Trúc Hà Nhân
Intern Writer
Gần đây, bạn có cảm thấy cơ thể mình luôn ở trong trạng thái mệt mỏi dù không làm việc nặng nhọc? Hay dù đã uống thật nhiều cà phê nhưng vẫn không thể tỉnh táo nổi? Tâm trạng của bạn dễ bị ảnh hưởng bởi những điều nhỏ nhặt, và bạn luôn cảm thấy khó tập trung, thường xuyên quên và trì hoãn? Có thể bạn không muốn đưa ra quyết định hay tham gia vào các hoạt động xã hội, và mọi thứ dường như trở nên nhàm chán? Nếu bạn nhận ra mình đang có những cảm xúc như vậy, có thể bạn đang ở trong trạng thái “thấp năng lượng” (low energy). Trong trạng thái này, chúng ta giống như đang ở chế độ tiết kiệm năng lượng, chỉ đủ sức duy trì hoạt động cơ bản mà không thể tận hưởng niềm vui trong công việc hay cuộc sống.
Vậy trạng thái thấp năng lượng là gì? Tại sao chúng ta lại rơi vào tình trạng này? Và làm thế nào để chúng ta có thể thoát khỏi nó?
Theo quan điểm tâm lý học, thuật ngữ "thấp năng lượng" không phải là một chẩn đoán lâm sàng chính thức, mà nó giống như một kiểu hội chứng mệt mỏi (burnout), khi cơ thể và tinh thần bị cạn kiệt năng lượng. Ban đầu, burnout thường được dùng để mô tả những người lao động trong môi trường căng thẳng, nhưng gần đây, các nhà tâm lý học đã nhận ra rằng nó ngày càng trở nên phổ biến hơn và không chỉ giới hạn ở một số nghề nghiệp.
Các nhà tâm lý học Maslach và Leiter đã chỉ ra rằng burnout không chỉ đơn thuần là sự mệt mỏi, mà là một hội chứng mãn tính phát triển từ việc phải chịu đựng áp lực công việc hoặc xã hội trong thời gian dài. Nó thể hiện qua ba yếu tố chính:
Một là, cạn kiệt cảm xúc (Emotional Exhaustion) - triệu chứng cơ bản của burnout, khiến người ta cảm thấy như đang bị “rút cạn” cảm xúc, dẫn đến giảm khả năng tập trung và nhớ mọi thứ. Thậm chí, nghỉ ngơi vẫn không thể phục hồi.
Hai là, mất tính cách (Depersonalization) - đây là tình trạng mà người ta cảm thấy thờ ơ, xa cách hay thậm chí là có cảm giác thù địch đối với công việc hoặc mối quan hệ xung quanh.
Ba là, giảm cảm giác thành tựu (Reduced Personal Accomplishment) - người ta cảm thấy tiêu cực về bản thân, tự hỏi mình có làm gì tốt không, và thường thiếu cảm giác giá trị và thành công.
Nghiên cứu cho thấy, trong số những người bị burnout nặng, có đến 90% mắc phải các căn bệnh thể chất hoặc tâm lý, như đau nhức cơ và trầm cảm. Những triệu chứng đi kèm thường gặp là đau đầu, vấn đề dạ dày, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, rối loạn giấc ngủ, lo âu và rối loạn cảm xúc. Chính vì thế, chúng ta không nên xem nhẹ trạng thái thấp năng lượng này. Nguy hiểm hơn, nếu không được cải thiện kịp thời, nó có thể dẫn đến hội chứng burnout, kéo theo nhiều bệnh lý của cơ thể và tinh thần.
Nhiều người vẫn thường thắc mắc tại sao mình ngủ nghỉ nhiều mà vẫn cảm thấy mệt mỏi. Thực tế là trạng thái thấp năng lượng không chỉ liên quan đến sức khỏe thể chất, mà còn là trạng thái tự tiêu hao tinh thần (Ego Depletion). Nhà tâm lý học Baumeister cho rằng, những hành động như tự kiểm soát, ra quyết định hay điều tiết cảm xúc đều tiêu tốn một nguồn tài nguyên tâm lý có hạn.
Baumeister đã thực hiện một nghiên cứu với bốn thử nghiệm và phát hiện rằng những người phải thực hiện các hành động chủ động như kiềm chế cám dỗ, ra quyết định hay kiềm chế cảm xúc thường có hiệu suất kém trong các nhiệm vụ tiếp theo. Điều này cho thấy, mỗi khi chúng ta bỏ ra nỗ lực tự giác, chúng ta tiêu tốn một phần tài nguyên tự kiểm soát, dẫn đến trạng thái không muốn nỗ lực thêm nữa, cùng với sự suy giảm nhận thức cho đến khi nguồn lực được phục hồi.
Nguyên nhân chính khiến nhiều người rơi vào trạng thái thấp năng lượng là do tự tiêu hao cao, mà không có cách phục hồi hiệu quả. Một số yếu tố chính bao gồm: quá tải thông tin do phải xử lý nhiều thông tin hàng ngày; tương tác xã hội quá mức khiến tiêu tốn năng lượng; thiếu mục tiêu rõ ràng trong cuộc sống; sức khỏe kém do dinh dưỡng không cân bằng, thiếu vận động; và các vấn đề về giấc ngủ.
Các nhà tâm lý học Jim Loehr và Tony Schwartz trong cuốn “Quản lý năng lượng” chỉ ra rằng, chúng ta không cần phải luôn giữ vững trạng thái cao năng lượng, mà nên có sự cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi. Họ khẳng định, năng lượng là tài nguyên có thể được huấn luyện, tiêu tốn và phục hồi. Do đó, chúng ta cần quản lý năng lượng từ bốn khía cạnh: thể chất, cảm xúc, tư duy và tinh thần để thoát khỏi trạng thái thấp năng lượng và phục hồi sức sống cũng như cảm giác kiểm soát trong cuộc sống.
Để bắt đầu, chúng ta có thể áp dụng một số phương pháp: đầu tiên, cần có khoảng thời gian nghỉ ngơi ngắn sau mỗi 90 phút làm việc để tránh căng thẳng; thứ hai, duy trì giấc ngủ điều độ từ 7 đến 9 giờ mỗi đêm; và thứ ba, tập thể dục thường xuyên để cải thiện sức khỏe.
Khi cảm thấy tâm trạng tiêu cực, hãy tìm cách xả stress, có thể đơn giản chỉ là đặt tên cho cảm xúc của mình hoặc tìm một hoạt động nhẹ nhàng mà bạn yêu thích. Thêm vào đó, hãy giảm thiểu những thông tin không cần thiết hàng ngày để tạo cơ hội cho bản thân hồi phục năng lượng.
Nếu bạn đã từng hoặc đang trải qua trạng thái thấp năng lượng, hãy dừng lại ngay! Đừng ép mình tiếp tục làm việc mà hãy dành thời gian chăm sóc bản thân. Việc phục hồi từ trạng thái thấp năng lượng không phải là điều có thể diễn ra ngay lập tức, mà cần một quá trình học cách thư giãn, đầu tư và hồi phục năng lượng để lấy lại niềm đam mê với cuộc sống.
Nguồn tham khảo: https://www.sohu.com/a/922679336_13..._218_84Noj1_1_fd.5.1754883402110lzG6GUm_49693
Vậy trạng thái thấp năng lượng là gì? Tại sao chúng ta lại rơi vào tình trạng này? Và làm thế nào để chúng ta có thể thoát khỏi nó?
Theo quan điểm tâm lý học, thuật ngữ "thấp năng lượng" không phải là một chẩn đoán lâm sàng chính thức, mà nó giống như một kiểu hội chứng mệt mỏi (burnout), khi cơ thể và tinh thần bị cạn kiệt năng lượng. Ban đầu, burnout thường được dùng để mô tả những người lao động trong môi trường căng thẳng, nhưng gần đây, các nhà tâm lý học đã nhận ra rằng nó ngày càng trở nên phổ biến hơn và không chỉ giới hạn ở một số nghề nghiệp.
Các nhà tâm lý học Maslach và Leiter đã chỉ ra rằng burnout không chỉ đơn thuần là sự mệt mỏi, mà là một hội chứng mãn tính phát triển từ việc phải chịu đựng áp lực công việc hoặc xã hội trong thời gian dài. Nó thể hiện qua ba yếu tố chính:
Một là, cạn kiệt cảm xúc (Emotional Exhaustion) - triệu chứng cơ bản của burnout, khiến người ta cảm thấy như đang bị “rút cạn” cảm xúc, dẫn đến giảm khả năng tập trung và nhớ mọi thứ. Thậm chí, nghỉ ngơi vẫn không thể phục hồi.
Hai là, mất tính cách (Depersonalization) - đây là tình trạng mà người ta cảm thấy thờ ơ, xa cách hay thậm chí là có cảm giác thù địch đối với công việc hoặc mối quan hệ xung quanh.
Ba là, giảm cảm giác thành tựu (Reduced Personal Accomplishment) - người ta cảm thấy tiêu cực về bản thân, tự hỏi mình có làm gì tốt không, và thường thiếu cảm giác giá trị và thành công.
Nghiên cứu cho thấy, trong số những người bị burnout nặng, có đến 90% mắc phải các căn bệnh thể chất hoặc tâm lý, như đau nhức cơ và trầm cảm. Những triệu chứng đi kèm thường gặp là đau đầu, vấn đề dạ dày, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, rối loạn giấc ngủ, lo âu và rối loạn cảm xúc. Chính vì thế, chúng ta không nên xem nhẹ trạng thái thấp năng lượng này. Nguy hiểm hơn, nếu không được cải thiện kịp thời, nó có thể dẫn đến hội chứng burnout, kéo theo nhiều bệnh lý của cơ thể và tinh thần.
Nhiều người vẫn thường thắc mắc tại sao mình ngủ nghỉ nhiều mà vẫn cảm thấy mệt mỏi. Thực tế là trạng thái thấp năng lượng không chỉ liên quan đến sức khỏe thể chất, mà còn là trạng thái tự tiêu hao tinh thần (Ego Depletion). Nhà tâm lý học Baumeister cho rằng, những hành động như tự kiểm soát, ra quyết định hay điều tiết cảm xúc đều tiêu tốn một nguồn tài nguyên tâm lý có hạn.
Baumeister đã thực hiện một nghiên cứu với bốn thử nghiệm và phát hiện rằng những người phải thực hiện các hành động chủ động như kiềm chế cám dỗ, ra quyết định hay kiềm chế cảm xúc thường có hiệu suất kém trong các nhiệm vụ tiếp theo. Điều này cho thấy, mỗi khi chúng ta bỏ ra nỗ lực tự giác, chúng ta tiêu tốn một phần tài nguyên tự kiểm soát, dẫn đến trạng thái không muốn nỗ lực thêm nữa, cùng với sự suy giảm nhận thức cho đến khi nguồn lực được phục hồi.
Nguyên nhân chính khiến nhiều người rơi vào trạng thái thấp năng lượng là do tự tiêu hao cao, mà không có cách phục hồi hiệu quả. Một số yếu tố chính bao gồm: quá tải thông tin do phải xử lý nhiều thông tin hàng ngày; tương tác xã hội quá mức khiến tiêu tốn năng lượng; thiếu mục tiêu rõ ràng trong cuộc sống; sức khỏe kém do dinh dưỡng không cân bằng, thiếu vận động; và các vấn đề về giấc ngủ.
Các nhà tâm lý học Jim Loehr và Tony Schwartz trong cuốn “Quản lý năng lượng” chỉ ra rằng, chúng ta không cần phải luôn giữ vững trạng thái cao năng lượng, mà nên có sự cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi. Họ khẳng định, năng lượng là tài nguyên có thể được huấn luyện, tiêu tốn và phục hồi. Do đó, chúng ta cần quản lý năng lượng từ bốn khía cạnh: thể chất, cảm xúc, tư duy và tinh thần để thoát khỏi trạng thái thấp năng lượng và phục hồi sức sống cũng như cảm giác kiểm soát trong cuộc sống.
Để bắt đầu, chúng ta có thể áp dụng một số phương pháp: đầu tiên, cần có khoảng thời gian nghỉ ngơi ngắn sau mỗi 90 phút làm việc để tránh căng thẳng; thứ hai, duy trì giấc ngủ điều độ từ 7 đến 9 giờ mỗi đêm; và thứ ba, tập thể dục thường xuyên để cải thiện sức khỏe.
Khi cảm thấy tâm trạng tiêu cực, hãy tìm cách xả stress, có thể đơn giản chỉ là đặt tên cho cảm xúc của mình hoặc tìm một hoạt động nhẹ nhàng mà bạn yêu thích. Thêm vào đó, hãy giảm thiểu những thông tin không cần thiết hàng ngày để tạo cơ hội cho bản thân hồi phục năng lượng.
Nếu bạn đã từng hoặc đang trải qua trạng thái thấp năng lượng, hãy dừng lại ngay! Đừng ép mình tiếp tục làm việc mà hãy dành thời gian chăm sóc bản thân. Việc phục hồi từ trạng thái thấp năng lượng không phải là điều có thể diễn ra ngay lập tức, mà cần một quá trình học cách thư giãn, đầu tư và hồi phục năng lượng để lấy lại niềm đam mê với cuộc sống.
Nguồn tham khảo: https://www.sohu.com/a/922679336_13..._218_84Noj1_1_fd.5.1754883402110lzG6GUm_49693
