Sau 581 ngày liên tục học tiếng Pháp, bà Karen Crow đã quyết định hủy đăng ký Duolingo. Lý do của bà, cũng là nỗi thất vọng của nhiều người dùng khác, là việc các ứng dụng họ yêu thích đang dần "mất chất" khi quá ưu tiên trí tuệ nhân tạo. Một làn sóng phản đối đang nổi lên, nhắm vào việc tự động hóa đang dần thay thế sự sáng tạo và kết nối con người.
"Tôi rất trung thành và cũng chi rất nhiều tiền cho các dịch vụ này," bà Crow nói. "Điều gì xảy ra khi sự sáng tạo bị tự động hóa thay thế? Nếu đủ số người rời đi, hy vọng họ suy nghĩ lại."
Bà không đơn độc. Trên khắp các mạng xã hội như Reddit, YouTube và TikTok, nhiều người dùng khác cũng bày tỏ sự tức giận và dọa hủy đăng ký. Họ cho rằng việc dịch thuật và kể chuyện bằng AI tạo ra một trải nghiệm người dùng kém hơn, vô hồn và đôi khi "tạo ra những bản dịch vô nghĩa".
Tương tự, Audible cho biết việc sản xuất một cuốn sách nói có thể tốn hàng nghìn USD và nhiều tuần làm việc. Với AI, chi phí giảm đáng kể, cho phép nhiều đầu sách cũ, ấn phẩm độc lập hoặc các bản dịch có cơ hội đến với độc giả dưới dạng sách nói, điều mà trước đây khó có thể thực hiện được.
Thực tế, sức hút của Duolingo một phần lớn đến từ hình ảnh chú cú xanh vui nhộn, cá tính và đôi khi "vô lễ". Việc quá lạm dụng AI đang làm phai nhạt đi nét đặc trưng đó. Làn sóng phản đối này không chỉ giới hạn ở Duolingo hay Audible, ứng dụng giáo dục Chegg cũng bị chỉ trích, hay Google từng phải gỡ một quảng cáo Olympic vì sử dụng AI một cách thiếu tinh tế.
Nỗi lo này còn được củng cố bởi các hành động pháp lý, khi nhiều tác giả đã khởi kiện các công ty công nghệ vì sử dụng tác phẩm của họ để huấn luyện AI mà không xin phép. Thêm vào đó, các nghiên cứu khoa học gần đây cũng chỉ ra những tác động tiêu cực. Một nghiên cứu của nhóm chuyên gia từ MIT Media Lab phát hiện, người dùng chatbot AI có hoạt động não và trí nhớ suy giảm, cho thấy việc quá phụ thuộc vào AI có thể ảnh hưởng đến khả năng tư duy và đổi mới của con người.
Phó giáo sư Mesut Cicek của Đại học Washington State cho biết, khảo sát của ông chỉ ra rằng người tiêu dùng đang bắt đầu "dị ứng" với thuật ngữ "AI". Ông dự đoán: "Sẽ có một số công ty tạo sự khác biệt bằng cách nói không với AI. Mọi người vẫn sẵn sàng trả nhiều tiền hơn cho những thứ do con người tạo ra".
Khi người dùng trung thành quay lưng
Bà Karen Crow, 51 tuổi, là một khách hàng trung thành của cả Duolingo và ứng dụng sách nói Audible. Tuy nhiên, bà đã hủy đăng ký cả hai dịch vụ vào tháng 5. Quyết định này được đưa ra sau khi Duolingo tuyên bố vào tháng 4 rằng họ sẽ ưu tiên trí tuệ nhân tạo (AI) để tăng gấp đôi số lượng bài học và thay thế toàn bộ nhân viên hợp đồng. Trong khi đó, Audible cũng bổ sung tính năng cho phép nhà xuất bản dùng giọng đọc AI để tạo sách nói."Tôi rất trung thành và cũng chi rất nhiều tiền cho các dịch vụ này," bà Crow nói. "Điều gì xảy ra khi sự sáng tạo bị tự động hóa thay thế? Nếu đủ số người rời đi, hy vọng họ suy nghĩ lại."
Bà không đơn độc. Trên khắp các mạng xã hội như Reddit, YouTube và TikTok, nhiều người dùng khác cũng bày tỏ sự tức giận và dọa hủy đăng ký. Họ cho rằng việc dịch thuật và kể chuyện bằng AI tạo ra một trải nghiệm người dùng kém hơn, vô hồn và đôi khi "tạo ra những bản dịch vô nghĩa".
Lập luận từ phía doanh nghiệp: Hiệu quả và cơ hội
Đối mặt với phản ứng của người dùng, các công ty cho rằng AI là một công cụ cần thiết để phát triển. Phía Duolingo khẳng định họ đã sử dụng AI từ lâu và mục tiêu không phải là thay thế con người, mà là "để Duolingo tốt hơn, cho phép những nhân viên tài năng tập trung vào việc sáng tạo và giải quyết các vấn đề lớn". Công ty cũng nhấn mạnh rằng họ vẫn đang tuyển dụng ở mọi phòng ban.Tương tự, Audible cho biết việc sản xuất một cuốn sách nói có thể tốn hàng nghìn USD và nhiều tuần làm việc. Với AI, chi phí giảm đáng kể, cho phép nhiều đầu sách cũ, ấn phẩm độc lập hoặc các bản dịch có cơ hội đến với độc giả dưới dạng sách nói, điều mà trước đây khó có thể thực hiện được.
Cái giá của tự động hóa: "Mất đi sự thú vị"
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng người dùng có lý do để cảm thấy thất vọng. Alice E. Marwick, Giám đốc nghiên cứu của Data & Society, nhận xét: "Với Duolingo và Audible, bạn trả tiền để nhận lại sự khác biệt, hữu ích. Tuy nhiên, cả hai tạo cho người dùng cảm giác mất mát, rằng sự thú vị hoặc đặc biệt bên trong sản phẩm đã bị đánh mất vì AI".Thực tế, sức hút của Duolingo một phần lớn đến từ hình ảnh chú cú xanh vui nhộn, cá tính và đôi khi "vô lễ". Việc quá lạm dụng AI đang làm phai nhạt đi nét đặc trưng đó. Làn sóng phản đối này không chỉ giới hạn ở Duolingo hay Audible, ứng dụng giáo dục Chegg cũng bị chỉ trích, hay Google từng phải gỡ một quảng cáo Olympic vì sử dụng AI một cách thiếu tinh tế.
Nỗi lo lớn hơn: Sáng tạo bị đe dọa và bộ não "lười biếng"
Sự thâm nhập của AI vào các lĩnh vực sáng tạo như viết lách, vẽ minh họa, thiết kế logo đang dấy lên một nỗi lo lớn hơn. "Tôi từng nghĩ công nghệ giúp mọi thứ dễ dàng hơn, để tôi có thể tận hưởng cuộc sống và sáng tạo," nhà văn Brittany Moone chia sẻ. "Giờ công nghệ nấu ăn và giặt quần áo thay tôi, còn AI tạo ra tác phẩm nghệ thuật".Nỗi lo này còn được củng cố bởi các hành động pháp lý, khi nhiều tác giả đã khởi kiện các công ty công nghệ vì sử dụng tác phẩm của họ để huấn luyện AI mà không xin phép. Thêm vào đó, các nghiên cứu khoa học gần đây cũng chỉ ra những tác động tiêu cực. Một nghiên cứu của nhóm chuyên gia từ MIT Media Lab phát hiện, người dùng chatbot AI có hoạt động não và trí nhớ suy giảm, cho thấy việc quá phụ thuộc vào AI có thể ảnh hưởng đến khả năng tư duy và đổi mới của con người.
Phó giáo sư Mesut Cicek của Đại học Washington State cho biết, khảo sát của ông chỉ ra rằng người tiêu dùng đang bắt đầu "dị ứng" với thuật ngữ "AI". Ông dự đoán: "Sẽ có một số công ty tạo sự khác biệt bằng cách nói không với AI. Mọi người vẫn sẵn sàng trả nhiều tiền hơn cho những thứ do con người tạo ra".
