kinh tế của nhà nước, nhằm kiềm chế tầng lớp tỷ phú của quốc gia này. Jack Ma đột ngột bị đẩy vào tâm điểm của một cơn bão pháp lý lan rộng, bao trùm các đối thủ lớn, từ Didi Global đến các công ty giáo dục trực tuyến khổng lồ lúc bấy giờ, đẩy các doanh nhân tỷ phú khác vào cảnh "ẩn dật" và gây ra sự mất mát tài sản lớn nhất trong lịch sử Trung Quốc hiện đại. Alibaba đã mất gần 700 tỷ USD giá trị thị trường - tương đương với toàn bộ Tencent Holdings ngày nay.
Jack Ma — có lẽ là biểu tượng nổi tiếng nhất của những năm tháng chính phủ Trung Quốc kiểm soát chặt ngành công nghệ — đã rời xa ánh đèn sân khấu, dành phần lớn thời gian ở Tokyo và Hồng Kông. Tinh thần nhân viên sa sút trong những năm đó, trùng hợp với các hạn chế nghiêm ngặt của đại dịch tại Trung Quốc. Bản thân sự vắng mặt của Jack Ma đã phản ánh thời kỳ khó khăn của công ty. Vì vậy, khi ông trở lại Ant Group vào tháng 12 để có bài phát biểu trước công chúng đầu tiên kể từ năm 2020, một số nhân viên kỳ cựu đã xúc động đến mức bật khóc.
Trong chuyến thăm trụ sở bộ phận đám mây của Alibaba vào tháng 4, Jack Ma đã đi ngang qua những bức tường được dán đầy những thông điệp xúc động từ những nhân viên kỳ cựu mô tả những khó khăn mà công ty đã phải đối mặt trong thời gian ông vắng mặt. Được bao quanh bởi các nhân viên ngồi trên thảm trên cầu thang, và với những nhân viên lắng nghe từ Tokyo và Hồng Kông, Jack Ma đã thể hiện tài hùng biện đặc trưng của mình.
“Công nghệ không chỉ là chinh phục các vì sao và đại dương”, ông nói. “Nó là việc gìn giữ ngọn lửa nhiệt huyết trong mỗi chúng ta.”
Jack Ma tiếp tục nhấn mạnh vai trò quan trọng của nền tảng đám mây, chip T-head tự sản xuất và dòng mô hình AI Qwen, mà ông cho biết mình đang nhận được cập nhật hàng ngày. Sau sự kiện, một số người tham dự cho biết họ cảm thấy phấn chấn và tràn đầy cảm hứng, như thể họ đã được chứng kiến văn hóa của một công ty khởi nghiệp ngay từ ngày đầu tiên.
Trụ sở Alibaba ở Hàng Châu
Alibaba đã đi một chặng đường dài kể từ khi thành lập vào năm 1999, khi Jack Ma huy động được 80.000 USD từ 80 nhà đầu tư để khởi nghiệp một sàn giao dịch trực tuyến. Năm 2014, công ty đã có màn ra mắt hoành tráng nhất vào thời điểm đó với đợt IPO trị giá 25 tỷ USD. Trong những năm tiếp theo, công ty ngày càng phát triển mạnh mẽ, đẩy vốn hóa thị trường vượt mốc 800 tỷ USD. Nhưng sau khi Jack Ma bất đồng với các cơ quan quản lý và đại dịch làm tê liệt nền kinh tế Trung Quốc, cổ phiếu của công ty đã lao dốc.
Trong nỗ lực khôi phục lại vinh quang trước đây của Alibaba, Jack Ma đang trông cậy vào những gương mặt quen thuộc như Wu và Tsai, cũng như ngôi sao đang lên Jiang Fan. Wu được xem là một nhân vật lâu dài hơn là một nhân vật chuyển tiếp, và nền tảng công nghệ của ông giúp ông có vị thế tốt để tiếp tục lãnh đạo, đặc biệt là về AI. Với tư cách là chủ tịch, Tsai là đồng minh chính của Jack Ma trong hội đồng quản trị, trong khi Jiang được giao nhiệm vụ điều hành một bộ phận thương mại điện tử mới, hiện trải dài từ Singapore đến Istanbul.
“Alibaba rõ ràng đã được chăm sóc rất tốt với sự trở lại của những người tiên phong như Eddie, Joe và Jiang Fan”, Vey-Sern Ling, giám đốc điều hành tại Union Bancaire Privée, cho biết. “Công ty đã tập trung lại vào công nghệ và các lĩnh vực kinh doanh cốt lõi với những khoản đầu tư có kỷ luật và có thể nói hiện đang bước vào giai đoạn bắt đầu gặt hái thành quả.”
Wu đang dẫn dắt ưu tiên hàng đầu của công ty: theo đuổi trí tuệ nhân tạo tổng quát. Vào tháng 2, Alibaba đã cam kết chi hơn 380 tỷ nhân dân tệ cho AI và cơ sở hạ tầng đám mây trong ba năm tới. Mặc dù việc kiếm tiền từ AI trên diện rộng vẫn còn ngoài tầm với, nhưng công ty đã đạt được mức tăng trưởng 26% trong doanh thu đám mây vào tháng 8 - tốc độ tăng trưởng hàng quý nhanh nhất trong nhiều năm. Điều này đã giúp đẩy mức tăng cổ phiếu trong năm lên 88% tính đến thời điểm đóng cửa phiên giao dịch hôm 15/9, mặc dù vốn hóa thị trường 380 tỷ USD của công ty chỉ bằng một nửa so với mức đỉnh.
Ngoài AI, Jack Ma cũng đang gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh thương mại điện tử cốt lõi - hiện vẫn là mảng mang lại doanh thu lớn nhất. Theo một người thân cận với Jack Ma, vào năm 2023, thị phần sụt giảm của Alibaba đã trực tiếp khiến Jack Ma ủng hộ việc sa thải CEO lúc bấy giờ là Daniel Zhang. Cùng năm đó, ông đã gây bất ngờ cho nhân viên khi đăng tải thông điệp trên một diễn đàn nội bộ, kêu gọi công ty "điều chỉnh hướng đi" khi công ty thương mại điện tử mới nổi PDD Holdings đang trên bờ vực vượt qua Alibaba về giá trị thị trường, và điều này sau đó đã xảy ra.
Công ty vẫn đang trong quá trình phục hồi sau một loạt sai lầm dưới thời Daniel Zhang, người được sự hậu thuẫn của Jack Ma đã rót hàng tỷ nhân dân tệ vào các chuỗi siêu thị trong một canh bạc sai lầm rằng tiêu dùng tại Trung Quốc sẽ ngày càng sâu rộng và mở rộng. Trong nhiệm kỳ của Daniel Zhang, Alibaba đã tách thành sáu đơn vị riêng biệt, bao gồm cả mảng đám mây và logistics, cho phép mỗi đơn vị tự do theo đuổi kế hoạch IPO riêng. Nhưng những kế hoạch này cuối cùng đã bị gác lại do thị trường bất ổn.
Jack Ma đang trông cậy vào những gương mặt quen thuộc như Wu và Tsai cũng như ngôi sao đang lên Jiang Fan.
“Jack Ma có thẩm quyền đạo đức trong công ty để đưa ra những quyết định quan trọng và cũng có thể chỉ trích các giám đốc điều hành, gián tiếp hoặc trực tiếp, hoặc chỉ trích chiến lược khi ông ấy cho rằng nó đi sai hướng”, Duncan Clark, tác giả của cuốn Alibaba: Ngôi nhà mà Jack Ma đã xây dựng, cho biết. “Ông ấy không phải là một nhà quản lý vi mô hàng ngày. Nhưng lời nói hoặc sự không hài lòng của ông ấy có thể được thể hiện theo cách khiến công ty phải thay đổi.”
Jiang Fan được giao nhiệm vụ điều hành đế chế thương mại điện tử thống nhất hơn của Alibaba và ông đang phối hợp chặt chẽ hơn các hoạt động giao đồ ăn, đặt phòng khách sạn và hậu cần. Cựu kỹ sư phần mềm này là một phần của nhóm giám đốc điều hành được Jack Ma đích thân cố vấn. Mặc dù ông đã bị loại khỏi đội ngũ lãnh đạo cốt lõi của Alibaba, những người có ảnh hưởng đến việc bổ nhiệm hội đồng quản trị sau vụ bê bối năm 2020, nhưng vị trí của ông đã được phục hồi trong năm nay.
Mặc dù sự trở lại của Jack Ma đã củng cố niềm tin vào định hướng của công ty, nhưng nó cũng mang đến một số thách thức. Sự hiện diện của ông tại trường đã làm phức tạp cơ cấu báo cáo của công ty bởi một số nhân viên coi ông là người ra quyết định hàng đầu của Alibaba, nguồn tin cho biết. Tuy nhiên, ông không có chức danh chính thức và đã rút lui khỏi việc đưa ra quyết định chi tiết hơn.
Quảng cáo của Alibaba Cloud và Baidu Cloud tại Sân bay quốc tế Thủ đô Bắc Kinh.
Đối với một số người, sự trở lại của Jack Ma giống như nỗ lực cuối cùng của một nhà sáng lập công nghệ thế hệ đầu tiên nhằm giành lại di sản của mình. Giống như những nhân viên Alibaba thời kỳ đầu khác, ông lấy biệt danh từ các huyền thoại võ thuật hư cấu, và thường so sánh con đường khởi nghiệp với hành trình của một anh hùng.
"Có lẽ ông ấy tin rằng đã đến lúc thoát khỏi sự cô lập và tạo dấu ấn bằng cách đánh bại Meituan", Chen Weixing, nhà sáng lập ứng dụng gọi xe Kuaidi Dache, cho biết. "Ông ấy đang sống trong ảo tưởng về một thiên anh hùng ca của riêng mình."
Jack Ma khó có thể trở lại Alibaba với tư cách chính thức. Nhưng hiện nay, ông ấy đeo huy hiệu công ty ở bất cứ nơi nào ông đến, được coi là một dấu hiệu ông đã trở lại hoạt động.
Khi trao lại quyền điều hành cho Daniel Zhang, Jack Ma nói với truyền thông nhà nước Trung Quốc: "Nghỉ hưu không có nghĩa là tôi rời Alibaba. Nếu Alibaba gọi, tôi sẽ luôn ở đó."
Jack Ma tại Hội nghị toàn cầu về phụ nữ và tinh thần khởi nghiệp ở Hàng Châu năm 2019
Trong suốt nhiều năm Trung Quốc gây sức ép với lĩnh vực công nghệ, các bảng tin nội bộ của tập đoàn Alibaba đã thắp sáng những giấc mơ "MAGA" (đưa Alibaba vĩ đại trở lại). Giờ đây, công ty đang triển khai một trong những vũ khí lợi hại nhất của mình để hoàn thành sứ mệnh đó: Jack Ma.
Sau khi biến mất khỏi tầm mắt công chúng khi cuộc điều tra chống độc quyền bắt đầu vào cuối năm 2020, doanh nhân nổi tiếng nhất Trung Quốc đã trở lại các cơ sở của Alibaba và ông tham gia trực tiếp nhiều hơn bao giờ hết trong nửa thập kỷ qua, theo Bloomberg dẫn nguồn tin quen thuộc với công ty này. Những dấu hiệu về bàn tay vô hình của Jack Ma đang dần được nhận thấy rõ nét hơn, có lẽ không gì hơn việc chuyển hướng sang trí tuệ nhân tạo và tuyên chiến với các đối thủ thương mại điện tử là JD.com và Meituan. Jack Ma đóng vai trò quan trọng trong quyết định chi tới 50 tỷ nhân dân tệ (7 tỷ USD) trợ cấp của Alibaba để ngăn chặn sự gia nhập thị trường bất ngờ của JD.
Alibaba, công ty được điều hành bởi hai trong số những cộng sự lâu năm nhất của Jack Ma, Joe Tsai và Eddie Wu, từ năm 2023, vẫn chưa cho biết liệu Jack Ma đã trở lại với bất kỳ tư cách chính thức nào hay chưa. Một đại diện của Alibaba đã không trả lời email yêu cầu bình luận chi tiết. Tuy nhiên, những người quen thuộc với hoạt động của công ty cho biết nhà sáng lập 61 tuổi này đang ở trạng thái chủ động nhất kể từ khi từ chức chủ tịch vào năm 2019. Ngoài việc hỗ trợ điều phối hàng tỷ đô la chi tiêu, ông còn liên tục tìm kiếm thông tin cập nhật về các nỗ lực AI rộng lớn hơn của Alibaba. Có lần ông đã nhắn tin cho một quản lý cấp cao ba lần một ngày để yêu cầu cập nhật.
Từng là nhà lãnh đạo công nghệ giàu có và nổi tiếng nhất Trung Quốc, sự trở lại của Jack Ma từ lâu đã được mong đợi như một tín hiệu cho thấy lĩnh vực công nghệ vốn dĩ tự do của đất nước này đang lấy lại được sự ủng hộ ở Bắc Kinh. Mặc dù chưa rõ liệu Bắc Kinh có chính thức chấp thuận sự trở lại của ông hay không, nhưng cái bắt tay với Chủ tịch Tập Cận Bình hồi tháng 2 được coi là sự trở lại của ông vào thời điểm đất nước đang tìm kiếm AI để thúc đẩy tăng trưởng. Tuy nhiên, ông được kỳ vọng sẽ kín tiếng hơn so với trước khi bị điều tra, khi ông xuất hiện tại các hội thảo ở Davos và làm giám khảo một chương trình tìm kiếm tài năng châu Phi.
Jack Ma trong đêm chung kết sáng kiến Giải thưởng Doanh nhân mạng châu Phi đầu tiên, nơi ông tham gia ban giám khảo vào năm 2019.
"Jack Ma là nhân vật quan hệ công chúng lớn nhất, là nhân vật quan trọng nhất, là thần tượng lớn nhất của Alibaba", Li Chengdong, người đứng đầu tổ chức tư vấn internet Haitun có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết. "Sự trở lại của ông chủ lớn đồng nghĩa với việc ông không còn là mối đe dọa nữa, và điều đó khiến mọi người phấn khích."
Jack Ma đang dần thích nghi với thực tế mới trong thương mại điện tử Trung Quốc, được đánh dấu bằng sự cạnh tranh gay gắt và cuộc chiến giữa những người dùng bán lẻ đang săn lùng các bữa ăn, hàng tạp hóa và đồ điện tử được giao trong vòng một giờ hoặc ít hơn. Các quan chức cấp cao của công ty đang cố gắng thuyết phục Jack Ma rằng thời kỳ Alibaba nắm giữ 85% thị phần đã qua lâu rồi. Ông đang đặt cược rằng nền tảng mua sắm cốt lõi của công ty, Taobao, có thể đánh bại JD và Meituan sau thành công gần đây trong việc giành lại thị phần. Tính đến tháng 7, Alibaba nắm giữ 43% thị phần giao đồ ăn tại Trung Quốc, kém Meituan với 47%, theo Goldman Sachs.
Nhưng cuộc chiến đó có thể khiến Ma phải đối đầu với các nhà chức trách, những người muốn chấm dứt cái mà họ gọi là "trợ cấp độc hại", và ông đang mạo hiểm hứng chịu thêm cơn thịnh nộ về vai trò của Alibaba trong cuộc chiến giá cả.
Chính bài phát biểu tai tiếng của Jack Ma vào năm 2020 đã khiến ông phải rút lui khỏi công chúng. Vài ngày sau khi công khai chỉ trích các ngân hàng Trung Quốc là "tiệm cầm đồ", các cơ quan quản lý đã chặn kế hoạch đưa Ant Group, công ty con của Alibaba, lên sàn chứng khoán. Vài tuần sau, Bắc Kinh đã phát động một chiến dịch dài hạn nhằm thắt chặt kiểm soát nền kinh tế của nhà nước, nhằm kiềm chế tầng lớp tỷ phú của quốc gia này. Jack Ma đột ngột bị đẩy vào tâm điểm của một cơn bão pháp lý lan rộng, bao trùm các đối thủ lớn, từ Didi Global đến các công ty giáo dục trực tuyến khổng lồ lúc bấy giờ, đẩy các doanh nhân tỷ phú khác vào cảnh "ẩn dật" và gây ra sự mất mát tài sản lớn nhất trong lịch sử Trung Quốc hiện đại. Alibaba đã mất gần 700 tỷ USD giá trị thị trường - tương đương với toàn bộ Tencent Holdings ngày nay.
Jack Ma — có lẽ là biểu tượng nổi tiếng nhất của những năm tháng chính phủ Trung Quốc kiểm soát chặt ngành công nghệ — đã rời xa ánh đèn sân khấu, dành phần lớn thời gian ở Tokyo và Hồng Kông. Tinh thần nhân viên sa sút trong những năm đó, trùng hợp với các hạn chế nghiêm ngặt của đại dịch tại Trung Quốc. Bản thân sự vắng mặt của Jack Ma đã phản ánh thời kỳ khó khăn của công ty. Vì vậy, khi ông trở lại Ant Group vào tháng 12 để có bài phát biểu trước công chúng đầu tiên kể từ năm 2020, một số nhân viên kỳ cựu đã xúc động đến mức bật khóc.
Trong chuyến thăm trụ sở bộ phận đám mây của Alibaba vào tháng 4, Jack Ma đã đi ngang qua những bức tường được dán đầy những thông điệp xúc động từ những nhân viên kỳ cựu mô tả những khó khăn mà công ty đã phải đối mặt trong thời gian ông vắng mặt. Được bao quanh bởi các nhân viên ngồi trên thảm trên cầu thang, và với những nhân viên lắng nghe từ Tokyo và Hồng Kông, Jack Ma đã thể hiện tài hùng biện đặc trưng của mình.
“Công nghệ không chỉ là chinh phục các vì sao và đại dương”, ông nói. “Nó là việc gìn giữ ngọn lửa nhiệt huyết trong mỗi chúng ta.”
Jack Ma tiếp tục nhấn mạnh vai trò quan trọng của nền tảng đám mây, chip T-head tự sản xuất và dòng mô hình AI Qwen, mà ông cho biết mình đang nhận được cập nhật hàng ngày. Sau sự kiện, một số người tham dự cho biết họ cảm thấy phấn chấn và tràn đầy cảm hứng, như thể họ đã được chứng kiến văn hóa của một công ty khởi nghiệp ngay từ ngày đầu tiên.
Trụ sở Alibaba ở Hàng Châu
Alibaba đã đi một chặng đường dài kể từ khi thành lập vào năm 1999, khi Jack Ma huy động được 80.000 USD từ 80 nhà đầu tư để khởi nghiệp một sàn giao dịch trực tuyến. Năm 2014, công ty đã có màn ra mắt hoành tráng nhất vào thời điểm đó với đợt IPO trị giá 25 tỷ USD. Trong những năm tiếp theo, công ty ngày càng phát triển mạnh mẽ, đẩy vốn hóa thị trường vượt mốc 800 tỷ USD. Nhưng sau khi Jack Ma bất đồng với các cơ quan quản lý và đại dịch làm tê liệt nền kinh tế Trung Quốc, cổ phiếu của công ty đã lao dốc.
Trong nỗ lực khôi phục lại vinh quang trước đây của Alibaba, Jack Ma đang trông cậy vào những gương mặt quen thuộc như Wu và Tsai, cũng như ngôi sao đang lên Jiang Fan. Wu được xem là một nhân vật lâu dài hơn là một nhân vật chuyển tiếp, và nền tảng công nghệ của ông giúp ông có vị thế tốt để tiếp tục lãnh đạo, đặc biệt là về AI. Với tư cách là chủ tịch, Tsai là đồng minh chính của Jack Ma trong hội đồng quản trị, trong khi Jiang được giao nhiệm vụ điều hành một bộ phận thương mại điện tử mới, hiện trải dài từ Singapore đến Istanbul.
“Alibaba rõ ràng đã được chăm sóc rất tốt với sự trở lại của những người tiên phong như Eddie, Joe và Jiang Fan”, Vey-Sern Ling, giám đốc điều hành tại Union Bancaire Privée, cho biết. “Công ty đã tập trung lại vào công nghệ và các lĩnh vực kinh doanh cốt lõi với những khoản đầu tư có kỷ luật và có thể nói hiện đang bước vào giai đoạn bắt đầu gặt hái thành quả.”
Wu đang dẫn dắt ưu tiên hàng đầu của công ty: theo đuổi trí tuệ nhân tạo tổng quát. Vào tháng 2, Alibaba đã cam kết chi hơn 380 tỷ nhân dân tệ cho AI và cơ sở hạ tầng đám mây trong ba năm tới. Mặc dù việc kiếm tiền từ AI trên diện rộng vẫn còn ngoài tầm với, nhưng công ty đã đạt được mức tăng trưởng 26% trong doanh thu đám mây vào tháng 8 - tốc độ tăng trưởng hàng quý nhanh nhất trong nhiều năm. Điều này đã giúp đẩy mức tăng cổ phiếu trong năm lên 88% tính đến thời điểm đóng cửa phiên giao dịch hôm 15/9, mặc dù vốn hóa thị trường 380 tỷ USD của công ty chỉ bằng một nửa so với mức đỉnh.
Ngoài AI, Jack Ma cũng đang gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh thương mại điện tử cốt lõi - hiện vẫn là mảng mang lại doanh thu lớn nhất. Theo một người thân cận với Jack Ma, vào năm 2023, thị phần sụt giảm của Alibaba đã trực tiếp khiến Jack Ma ủng hộ việc sa thải CEO lúc bấy giờ là Daniel Zhang. Cùng năm đó, ông đã gây bất ngờ cho nhân viên khi đăng tải thông điệp trên một diễn đàn nội bộ, kêu gọi công ty "điều chỉnh hướng đi" khi công ty thương mại điện tử mới nổi PDD Holdings đang trên bờ vực vượt qua Alibaba về giá trị thị trường, và điều này sau đó đã xảy ra.
Công ty vẫn đang trong quá trình phục hồi sau một loạt sai lầm dưới thời Daniel Zhang, người được sự hậu thuẫn của Jack Ma đã rót hàng tỷ nhân dân tệ vào các chuỗi siêu thị trong một canh bạc sai lầm rằng tiêu dùng tại Trung Quốc sẽ ngày càng sâu rộng và mở rộng. Trong nhiệm kỳ của Daniel Zhang, Alibaba đã tách thành sáu đơn vị riêng biệt, bao gồm cả mảng đám mây và logistics, cho phép mỗi đơn vị tự do theo đuổi kế hoạch IPO riêng. Nhưng những kế hoạch này cuối cùng đã bị gác lại do thị trường bất ổn.
Jack Ma đang trông cậy vào những gương mặt quen thuộc như Wu và Tsai cũng như ngôi sao đang lên Jiang Fan.
“Jack Ma có thẩm quyền đạo đức trong công ty để đưa ra những quyết định quan trọng và cũng có thể chỉ trích các giám đốc điều hành, gián tiếp hoặc trực tiếp, hoặc chỉ trích chiến lược khi ông ấy cho rằng nó đi sai hướng”, Duncan Clark, tác giả của cuốn Alibaba: Ngôi nhà mà Jack Ma đã xây dựng, cho biết. “Ông ấy không phải là một nhà quản lý vi mô hàng ngày. Nhưng lời nói hoặc sự không hài lòng của ông ấy có thể được thể hiện theo cách khiến công ty phải thay đổi.”
Jiang Fan được giao nhiệm vụ điều hành đế chế thương mại điện tử thống nhất hơn của Alibaba và ông đang phối hợp chặt chẽ hơn các hoạt động giao đồ ăn, đặt phòng khách sạn và hậu cần. Cựu kỹ sư phần mềm này là một phần của nhóm giám đốc điều hành được Jack Ma đích thân cố vấn. Mặc dù ông đã bị loại khỏi đội ngũ lãnh đạo cốt lõi của Alibaba, những người có ảnh hưởng đến việc bổ nhiệm hội đồng quản trị sau vụ bê bối năm 2020, nhưng vị trí của ông đã được phục hồi trong năm nay.
Mặc dù sự trở lại của Jack Ma đã củng cố niềm tin vào định hướng của công ty, nhưng nó cũng mang đến một số thách thức. Sự hiện diện của ông tại trường đã làm phức tạp cơ cấu báo cáo của công ty bởi một số nhân viên coi ông là người ra quyết định hàng đầu của Alibaba, nguồn tin cho biết. Tuy nhiên, ông không có chức danh chính thức và đã rút lui khỏi việc đưa ra quyết định chi tiết hơn.
Quảng cáo của Alibaba Cloud và Baidu Cloud tại Sân bay quốc tế Thủ đô Bắc Kinh.
Đối với một số người, sự trở lại của Jack Ma giống như nỗ lực cuối cùng của một nhà sáng lập công nghệ thế hệ đầu tiên nhằm giành lại di sản của mình. Giống như những nhân viên Alibaba thời kỳ đầu khác, ông lấy biệt danh từ các huyền thoại võ thuật hư cấu, và thường so sánh con đường khởi nghiệp với hành trình của một anh hùng.
"Có lẽ ông ấy tin rằng đã đến lúc thoát khỏi sự cô lập và tạo dấu ấn bằng cách đánh bại Meituan", Chen Weixing, nhà sáng lập ứng dụng gọi xe Kuaidi Dache, cho biết. "Ông ấy đang sống trong ảo tưởng về một thiên anh hùng ca của riêng mình."
Jack Ma khó có thể trở lại Alibaba với tư cách chính thức. Nhưng hiện nay, ông ấy đeo huy hiệu công ty ở bất cứ nơi nào ông đến, được coi là một dấu hiệu ông đã trở lại hoạt động.
Khi trao lại quyền điều hành cho Daniel Zhang, Jack Ma nói với truyền thông nhà nước Trung Quốc: "Nghỉ hưu không có nghĩa là tôi rời Alibaba. Nếu Alibaba gọi, tôi sẽ luôn ở đó."
Nguồn: Bloomberg
