From Beijing with Love
Cháu đã lớn thế này rồi à. Lại đây chú ôm cái coi.
Được phát hiện vào tháng 12/2024, 2024 YR4 là một tiểu hành tinh gần Trái Đất (NEA) có đường kính ước tính 53-67 mét, to ngang một tòa nhà 10 tầng, theo quan sát từ Kính viễn vọng Không gian James Webb (JWST) của NASA vào tháng 3/2025. Ban đầu, nó gây hoang mang vì có tới 3% khả năng đâm vào Trái Đất ngày 22/12/2032. Nhưng sau các quan sát thêm, NASA đã loại trừ rủi ro này, chỉ còn 4% cơ hội va chạm Mặt Trăng – con số ổn định đến giữa năm 2028 khi nó trở lại tầm ngắm.
Theo ESA, tiểu hành tinh này bay qua gần Mặt Trời nên khó theo dõi, kích thước/mật độ của nó vẫn là "ẩn số" lớn, khiến việc dự đoán quỹ đạo chính xác trở nên thách thức. Nếu đâm vào Mặt Trăng, nó sẽ tạo ra một vụ nổ khổng lồ, phun ra hàng tấn bụi và đá (regolith), tăng lưu lượng micrometeoroid quanh Trái Đất lên gấp 1.000 lần mức bình thường. Điều này có thể làm hỏng vệ tinh, Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), thậm chí đe dọa phi hành gia – một "cơn mưa đá vũ trụ" không ai mong muốn! So với các tiểu hành tinh khác như Apophis (sẽ bay sát năm 2029), 2024 YR4 nổi bật ở quỹ đạo "lừa đảo", ban đầu nhắm Trái Đất rồi chuyển sang Mặt Trăng.
Các đội ngũ từ Trung tâm Không gian Goddard, JPL, Johns Hopkins và Phòng thí nghiệm Quốc gia Mỹ đang "não chiến" hai phương án: Đánh lệch hướng (deflection) hoặc phá hủy (disruption). Phương án đầu, giống sứ mệnh DART năm 2022 – NASA đã đâm tàu vũ trụ vào tiểu hành tinh Dimorphos để thay đổi quỹ đạo thành công – nghe hay ho, nhưng khó áp dụng vì thiếu dữ liệu về khối lượng của 2024 YR4. Nếu tính sai, nó có thể "quay đầu" đâm thẳng vào Trái Đất thay vì Mặt Trăng, theo nghiên cứu trên arXiv tháng 9/2025.
Vậy nên, phương án thứ hai lên ngôi: Dùng bom hạt nhân một megaton (tương đương 1.000 quả bom Hiroshima) để nổ tung tiểu hành tinh, biến nó thành đám mây đá vụn bay tứ tung, giảm rủi ro va chạm lớn. Theo ScienceAlert, một quả bom như vậy đủ "xử lý" 2024 YR4 dù nó nặng bao nhiêu, và công nghệ này có thể sẵn sàng từ 2029-2031 – đúng một năm trước ngày "hẹn hò" định mệnh. NASA gợi ý chuyển hướng các sứ mệnh như Psyche hoặc OSIRIS-APEX để thăm dò thêm vào năm 2028, giúp tinh chỉnh kế hoạch. So với các ý tưởng khoa học viễn tưởng như laser hay tàu vũ trụ "đẩy", bom hạt nhân thực tế hơn vì chúng ta đã có kho vũ khí sẵn, dù chưa thử nghiệm trong không gian cho mục đích này.
Dù chỉ 4%, một vụ va chạm Mặt Trăng vẫn là "thảm họa domino": Mảnh vỡ có thể tăng nguy cơ cho hơn 10.000 vệ tinh đang quay quanh Trái Đất, theo ước tính từ Live Science. May mắn thay, NASA và ESA đang theo dõi 24/7 qua hệ thống Sentry và NEOMIR (kế hoạch kính viễn vọng mới của ESA để phát hiện tiểu hành tinh từ hướng Mặt Trời). Xác suất đã giảm từ 3.8% (tháng 2/2025) xuống dưới 1/360 (0.28%) cho Trái Đất, chứng tỏ dữ liệu từ JWST đang phát huy tác dụng.
Tuy nhiên, các nhà khoa học cảnh báo: Thời gian eo hẹp – chỉ 3 năm để thăm dò trước flyby 2028 – không gian là môi trường "không khoan nhượng", nơi một sai lầm nhỏ có thể dẫn đến hậu quả lớn. So với lịch sử, các vụ va chạm tiểu hành tinh với Mặt Trăng xảy ra thường xuyên (khoảng vài nghìn năm/lần cho kích thước này), nhưng lần này chúng ta có công nghệ để can thiệp – một bước tiến lớn từ thời khủng long bị "xóa sổ" bởi Chicxulub.
Theo ESA, tiểu hành tinh này bay qua gần Mặt Trời nên khó theo dõi, kích thước/mật độ của nó vẫn là "ẩn số" lớn, khiến việc dự đoán quỹ đạo chính xác trở nên thách thức. Nếu đâm vào Mặt Trăng, nó sẽ tạo ra một vụ nổ khổng lồ, phun ra hàng tấn bụi và đá (regolith), tăng lưu lượng micrometeoroid quanh Trái Đất lên gấp 1.000 lần mức bình thường. Điều này có thể làm hỏng vệ tinh, Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), thậm chí đe dọa phi hành gia – một "cơn mưa đá vũ trụ" không ai mong muốn! So với các tiểu hành tinh khác như Apophis (sẽ bay sát năm 2029), 2024 YR4 nổi bật ở quỹ đạo "lừa đảo", ban đầu nhắm Trái Đất rồi chuyển sang Mặt Trăng.
Các đội ngũ từ Trung tâm Không gian Goddard, JPL, Johns Hopkins và Phòng thí nghiệm Quốc gia Mỹ đang "não chiến" hai phương án: Đánh lệch hướng (deflection) hoặc phá hủy (disruption). Phương án đầu, giống sứ mệnh DART năm 2022 – NASA đã đâm tàu vũ trụ vào tiểu hành tinh Dimorphos để thay đổi quỹ đạo thành công – nghe hay ho, nhưng khó áp dụng vì thiếu dữ liệu về khối lượng của 2024 YR4. Nếu tính sai, nó có thể "quay đầu" đâm thẳng vào Trái Đất thay vì Mặt Trăng, theo nghiên cứu trên arXiv tháng 9/2025.
Vậy nên, phương án thứ hai lên ngôi: Dùng bom hạt nhân một megaton (tương đương 1.000 quả bom Hiroshima) để nổ tung tiểu hành tinh, biến nó thành đám mây đá vụn bay tứ tung, giảm rủi ro va chạm lớn. Theo ScienceAlert, một quả bom như vậy đủ "xử lý" 2024 YR4 dù nó nặng bao nhiêu, và công nghệ này có thể sẵn sàng từ 2029-2031 – đúng một năm trước ngày "hẹn hò" định mệnh. NASA gợi ý chuyển hướng các sứ mệnh như Psyche hoặc OSIRIS-APEX để thăm dò thêm vào năm 2028, giúp tinh chỉnh kế hoạch. So với các ý tưởng khoa học viễn tưởng như laser hay tàu vũ trụ "đẩy", bom hạt nhân thực tế hơn vì chúng ta đã có kho vũ khí sẵn, dù chưa thử nghiệm trong không gian cho mục đích này.
Dù chỉ 4%, một vụ va chạm Mặt Trăng vẫn là "thảm họa domino": Mảnh vỡ có thể tăng nguy cơ cho hơn 10.000 vệ tinh đang quay quanh Trái Đất, theo ước tính từ Live Science. May mắn thay, NASA và ESA đang theo dõi 24/7 qua hệ thống Sentry và NEOMIR (kế hoạch kính viễn vọng mới của ESA để phát hiện tiểu hành tinh từ hướng Mặt Trời). Xác suất đã giảm từ 3.8% (tháng 2/2025) xuống dưới 1/360 (0.28%) cho Trái Đất, chứng tỏ dữ liệu từ JWST đang phát huy tác dụng.
Tuy nhiên, các nhà khoa học cảnh báo: Thời gian eo hẹp – chỉ 3 năm để thăm dò trước flyby 2028 – không gian là môi trường "không khoan nhượng", nơi một sai lầm nhỏ có thể dẫn đến hậu quả lớn. So với lịch sử, các vụ va chạm tiểu hành tinh với Mặt Trăng xảy ra thường xuyên (khoảng vài nghìn năm/lần cho kích thước này), nhưng lần này chúng ta có công nghệ để can thiệp – một bước tiến lớn từ thời khủng long bị "xóa sổ" bởi Chicxulub.
