ThanhDat
Intern Writer
Bạn đang lái xe trên một con đường xa lạ thì hệ thống dẫn đường bỗng mất tín hiệu. Thành phố xung quanh trở nên lạ lẫm, bản đồ trên điện thoại hoàn toàn vô dụng. Ngay cả các giao dịch tài chính hay hệ thống điều phối điện năng mà bạn phụ thuộc mỗi ngày cũng lập tức rơi vào hỗn loạn. Đây không phải viễn cảnh ngày tận thế mà là tình huống hoàn toàn có thể xảy ra khi một công nghệ quan trọng bị đặt dưới sự kiểm soát độc quyền của một quốc gia. Công nghệ đó chính là hệ thống định vị và dẫn đường toàn cầu mà chúng ta vẫn dùng như một điều hiển nhiên.
Trong nhiều thập kỷ, GPS của Hoa Kỳ thống trị thế giới như một gã khổng lồ nắm giữ công tắc định vị toàn cầu. Một báo cáo an ninh năm 2025 của Lầu Năm Góc thậm chí tuyên bố rằng nếu cần thiết, họ hoàn toàn có thể cắt tín hiệu GPS dân sự toàn cầu để bảo vệ lợi ích của Mỹ và đồng minh.
Lời cảnh báo này giống như thanh gươm Damocles treo trên đầu toàn thế giới, nhất là khi 80 phần trăm hệ thống định vị vũ khí và 70 phần trăm thiết bị dân sự vẫn phụ thuộc vào GPS. Nếu công tắc này bị tắt, thiệt hại kinh tế có thể vượt 100 tỷ USD (quy đổi khoảng ...VNĐ) chỉ trong một ngày, gây tê liệt hàng loạt lĩnh vực từ hàng không, vận tải biển đến tài chính và điện lực.
Tuy nhiên đến năm 2025, đòn răn đe chỉ bằng một cú nhấp chuột của Mỹ đã mất hiệu lực trước Trung Quốc và Nga. Hai quốc gia này sở hữu hệ thống định vị riêng, hoàn toàn thoát khỏi nguy cơ bị bóp nghẹt tín hiệu. Trái lại, nhiều quốc gia khác vẫn còn quá phụ thuộc vào GPS và những điểm yếu ấy ngày càng bộc lộ rõ rệt.
Hệ thống NavIC của Ấn Độ dù có tên gọi rất ấn tượng nhưng phạm vi hiệu quả chỉ gói gọn tại Nam Á. Khi rời khỏi biên giới Ấn Độ, nó gần như vô dụng. Tương tự, QZSS của Nhật Bản hoạt động như một hệ thống hỗ trợ GPS, chỉ giúp tăng cường và vá lỗi chứ chưa thể độc lập hoàn toàn.
Một số quốc gia như Iran thậm chí phải sử dụng hệ thống dẫn đường quán tính trong các tình huống khẩn cấp. Sai số có thể lên tới vài km, cực kỳ nguy hiểm trong bối cảnh chiến trường hiện đại thay đổi liên tục.
Điều dễ thấy là trong lĩnh vực hàng hải và an ninh biển, việc không có hệ thống định vị riêng chẳng khác nào lênh đênh giữa đại dương mênh mông và phó mặc số phận cho mái chèo của người khác.
Điều đáng chú ý là trong thời kỳ khó khăn nhất, Nga vẫn giữ mã hóa quân sự ở mức cao nhất để duy trì chìa khóa độc lập trong lĩnh vực quốc phòng. Khi kinh tế phục hồi, Nga đầu tư mạnh mẽ, và đến năm 2011 GLONASS tái lập phủ sóng toàn cầu.
Đến năm 2025, GLONASS có 26 vệ tinh trên quỹ đạo với 24 vệ tinh hoạt động ổn định, đạt độ chính xác từ 5 đến 10 mét. Tại các vùng vĩ độ cao như Bắc Cực, hiệu suất của GLONASS còn vượt GPS, điều vô cùng quan trọng với lãnh thổ rộng lớn của Nga.
Trong xung đột Nga Ukraine, GLONASS đã thể hiện giá trị quyết định. Nga không chỉ sử dụng hệ thống này cho tấn công chính xác mà còn vô hiệu hóa tín hiệu GPS tại chiến trường, khiến tỷ lệ trúng đích của pháo do phương Tây cung cấp giảm từ 70 phần trăm xuống còn 6 phần trăm.
Năm 2025, Nga tiếp tục phóng vệ tinh GLONASS K2 nhằm nâng độ chính xác lên mức centimet, tăng thêm sức cạnh tranh trong tương lai.
Sự cố này khiến Trung Quốc nhận ra rằng nếu các công nghệ cốt lõi nằm trong tay nước khác thì danh dự và vận mệnh quốc gia sẽ dễ dàng bị thao túng. Năm 1994, dự án Bắc Đẩu được khởi động.
Điều đáng ghi nhận là đội ngũ nghiên cứu đã vượt qua vô số khó khăn về công nghệ và kinh phí. Trung Quốc thậm chí tự phát triển đồng hồ nguyên tử rubidium có độ chính xác vượt Galileo của châu Âu, đặt nền tảng cho một hệ thống dẫn đường hoàn toàn độc lập.
Năm 2020, Bắc Đẩu hoàn tất mạng lưới toàn cầu gồm 55 vệ tinh, cung cấp độ chính xác dân sự ở mức mét và quân sự ở mức centimet, đồng thời sở hữu tính năng tin nhắn ngắn mà GPS không có. Tính năng này cho phép người dùng gửi thông tin ngay cả ở những khu vực không có tín hiệu mạng.
Đến năm 2025, số lượng cuộc gọi định vị mỗi ngày của Bắc Đẩu vượt 1 nghìn tỷ, có mặt tại hơn 200 quốc gia, sở hữu hơn 1 tỷ người dùng và tạo ra giá trị công nghiệp khoảng 570 tỷ nhân dân tệ (quy đổi khoảng ...VNĐ).
Trong cứu hộ động đất Tây Tạng năm 2025, máy bay không người lái dùng Bắc Đẩu đã xác định vị trí chính xác trong 5 giây, nhanh hơn GPS tới 11 giây. Trên biển, chức năng tin nhắn ngắn của Bắc Đẩu giúp ngư dân gửi tín hiệu cấp cứu ngay cả khi không có sóng điện thoại.
Ngày nay, cán cân quyền lực định vị toàn cầu đang dần dịch chuyển. Chi phí bảo trì GPS tăng cao và vệ tinh lão hóa khiến Mỹ gặp khó khăn. Trong khi đó, nhiều thiết bị hiện đại đã có thể nhận đồng thời tín hiệu từ Bắc Đẩu, GLONASS và GPS, giúp tăng độ chính xác và giảm rủi ro lỗi đơn điểm.
Sự phát triển của các hệ thống định vị độc lập không chỉ là vấn đề công nghệ mà còn gắn liền với an ninh quốc gia, phát triển kinh tế và vị thế quốc tế. Từ chỗ bị chi phối bởi GPS, đến năm 2025 thế giới đã bước vào trạng thái cân bằng ba chiều với sự hiện diện mạnh mẽ của Bắc Đẩu, GLONASS và GPS.
Những thành tựu này chứng minh rằng quốc gia nào làm chủ được công nghệ cốt lõi và cung cấp dịch vụ dẫn đường đáng tin cậy, chống nhiễu hiệu quả thì sẽ có lợi thế trong cạnh tranh tương lai. Tự chủ công nghệ sẽ luôn là nền tảng vững chắc nhất cho an ninh và sự phát triển. (Sohu)
Đọc chi tiết tại đây: https://www.sohu.com/a/962869510_122223685?scm=10008.1479_13-1479_13-68_68.0-0.0-0-0-0-0.0&spm=smpc.content/362_2.fd-d.92.176526465538174jYwnv
Trong nhiều thập kỷ, GPS của Hoa Kỳ thống trị thế giới như một gã khổng lồ nắm giữ công tắc định vị toàn cầu. Một báo cáo an ninh năm 2025 của Lầu Năm Góc thậm chí tuyên bố rằng nếu cần thiết, họ hoàn toàn có thể cắt tín hiệu GPS dân sự toàn cầu để bảo vệ lợi ích của Mỹ và đồng minh.
Lời cảnh báo này giống như thanh gươm Damocles treo trên đầu toàn thế giới, nhất là khi 80 phần trăm hệ thống định vị vũ khí và 70 phần trăm thiết bị dân sự vẫn phụ thuộc vào GPS. Nếu công tắc này bị tắt, thiệt hại kinh tế có thể vượt 100 tỷ USD (quy đổi khoảng ...VNĐ) chỉ trong một ngày, gây tê liệt hàng loạt lĩnh vực từ hàng không, vận tải biển đến tài chính và điện lực.
Tuy nhiên đến năm 2025, đòn răn đe chỉ bằng một cú nhấp chuột của Mỹ đã mất hiệu lực trước Trung Quốc và Nga. Hai quốc gia này sở hữu hệ thống định vị riêng, hoàn toàn thoát khỏi nguy cơ bị bóp nghẹt tín hiệu. Trái lại, nhiều quốc gia khác vẫn còn quá phụ thuộc vào GPS và những điểm yếu ấy ngày càng bộc lộ rõ rệt.
Những hạn chế của các hệ thống định vị hiện nay
Hệ thống Galileo của châu Âu dù tuyên bố phủ sóng toàn cầu nhưng vẫn gặp nhiều trục trặc vào năm 2025. Điều khó xử nhất là một số hạ tầng mặt đất của Galileo vẫn phải dựa vào cơ sở của Hoa Kỳ, đặc biệt trong mục đích quân sự. Giống như tự xây ngôi nhà của mình nhưng phần móng và đường ống lại là của hàng xóm, vì thế cảm giác an toàn luôn thiếu trọn vẹn.
Hệ thống NavIC của Ấn Độ dù có tên gọi rất ấn tượng nhưng phạm vi hiệu quả chỉ gói gọn tại Nam Á. Khi rời khỏi biên giới Ấn Độ, nó gần như vô dụng. Tương tự, QZSS của Nhật Bản hoạt động như một hệ thống hỗ trợ GPS, chỉ giúp tăng cường và vá lỗi chứ chưa thể độc lập hoàn toàn.
Một số quốc gia như Iran thậm chí phải sử dụng hệ thống dẫn đường quán tính trong các tình huống khẩn cấp. Sai số có thể lên tới vài km, cực kỳ nguy hiểm trong bối cảnh chiến trường hiện đại thay đổi liên tục.
Điều dễ thấy là trong lĩnh vực hàng hải và an ninh biển, việc không có hệ thống định vị riêng chẳng khác nào lênh đênh giữa đại dương mênh mông và phó mặc số phận cho mái chèo của người khác.
Sự trở lại của GLONASS và vai trò thực tiễn trong chiến trường
GLONASS của Nga là ví dụ điển hình cho một hệ thống định vị hồi sinh mạnh mẽ. Dù ra đời cùng thời với GPS, GLONASS từng gần như sụp đổ sau khi Liên Xô tan rã. Cuối thập niên 1990, số vệ tinh còn hoạt động chỉ đếm trên đầu ngón tay, khiến hệ thống trở nên gần như vô dụng.
Điều đáng chú ý là trong thời kỳ khó khăn nhất, Nga vẫn giữ mã hóa quân sự ở mức cao nhất để duy trì chìa khóa độc lập trong lĩnh vực quốc phòng. Khi kinh tế phục hồi, Nga đầu tư mạnh mẽ, và đến năm 2011 GLONASS tái lập phủ sóng toàn cầu.
Đến năm 2025, GLONASS có 26 vệ tinh trên quỹ đạo với 24 vệ tinh hoạt động ổn định, đạt độ chính xác từ 5 đến 10 mét. Tại các vùng vĩ độ cao như Bắc Cực, hiệu suất của GLONASS còn vượt GPS, điều vô cùng quan trọng với lãnh thổ rộng lớn của Nga.
Trong xung đột Nga Ukraine, GLONASS đã thể hiện giá trị quyết định. Nga không chỉ sử dụng hệ thống này cho tấn công chính xác mà còn vô hiệu hóa tín hiệu GPS tại chiến trường, khiến tỷ lệ trúng đích của pháo do phương Tây cung cấp giảm từ 70 phần trăm xuống còn 6 phần trăm.
Năm 2025, Nga tiếp tục phóng vệ tinh GLONASS K2 nhằm nâng độ chính xác lên mức centimet, tăng thêm sức cạnh tranh trong tương lai.
Sự trỗi dậy của Bắc Đẩu và bước chuyển lớn trong an ninh công nghệ
Trong khi Nga tái sinh GLONASS, Trung Quốc tạo nên một câu chuyện mang tính sử thi với hệ thống Bắc Đẩu. Khởi nguồn của BeiDou là sự kiện Yinhe năm 1993, khi Hoa Kỳ cáo buộc sai về hàng hóa trên tàu Yinhe và thậm chí cắt tín hiệu GPS khu vực tàu đang neo đậu. Con tàu vô hại phải lênh đênh trên biển suốt 33 ngày, gây thiệt hại kinh tế lớn và là cú sốc đối với phẩm giá quốc gia.
Sự cố này khiến Trung Quốc nhận ra rằng nếu các công nghệ cốt lõi nằm trong tay nước khác thì danh dự và vận mệnh quốc gia sẽ dễ dàng bị thao túng. Năm 1994, dự án Bắc Đẩu được khởi động.
Điều đáng ghi nhận là đội ngũ nghiên cứu đã vượt qua vô số khó khăn về công nghệ và kinh phí. Trung Quốc thậm chí tự phát triển đồng hồ nguyên tử rubidium có độ chính xác vượt Galileo của châu Âu, đặt nền tảng cho một hệ thống dẫn đường hoàn toàn độc lập.
Năm 2020, Bắc Đẩu hoàn tất mạng lưới toàn cầu gồm 55 vệ tinh, cung cấp độ chính xác dân sự ở mức mét và quân sự ở mức centimet, đồng thời sở hữu tính năng tin nhắn ngắn mà GPS không có. Tính năng này cho phép người dùng gửi thông tin ngay cả ở những khu vực không có tín hiệu mạng.
Đến năm 2025, số lượng cuộc gọi định vị mỗi ngày của Bắc Đẩu vượt 1 nghìn tỷ, có mặt tại hơn 200 quốc gia, sở hữu hơn 1 tỷ người dùng và tạo ra giá trị công nghiệp khoảng 570 tỷ nhân dân tệ (quy đổi khoảng ...VNĐ).
Trong cứu hộ động đất Tây Tạng năm 2025, máy bay không người lái dùng Bắc Đẩu đã xác định vị trí chính xác trong 5 giây, nhanh hơn GPS tới 11 giây. Trên biển, chức năng tin nhắn ngắn của Bắc Đẩu giúp ngư dân gửi tín hiệu cấp cứu ngay cả khi không có sóng điện thoại.
Ngày nay, cán cân quyền lực định vị toàn cầu đang dần dịch chuyển. Chi phí bảo trì GPS tăng cao và vệ tinh lão hóa khiến Mỹ gặp khó khăn. Trong khi đó, nhiều thiết bị hiện đại đã có thể nhận đồng thời tín hiệu từ Bắc Đẩu, GLONASS và GPS, giúp tăng độ chính xác và giảm rủi ro lỗi đơn điểm.
Sự phát triển của các hệ thống định vị độc lập không chỉ là vấn đề công nghệ mà còn gắn liền với an ninh quốc gia, phát triển kinh tế và vị thế quốc tế. Từ chỗ bị chi phối bởi GPS, đến năm 2025 thế giới đã bước vào trạng thái cân bằng ba chiều với sự hiện diện mạnh mẽ của Bắc Đẩu, GLONASS và GPS.
Những thành tựu này chứng minh rằng quốc gia nào làm chủ được công nghệ cốt lõi và cung cấp dịch vụ dẫn đường đáng tin cậy, chống nhiễu hiệu quả thì sẽ có lợi thế trong cạnh tranh tương lai. Tự chủ công nghệ sẽ luôn là nền tảng vững chắc nhất cho an ninh và sự phát triển. (Sohu)
Đọc chi tiết tại đây: https://www.sohu.com/a/962869510_122223685?scm=10008.1479_13-1479_13-68_68.0-0.0-0-0-0-0.0&spm=smpc.content/362_2.fd-d.92.176526465538174jYwnv
