Khoa học chống lão hóa: Liệu con người có thể thật sự đánh lừa cái chết?

[Bui Nhat Minh]

Trong suốt hàng ngàn năm, con người luôn khao khát kéo dài tuổi thọ, tìm cách ngăn chặn sự già đi và chống lại cái chết. Trong 40 năm qua, nỗi ám ảnh về tuổi trẻ vĩnh cửu đã thúc đẩy những bước tiến lớn trong khoa học và làm bùng nổ ngành công nghiệp chống lão hóa. Nhưng giữa vô số lời quảng cáo hấp dẫn và thông tin sai lệch, đâu mới là sự thật?

Lão hóa có thể bị "đảo ngược"?​

Theo bác sĩ tim mạch nổi tiếng Eric Topol người sáng lập Viện nghiên cứu chuyển dịch Scripps và là một trong những nhà khoa học được trích dẫn nhiều nhất thế giới câu trả lời là: có thể.

“Chúng ta không chỉ kéo dài được tuổi thọ, mà còn có khả năng làm chậm hoặc thậm chí đảo ngược quá trình lão hóa,” ông chia sẻ trong cuộc trò chuyện với National Geographic. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo: “Khi khoa học phát triển, những kẻ trục lợi cũng xuất hiện, bán ra đủ loại sản phẩm chưa được kiểm chứng, vừa tốn tiền, vừa có thể gây hại.”

Dựa trên cuốn sách Super Agers của mình, Topol chia sẻ 6 nguyên tắc sống lâu và khỏe mạnh tất cả đều dựa trên bằng chứng khoa học rõ ràng.

Gen không quyết định số phận của bạn​

Bạn có thể mang gen di truyền dễ mắc bệnh tim, ung thư hay Alzheimer, nhưng di truyền chỉ ảnh hưởng khoảng 20% đến tuổi thọ. Phần còn lại lên tới 80% là do lối sống, môi trường và cách bạn chăm sóc bản thân.

Điều này nghĩa là bạn hoàn toàn có thể sống lâu và khỏe mạnh, bất chấp "lá bài" di truyền không tốt.

Tập thể dục "thuốc trường sinh" đơn giản nhất​

Topol nhấn mạnh: “Tập thể dục là phương pháp sinh học mạnh mẽ nhất mà loài người từng biết đến.”

Đi bộ nhanh ít nhất 150 phút mỗi tuần có thể giúp bạn sống thêm tới 4,5 năm.
Tập luyện sức bền như nâng tạ 2 lần mỗi tuần giúp bảo vệ cơ bắp, ngăn ngừa loãng xương và giảm viêm.
Thậm chí vài phút chống đẩy, squat hay nhảy tại nhà mỗi ngày cũng có lợi.

Bạn không cần đến phòng gym đắt tiền chỉ cần duy trì vận động đều đặn và đa dạng.

Ăn uống theo chế độ Địa Trung Hải​

Không phải chế độ ăn "trend" nào cũng tốt. Theo hàng loạt nghiên cứu, chế độ ăn Địa Trung Hải giàu rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đậu, cá, dầu ô liu là lựa chọn lành mạnh và hiệu quả nhất trong việc chống lão hóa.

Nó giúp:

Giảm viêm, kiểm soát đường huyết, hạ cholesterol
Ngăn ngừa các bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường, Alzheimer

Ngược lại, Topol cảnh báo nên tránh thực phẩm siêu chế biến chiếm tới 60% khẩu phần ăn của người Mỹ vì chúng liên quan tới hơn 30 loại bệnh.

Ngủ đủ phục hồi cơ thể và làm sạch não bộ​

Giấc ngủ chất lượng không chỉ giúp bạn tỉnh táo mà còn giúp cơ thể sửa chữa tế bào, phục hồi cơ quan và loại bỏ độc tố khỏi não.

Ngủ quá ít hoặc quá nhiều đều liên quan đến:

Tăng nguy cơ bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường, Alzheimer
Suy giảm hệ miễn dịch, rối loạn nội tiết tố và sức khỏe tâm thần

Lời khuyên: Duy trì lịch ngủ đều đặn, ngủ ít nhất 7 giờ mỗi đêm, tránh ăn khuya và tập thể dục thường xuyên để ngủ sâu hơn.

Duy trì kết nối xã hội sống lâu hơn nhờ tình bạn​

Sự cô đơn có thể nguy hiểm không kém hút thuốc lá. Cô lập xã hội làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, trầm cảm, sa sút trí tuệ và tử vong sớm.

Chỉ cần giữ liên lạc với vài người bạn thân thiết, tham gia hoạt động nhóm, nghệ thuật, hoặc đơn giản là đi dạo cùng hàng xóm cũng giúp cải thiện tâm trạng và sức khỏe rõ rệt.

Tránh xa những mối nguy hại vô hình​

Topol khuyên bạn nên giảm tiếp xúc với ô nhiễm và chất độc hại như:

Không khí bẩn
Thuốc trừ sâu, vi nhựa, hóa chất "vĩnh cửu" (PFAS)
Nhựa trong đồ dùng nhà bếp

Giải pháp đơn giản là:

Dùng đồ thủy tinh hoặc gỗ thay nhựa
Sử dụng máy lọc nước, lọc không khí
Mua thực phẩm hữu cơ nếu có điều kiện

Quan trọng nhất, hãy tránh xa những liệu pháp chống lão hóa chưa được kiểm chứng. Thị trường “trường thọ” dự kiến sẽ đạt hơn 44 tỷ USD vào năm 2030 và không thiếu những lời chào mời thiếu cơ sở.

Bí quyết sống thọ không nằm ở thuốc tiên, mà ở chính bạn​

Không cần đến những viên thuốc đắt đỏ hay truyền máu trẻ, bạn đã có trong tay những công cụ mạnh mẽ nhất để sống lâu và khỏe mạnh: tập thể dục, ăn uống lành mạnh, ngủ đủ, giữ kết nối và tránh độc hại.

Như Topol nói: “Bạn có rất nhiều quyền lực để quyết định cách mình già đi. (nationalgeographic)