Nguyễn Đức Thao
Intern Writer
Trong nhiều năm đầu thập niên 2020, giới công nghiệp ô tô từng tin rằng động cơ đốt trong sẽ sớm biến mất. Các hãng xe lớn công bố lộ trình điện khí hóa toàn diện, còn chính phủ nhiều quốc gia đặt ra mục tiêu loại bỏ xe chạy xăng để tiến tới tương lai không phát thải. Khi đó, xe điện được xem là lựa chọn gần như duy nhất.
Tuy nhiên, thực tế vài năm gần đây đang cho thấy một diễn biến khác. Khi cơn sốt xe điện bắt đầu chững lại, nhiều nhà sản xuất ô tô đã âm thầm điều chỉnh chiến lược. Thay vì loại bỏ hoàn toàn động cơ xăng, họ kéo dài vòng đời của nó, thậm chí đầu tư mạnh vào các hệ thống truyền động đốt trong mới. Điều từng bị xem là “phi lý” cách đây 5 năm, nay lại trở thành lựa chọn mang tính sống còn.
Xe điện rõ ràng chưa hề thất bại. Doanh số tại Mỹ có dấu hiệu chậm lại, một phần do ưu đãi bị cắt giảm, nhưng trên phạm vi toàn cầu, xe điện vẫn được dự báo chiếm khoảng 25% thị trường ô tô vào cuối năm nay, tương đương hơn 20 triệu xe chạy pin. Dù vậy, phần lớn các hãng xe đều tin rằng động cơ xăng vẫn sẽ đóng vai trò chủ lực trong nhiều năm tới, đặc biệt ở các phân khúc sinh lợi cao như SUV và bán tải.
Theo CEO Mary Barra, khoản đầu tư này nhằm củng cố sản xuất trong nước, duy trì việc làm và tiếp tục cải tiến động cơ để tiết kiệm nhiên liệu hơn, hiệu suất cao hơn, phục vụ các dòng xe tải và SUV trong nhiều năm tới.
Cùng thời điểm đó, Chrysler cũng công bố kế hoạch chi 13 tỷ USD (khoảng 325.000 tỷ VNĐ) cho sản xuất tại Mỹ, tập trung đáng kể vào động cơ đốt trong. Đây là khoản đầu tư lớn nhất trong lịch sử hơn 100 năm của hãng, dự kiến tạo ra hơn 5.000 việc làm tại Illinois, Ohio, Michigan và Indiana. Dù một phần ngân sách dành cho xe điện như Ram 1500 chạy pin tầm xa, hãng vẫn xác nhận sẽ ra mắt SUV cỡ lớn và bán tải cỡ trung dùng động cơ đốt trong. Động cơ Hemi đã quay trở lại với Ram, Dodge hồi sinh Durango V6, và nhiều mẫu xe xăng mới tiếp tục được hứa hẹn.
Không chỉ các hãng Mỹ, châu Âu cũng đang tìm cách giữ động cơ đốt trong tồn tại lâu hơn. Horse Powertrains, nhà cung cấp động cơ có trụ sở tại Anh và thuộc sở hữu của Geely, đã giới thiệu hệ thống hybrid C15 nhỏ gọn tại Triển lãm IAA Mobility ở Munich. Hệ thống này tích hợp động cơ điện, máy phát và làm mát trong một khối cực nhỏ, cho công suất từ 94 đến 161 mã lực và có thể sử dụng nhiều loại nhiên liệu, từ xăng, ethanol, methanol đến nhiên liệu tổng hợp.
Mazda thậm chí còn đi xa hơn với những ý tưởng táo bạo. Tại Triển lãm Ô tô Nhật Bản, hãng giới thiệu concept Vision X-Coupe với hệ thống “Thu giữ Carbon Di động”. Xe kết hợp hybrid cắm điện và động cơ quay hai rotor, sử dụng vi tảo để thu giữ CO₂ từ khí thải. Mazda cho biết họ đã tạo ra hơn một lít nhiên liệu trung hòa carbon từ bể 11.000 lít chỉ trong hai tuần. Dù giải pháp này kém hiệu quả và khó thương mại hóa, nó cho thấy các hãng xe vẫn chưa sẵn sàng từ bỏ công nghệ đốt trong.
Ở châu Âu, Liên minh châu Âu cũng điều chỉnh lập trường. Sau nhiều phản đối từ ngành công nghiệp, EU đồng ý bãi bỏ lệnh cấm hoàn toàn động cơ đốt trong vào năm 2035 và giảm mục tiêu cắt giảm phát thải từ 100% xuống 90% so với năm 2021. Quyết định này mở đường cho hybrid, plug-in hybrid và các dòng xe điện tầm xa tiếp tục tồn tại sau mốc 2035.
Trong bối cảnh đó, nhiều hãng xe lớn vẫn đang phát triển động cơ mới: BMW và Mercedes-Benz chuẩn bị ra mắt V8 thế hệ mới, Nissan nghiên cứu động cơ xăng tiết kiệm nhiên liệu được cấp bằng sáng chế, Honda phát triển hybrid V6, Toyota có V8 mới, còn tại Trung Quốc, các công nghệ đốt trong tiên tiến vẫn liên tục xuất hiện dù thị trường rất chuộng xe điện.
Dù tương lai dài hạn vẫn hướng tới điện khí hóa, thực tế thị trường, lợi nhuận và chính trị đang giúp động cơ xăng kéo dài thêm “tuổi thọ”. Với nhiều nhà sản xuất, đây là khoảng thời gian quý giá để tận dụng tối đa những gì động cơ đốt trong vẫn còn có thể mang lại.(motor1)
Tuy nhiên, thực tế vài năm gần đây đang cho thấy một diễn biến khác. Khi cơn sốt xe điện bắt đầu chững lại, nhiều nhà sản xuất ô tô đã âm thầm điều chỉnh chiến lược. Thay vì loại bỏ hoàn toàn động cơ xăng, họ kéo dài vòng đời của nó, thậm chí đầu tư mạnh vào các hệ thống truyền động đốt trong mới. Điều từng bị xem là “phi lý” cách đây 5 năm, nay lại trở thành lựa chọn mang tính sống còn.
Xe điện rõ ràng chưa hề thất bại. Doanh số tại Mỹ có dấu hiệu chậm lại, một phần do ưu đãi bị cắt giảm, nhưng trên phạm vi toàn cầu, xe điện vẫn được dự báo chiếm khoảng 25% thị trường ô tô vào cuối năm nay, tương đương hơn 20 triệu xe chạy pin. Dù vậy, phần lớn các hãng xe đều tin rằng động cơ xăng vẫn sẽ đóng vai trò chủ lực trong nhiều năm tới, đặc biệt ở các phân khúc sinh lợi cao như SUV và bán tải.
Các hãng xe lớn đang đầu tư ngược dòng vào động cơ đốt trong
General Motors là ví dụ điển hình. Để duy trì động cơ V8 cỡ nhỏ mang tính biểu tượng, hãng đã đầu tư 888 triệu USD (khoảng 22.200 tỷ VNĐ) vào nhà máy Tonawanda tại Buffalo, New York. Đây là khoản đầu tư lớn nhất mà GM từng thực hiện cho sản xuất động cơ xăng tại một cơ sở duy nhất, diễn ra chỉ vài năm sau khi hãng dồn hàng tỷ USD cho nền tảng xe điện Ultium.Theo CEO Mary Barra, khoản đầu tư này nhằm củng cố sản xuất trong nước, duy trì việc làm và tiếp tục cải tiến động cơ để tiết kiệm nhiên liệu hơn, hiệu suất cao hơn, phục vụ các dòng xe tải và SUV trong nhiều năm tới.
Cùng thời điểm đó, Chrysler cũng công bố kế hoạch chi 13 tỷ USD (khoảng 325.000 tỷ VNĐ) cho sản xuất tại Mỹ, tập trung đáng kể vào động cơ đốt trong. Đây là khoản đầu tư lớn nhất trong lịch sử hơn 100 năm của hãng, dự kiến tạo ra hơn 5.000 việc làm tại Illinois, Ohio, Michigan và Indiana. Dù một phần ngân sách dành cho xe điện như Ram 1500 chạy pin tầm xa, hãng vẫn xác nhận sẽ ra mắt SUV cỡ lớn và bán tải cỡ trung dùng động cơ đốt trong. Động cơ Hemi đã quay trở lại với Ram, Dodge hồi sinh Durango V6, và nhiều mẫu xe xăng mới tiếp tục được hứa hẹn.
Không chỉ các hãng Mỹ, châu Âu cũng đang tìm cách giữ động cơ đốt trong tồn tại lâu hơn. Horse Powertrains, nhà cung cấp động cơ có trụ sở tại Anh và thuộc sở hữu của Geely, đã giới thiệu hệ thống hybrid C15 nhỏ gọn tại Triển lãm IAA Mobility ở Munich. Hệ thống này tích hợp động cơ điện, máy phát và làm mát trong một khối cực nhỏ, cho công suất từ 94 đến 161 mã lực và có thể sử dụng nhiều loại nhiên liệu, từ xăng, ethanol, methanol đến nhiên liệu tổng hợp.
Mazda thậm chí còn đi xa hơn với những ý tưởng táo bạo. Tại Triển lãm Ô tô Nhật Bản, hãng giới thiệu concept Vision X-Coupe với hệ thống “Thu giữ Carbon Di động”. Xe kết hợp hybrid cắm điện và động cơ quay hai rotor, sử dụng vi tảo để thu giữ CO₂ từ khí thải. Mazda cho biết họ đã tạo ra hơn một lít nhiên liệu trung hòa carbon từ bể 11.000 lít chỉ trong hai tuần. Dù giải pháp này kém hiệu quả và khó thương mại hóa, nó cho thấy các hãng xe vẫn chưa sẵn sàng từ bỏ công nghệ đốt trong.
Chính trị, thị trường và thực tế đang kéo dài tuổi thọ động cơ xăng
Bên cạnh yếu tố kỹ thuật và lợi nhuận, chính sách cũng đóng vai trò quan trọng. Tại Mỹ, Tổng thống Donald Trump công khai phản đối việc ép buộc chuyển sang xe điện, gọi chính sách của chính quyền tiền nhiệm là “trò lừa bịp xe điện”. Sau khi trở lại Nhà Trắng, ông đã hủy mục tiêu 50% xe điện vào năm 2030 và chấm dứt khoản tín dụng thuế 7.500 USD (khoảng 187,5 triệu VNĐ) cho xe điện mới.Ở châu Âu, Liên minh châu Âu cũng điều chỉnh lập trường. Sau nhiều phản đối từ ngành công nghiệp, EU đồng ý bãi bỏ lệnh cấm hoàn toàn động cơ đốt trong vào năm 2035 và giảm mục tiêu cắt giảm phát thải từ 100% xuống 90% so với năm 2021. Quyết định này mở đường cho hybrid, plug-in hybrid và các dòng xe điện tầm xa tiếp tục tồn tại sau mốc 2035.
Trong bối cảnh đó, nhiều hãng xe lớn vẫn đang phát triển động cơ mới: BMW và Mercedes-Benz chuẩn bị ra mắt V8 thế hệ mới, Nissan nghiên cứu động cơ xăng tiết kiệm nhiên liệu được cấp bằng sáng chế, Honda phát triển hybrid V6, Toyota có V8 mới, còn tại Trung Quốc, các công nghệ đốt trong tiên tiến vẫn liên tục xuất hiện dù thị trường rất chuộng xe điện.
Dù tương lai dài hạn vẫn hướng tới điện khí hóa, thực tế thị trường, lợi nhuận và chính trị đang giúp động cơ xăng kéo dài thêm “tuổi thọ”. Với nhiều nhà sản xuất, đây là khoảng thời gian quý giá để tận dụng tối đa những gì động cơ đốt trong vẫn còn có thể mang lại.(motor1)
