From Beijing with Love
Cháu đã lớn thế này rồi à. Lại đây chú ôm cái coi.
Mặc dù vết cắn từ một con bạch tuộc đốm xanh có nọc độc (Hapalochlaena fasciata) có thể dẫn đến tình trạng nguy hiểm, đau đớn, thậm chí đe dọa tính mạng con người, nghiên cứu mới cho thấy đó là một phần quá trình tán tỉnh hàng ngày của loài động vật thân mềm tám chân này. Và trong trường hợp của bạch tuộc đốm xanh đực, nguồn cung cấp chất độc thần kinh của nó đóng vai trò như một cơ chế phòng thủ chống lại bạn tình.
Ăn thịt đồng loại sau khi giao phối (sexual cannibalism) được ghi nhận ở nhiều loài, đặc biệt là ở nhiều loài bọ ngựa và nhện. Mặc dù không may cho con đực, việc trở thành bữa ăn sau khi giao phối cung cấp cho con cái các chất dinh dưỡng quan trọng cần thiết để duy trì bản thân và hàng trăm con non sắp ra đời. Hành vi này đặc biệt phổ biến ở các loài động vật thể hiện sự dị hình giới tính (sexual dimorphism), một đặc điểm tiến hóa trong đó một giới tính lớn hơn giới tính còn lại.
Ăn thịt đồng loại ở động vật dị hình giới tính không chỉ giới hạn ở côn trùng và nhện. Nó cũng xảy ra với một số loài giáp xác, động vật chân bụng, và thậm chí cả bạch tuộc. Và mặc dù một con bạch tuộc đốm xanh cái thường lớn gấp đôi con đực, chúng vẫn dễ bị đói sau khi giao phối. Không giống như con đực của một số loài tự nguyện để mình bị ăn thịt, con đực bạch tuộc đốm xanh không quá hào hứng với viễn cảnh đó. Theo bằng chứng gần đây từ các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Não Queensland (Queensland Brain Institute), nước bọt độc của chúng thường là chìa khóa để tăng tỷ lệ sống sót của loài bạch tuộc này.
Những phát hiện mới được ghi lại trong một nghiên cứu được công bố vào ngày 10 tháng 3 trên tạp chí Current Biology. Trong các quan sát trong phòng thí nghiệm, một nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng bạch tuộc đốm xanh đực sẽ cắn bạn tình đã chọn của chúng gần động mạch chủ của con cái khi bắt đầu tán tỉnh. Trong vòng vài phút, chất độc thần kinh được gọi là tetrodotoxin (TTX) tràn ngập hệ thống của con cái khi nhịp thở của nó chậm lại đến mức ngừng thở theo đúng nghĩa đen. Trong trạng thái giống như ngạt thở kéo dài hàng giờ này, da của con cái trở nên nhợt nhạt, đồng tử co lại và nó sẽ không phản ứng với nhiều kích thích bên ngoài. Trong khi đó, con đực chuyển túi tinh (spermatophore) vào con cái. Nhưng thay vì nhịp thở chậm lại, nhịp thở của con đực thực sự tăng từ 20-25 lên 35-45 nhịp mỗi phút. Con bạch tuộc cái cuối cùng sẽ đẩy bạn tình của mình ra xa ngay sau khi tác dụng của TTX giảm dần, cho con đực thêm thời gian để chạy trốn đến một nơi an toàn.
Mặc dù cả hai giới đều sản xuất TTX để làm tê liệt con mồi và tự vệ, các nhà nghiên cứu lưu ý rằng tuyến nước bọt của bạch tuộc đốm xanh đực nặng gấp ba lần so với tuyến nước bọt được tìm thấy ở con cái. Nhưng vì việc giết chết mẹ của con cái của chúng sẽ làm hỏng toàn bộ mục đích sinh sản, nhóm nghiên cứu tin rằng bạch tuộc đốm xanh cái có thể đã tiến hóa khả năng chịu đựng TTX cao hơn, tương tự như họ hàng gần của chúng, bạch tuộc vòng xanh.
Ăn thịt đồng loại sau khi giao phối (sexual cannibalism) được ghi nhận ở nhiều loài, đặc biệt là ở nhiều loài bọ ngựa và nhện. Mặc dù không may cho con đực, việc trở thành bữa ăn sau khi giao phối cung cấp cho con cái các chất dinh dưỡng quan trọng cần thiết để duy trì bản thân và hàng trăm con non sắp ra đời. Hành vi này đặc biệt phổ biến ở các loài động vật thể hiện sự dị hình giới tính (sexual dimorphism), một đặc điểm tiến hóa trong đó một giới tính lớn hơn giới tính còn lại.
Ăn thịt đồng loại ở động vật dị hình giới tính không chỉ giới hạn ở côn trùng và nhện. Nó cũng xảy ra với một số loài giáp xác, động vật chân bụng, và thậm chí cả bạch tuộc. Và mặc dù một con bạch tuộc đốm xanh cái thường lớn gấp đôi con đực, chúng vẫn dễ bị đói sau khi giao phối. Không giống như con đực của một số loài tự nguyện để mình bị ăn thịt, con đực bạch tuộc đốm xanh không quá hào hứng với viễn cảnh đó. Theo bằng chứng gần đây từ các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Não Queensland (Queensland Brain Institute), nước bọt độc của chúng thường là chìa khóa để tăng tỷ lệ sống sót của loài bạch tuộc này.
Những phát hiện mới được ghi lại trong một nghiên cứu được công bố vào ngày 10 tháng 3 trên tạp chí Current Biology. Trong các quan sát trong phòng thí nghiệm, một nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng bạch tuộc đốm xanh đực sẽ cắn bạn tình đã chọn của chúng gần động mạch chủ của con cái khi bắt đầu tán tỉnh. Trong vòng vài phút, chất độc thần kinh được gọi là tetrodotoxin (TTX) tràn ngập hệ thống của con cái khi nhịp thở của nó chậm lại đến mức ngừng thở theo đúng nghĩa đen. Trong trạng thái giống như ngạt thở kéo dài hàng giờ này, da của con cái trở nên nhợt nhạt, đồng tử co lại và nó sẽ không phản ứng với nhiều kích thích bên ngoài. Trong khi đó, con đực chuyển túi tinh (spermatophore) vào con cái. Nhưng thay vì nhịp thở chậm lại, nhịp thở của con đực thực sự tăng từ 20-25 lên 35-45 nhịp mỗi phút. Con bạch tuộc cái cuối cùng sẽ đẩy bạn tình của mình ra xa ngay sau khi tác dụng của TTX giảm dần, cho con đực thêm thời gian để chạy trốn đến một nơi an toàn.
Mặc dù cả hai giới đều sản xuất TTX để làm tê liệt con mồi và tự vệ, các nhà nghiên cứu lưu ý rằng tuyến nước bọt của bạch tuộc đốm xanh đực nặng gấp ba lần so với tuyến nước bọt được tìm thấy ở con cái. Nhưng vì việc giết chết mẹ của con cái của chúng sẽ làm hỏng toàn bộ mục đích sinh sản, nhóm nghiên cứu tin rằng bạch tuộc đốm xanh cái có thể đã tiến hóa khả năng chịu đựng TTX cao hơn, tương tự như họ hàng gần của chúng, bạch tuộc vòng xanh.
